Η “Βυζαντινή Πομπηία” της Θεσσαλονίκης
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
Posted by Youmagazine Staff
Μια “Βυζαντινή Πομπηία” ανακαλύφθηκε στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, η οποία όμως απειλείται από την κοινοπραξία που έχει αναλάβει την κατασκευή του μετρό.
Οι εργασίες στο μετρό της Θεσσαλονίκης έφεραν στο φως πλήθος αρχαιολογικών ευρημάτων, μεταξύ αυτών και τη Βυζαντινή Πομπηία. Εικόνα BBC. Πηγή: Supplied
ν
ΚΑΤΑ την κατασκευή του μετρό –ενός ζωτικής σημασίας συγκοινωνιακού έργου, ιδιαίτερα σήμερα που η χώρα βρίσκεται σε οικονομική κρίση– οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια αρχαία πόλη η οποία βρίσκεται ακριβώς κάτω από την καρδιά της σύγχρονης.
Η αρχαία πόλη, από την οποία έχουν βρεθεί σημαντικά μνημεία με κύριο χαρακτηριστικό μια λεωφόρο στρωμένη με μαρμάρινες πλάκες, χτίστηκε από τον Καίσαρα Γαλέριο τον 4ο αιώνα μ.Χ. και ανακατασκευάστηκε δύο αιώνες αργότερα, όταν Θεσσαλονίκη είχε γίνει η δεύτερη πόλη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Ωστόσο, η πόλη του Καίσαρα Γαλέριου, ο οποίος έχοντας επιλέξει τη Θεσσαλονίκη ως έδρα του φρόντισε να την διακοσμήσει με λαμπρά οικοδομήματα, χτίστηκε πάνω στα ερείπια μιας προηγούμενης, η οποία καταστράφηκε από έκρηξη το 79 μ.Χ.
Η διαμάχη όμως που έχει ξεσπάσει μεταξύ του Δήμου, των αρχαιολόγων και των κατοίκων της πόλης από τη μια πλευρά, οι οποίοι επιθυμούν να προστατέψουν τα αρχαία μνημεία, και της κατασκευάστριας εταιρείας από την άλλη, που επιθυμεί την ολοκλήρωση του έργου το οποίο παρουσιάζει ήδη τέσσερα χρόνια καθυστέρηση, εμποδίζει την επισταμένη αρχαιολογική έρευνα στην αποκαλούμενη “Βυζαντινή Πομπηία”.
ν
Διαμάχη για τα αρχαία μνημεία
Η Θεσσαλονίκη ιδρύθηκε το 315 π.Χ. από τον βασιλιά Κάσσανδρο της Μακεδονίας. Ο Κάσσανδρος διέκρινε τη στρατηγική θέση της νέα πόλης στην ενδότατη κοιλότητα της μακεδονικής ακτογραμμής, η οποία εύκολα θα μπορούσε να συνδέσει την ενδοχώρα με τη θάλασσα, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για ακμάζουσα εμπορική κίνηση, ενώ συνάμα θα παρείχε και ασφάλεια από επιδρομές.
Έτσι, με βασικό άξονα την αρχαία πόλη της Θέρμης, ο Κάσσανδρος ανάγκασε σε μετοίκηση τους πληθυσμούς 26 τοπικών, παράκτιων οικισμών, δημιουργώντας τη νέα πολιτεία, στην οποία έδωσε το όνομα της συζύγου του, Θεσσαλονίκης.
Κατά τη ρωμαϊκή περίοδο, η Θεσσαλονίκη έγινε βασικό εμπορικό και στρατιωτικό κέντρο και στη συνέχεια το δεύτερο πιο σημαντικό αστικό κέντρο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μετά την Κωνσταντινούπολη.
v
Η μαρμαρόστρωτη λεωφόρος, που βρίσκεται έξι μέτρα κάτω από την επιφάνεια, βρίσκεται σε άριστη κατάσταση. Εικόνα BBC. Πηγή: Supplied
v
Κατά μήκος του δρόμου βρίσκονται τα ερείπια κτιρίων και μαγαζιών που χρονολογούνται από τον 6ο έως τον 9ο αιώνα μ.Χ. Εικόνα BBC. Πηγή: Supplied
v
Η μαρμαρόστρωτη λεωφόρος, που φέρει ακόμα τα σημάδια από το πέρασμα των τροχοφόρων της εποχής, διασταυρωνόταν με το δρόμο που οδηγούσε στο λιμάνι. Εικόνα BBC. Πηγή: Supplied
v
Πάντως, η υπόθεση σχετικά με το τι θα γίνουν τα αρχαία και βυζαντινά μνημεία, ταλανίζει το δήμο της πόλης, την ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και εσχάτως τα νομικά όργανα της πολιτείας επί εννέα και πλέον μήνες (από την αποκάλυψη του μνημειώδους βυζαντινού δρόμου και των δημοσίων κτιρίων που τον περιέβαλαν) και την αρχική απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) για απόσπαση των αρχαίων και επανατοποθέτηση τους με την ολοκλήρωση των εργασιών του μετρό (η αρχική απόφαση του ΚΑΣ «μιλούσε» για απόσπαση, μεταφορά και έκθεσή τους σε άλλο σημείο της πόλης).
Λίγους μήνες πριν, οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμβιβαστική λύση για να επιτραπεί η προσωρινή απομάκρυνση των μνημείων, προκειμένου να προχωρήσουν οι εργασίες κατασκευής του μετρό. Τα μνημεία στη συνέχεια θα επιστρέψουν στην αρχική τους θέση ως μέρος μιας σειράς υπόγειων μουσείων.
Να σημειωθεί ότι το μετρό έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να μεταφέρει 270.000 επιβάτες κάθε μέρα.
Η μελέτη των μνημείων, τα οποία στην εποχή τους ήταν οικεία στους Ρωμαίους στρατιώτες, στους βυζαντινούς εμπόρους και στους θρησκευόμενους της παλαιοχριστιανικής περιόδου, και περιλαμβάνουν την απίστευτα καλά διατηρημένη μαρμαρόστρωτη λεωφόρο, μαζί με τα ερείπια μαγαζιών, εργαστηρίων και δημοσίων κτιρίων, πρόκειται να ρίξει φως σε μια σχετικά σκοτεινή σελίδα της ιστορίας.
Η μαρμαρόστρωτη λεωφόρος, που φέρει ακόμα τις αυλακιές που χαράχτηκαν από το πέρασμα των τροχοφόρων της εποχής (κάρα και άμαξες), περιβάλλεται από εντυπωσιακές κολόνες και άλλα ενδιαφέροντα μνημεία, όπως μια μαρμάρινη πλάκα που διατηρεί ακόμα τα σημάδια από ένα παιχνίδι με μηδενικά και σταυρούς, που σκάλισαν τα παιδιά που έπαιζαν στην υπαίθρια αγορά 1.700 χρόνια πριν.
