Οι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες και η “ανάπτυξη” της χώρας

14 Μαΐου 2014 Κατηγορία Διεθνή-Κόσμος, Οικονομία

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Από τον Κώστα Αλεξανδρόπουλο

Μετά από τα δύο Μνημόνια και τον Καλλικράτη, η “πρόοδος” της χώρας θα ολοκληρωθεί με τη δημιουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών.

Ο Καλλικράτης και τα Μνημόνια άνοιξαν το δρόμο για την “ανάπτυξη” της χώρας με τη δημιουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών, στις οποίες θα ισχύει ειδικό εργασιακό καθεστώς. Πηγή: Supplied
ν

ΟΠΩΣ αναφέρει το πρακτορείο οικονομικών ειδήσεων Bloomberg, σε δημοσίευμά του με τίτλο “Ελλάδα: η νέα Ειδική Οικονομική Ζώνη της Ευρώπης”, η Άνγκελα Μέρκελ εδώ και καιρό αναζητούσε λύσεις διεξόδου από την οικονομική κρίση που μαστίζει το Νότο της Ευρώπης. Σύμφωνα με το Der Spiegel, μεταξύ των προτάσεων που κατέθεσαν οι σύμβουλοι της Μέρκελ, ήταν και η δημιουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών (ΕΟΖ) στην Ελλάδα.

Η Ειδική Οικονομική Ζώνη δεν πρέπει να συγχέεται με την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) που αφορά τη θαλάσσια έκταση, εντός της οποίας ένα κράτος έχει δικαίωμα έρευνας ή άλλης εκμετάλλευσης των θαλασσίων πόρων.

Μια Ειδική Οικονομική Ζώνη (ΕΟΖ) είναι μια χερσαία γεωγραφική περιοχή που έχει σχεδιαστεί για την προσέλκυση κεφαλαίων, την παροχή απασχόλησης και την εξαγωγή αγαθών.

Η ιδιομορφία έγκειται στο γεγονός ότι σε μια ΕΟΖ υπάρχει ειδικό εργασιακό και νομικό καθεστώς, και δεν ισχύει η νομοθεσία της χώρας στην οποία βρίσκεται.

Δεν ισχύει καμία εργατική νομοθεσία ή άλλες περιοριστικές νομοθεσίες, όπως φόροι, ποσοστώσεις, καταβολή ΦΠΑ, ασφάλιση εργαζομένων, αποζημιώσεις, προστασία περιβάλλοντος κτλ., για να μπορούν τα προϊόντα που κατασκευάζονται στην ΕΟΖ να έχουν ανταγωνιστική τιμή. Να είναι δηλαδή πάμφθηνα.

Στις Ειδικές Οικονομικές Ζώνες εργάζονται ως επί το πλείστον “εισαγόμενοι” εργάτες (απελπισμένοι που φτάνουν από κάθε γωνιά της γης) αντί πινακίου φακής, ενώ δεν λαμβάνεται καμία μέριμνα προστασίας του εργατικού δυναμικού, των φυσικών πόρων και φυσικά του περιβάλλοντος. Όλα θυσιάζονται στο βωμό της ανταγωνιστικότητας και του κέρδους.

Αυτό το νέο μάντρα της Γερμανίδας καγκελαρίου αφορά το λεγόμενο “ευρωπαϊκό σχέδιο ανάπτυξης”.
ν

Οι ΕΟΖ στην Ελλάδα

Όπως αναφέρει η Wikipedia, η γερμανική κυβέρνηση πιέζει την Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες με παραπαίουσες οικονομίες για τη δημιουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών. Ειδικά για την Ελλάδα, προβλέπεται η δημιουργία 4-5 ΕΟΖ, στη Θράκη, τη Μακεδονία, την Ήπειρο και την Πελοπόννησο. Η απαρχή αυτού του σχεδίου έχει γίνει με το ειδικό καθεστώς που ισχύει για το λιμάνι του Πειραιά και με το πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού.
ν

Βουλιαγμένη, Παρασκευή 7 Οκτωβρίου 2011. Ο αντικαγκελάριος και υπουργός
Οικονομίας της Γερμανίας Φίλιπ Ρέσλερ (δεξιά) με τον τότε υπουργό
Οικονομικών Ευάγγελο Βενιζέλο. Photo: AP. Πηγή: Supplied
ν

Η αρχή έγινε τον Οκτώβριο του 2011, όταν τη χώρα μας επισκέφθηκε ο αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας Φίλιπ Ρέσλερ, ο οποίος υπέγραψε σχετική συμφωνία, με τον τότε υπουργό Ανάπτυξης Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, για την επένδυση γερμανικών κεφαλαίων ύψους 2,5 δισ. ευρώ σε μια από τις Ειδικές Οικονομικές Ζώνες που θα δημιουργηθούν στην Ελλάδα.
ν

Ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης (ΝΔ), υπέρμαχος των ΕΟΖ.
Photo: Reuters. Πηγή: Supplied
ν

Σε συνέντευξη Τύπου τον Αύγουστο του 2012, ο υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας Κωστής Χατζηδάκης δήλωσε: «Πιστεύουμε ότι οι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες θα τονώσουν την πραγματική οικονομία με τη δημιουργία ενός ειδικού καθεστώτος για την προσέλκυση επενδύσεων και την εξαγωγή αγαθών».

Άλλες ονομασίες για την Ειδική Οικονομική Ζώνη είναι: Βιομηχανική Ζώνη, Ζώνη Παραγωγής, Βιομηχανικό Πάρκο, Τεχνολογική Ζώνη, Τουριστική Ζώνη, Ελεύθερη Οικονομική Ζώνη, Ευρωπαϊκό Πάρκο, Αγροτο-Βιομηχανικό Πάρκο, Ιατρο-Τουριστικό Κέντρο, Εξαγωγική Ζώνη κτλ.

Αυτό είναι το “μέλλον” που οραματίζονται για την Ελλάδα οι πολιτικοί μας.
ν

Ο ρόλος του Καλλικράτη και των Μνημονίων

Σημαντικό ρόλο παίζει το “Πρόγραμμα Καλλικράτης”, το οποίο έχει παρουσιαστεί ως “Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Αποκεντρωμένης Διοίκησης”. Το πρόγραμμα ψηφίστηκε από τη Βουλή το Μάιο του 2010. Μέρος των διατάξεών του ενεργοποιήθηκε άμεσα με τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως στις 7 Ιουνίου 2010, ενώ στηn πλήρη μορφή του τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2011.

Το πρόγραμμα συρρίκνωσε τον αριθμό των δήμων και των νομικών τους προσώπων κατά περίπου 2/3 και αντικατέστησε τις 57 νομαρχίες με τις 13 μεγάλες περιφέρειες.

Με τον τρόπο αυτό, εξουδετερώθηκε η τυχόν αντίσταση που θα πρόβαλαν οι τοπικοί άρχοντες στη δημιουργία ΕΟΖ και στην γκετοποίηση και σομαλοποίηση της χώρας.

Ακολούθησαν τα δύο Μνημόνια. Με αυτά επισημοποιήθηκαν οι απολύσεις, η ανεργία, η πτώση μισθών και ημερομισθίων κατά 45-50%, η φτωχοποίηση τεσσάρων εκατομμυρίων Ελλήνων και η διάλυση του κοινωνικού ιστού.
ν

Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς προσβλέπει στην προσέλκυση ξένων επενδυτών
με τη δημιουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών. Πηγή: Supplied.
ν

Το αποτέλεσμα των πολιτικών λιτότητας, πολιτικές που επέβαλαν η Γερμανία, το Διευθυντήριο των Βρυξελλών με τον διορισμό κατάλληλων για τους σκοπούς του πολιτικών προσώπων στους κυβερνητικούς θώκους, αλλά και οι ξένοι επενδυτές, είναι να υπάρχουν το 2012 επίσημα καταγεγραμμένοι άνεργοι πάνω από 1.500.000, κάπου 1.000.000 με μερική απασχόληση, καθώς και 1.000.000 ανασφάλιστοι.

Χιλιάδες καταστήματα και μικρές επιχειρήσεις έκλεισαν, ενώ χιλιάδες χαμηλόμισθοι και άνεργοι έχασαν ή κινδυνεύουν να χάσουν το σπίτι τους, γιατί δεν μπορούν πλέον να εξοφλήσουν στις τράπεζες τα δάνειά τους. Αλλά και αρκετοί ασφαλισμένοι δεν έχουν πια πρόσβαση στις υπηρεσίες πρωτοβάθμιας περίθαλψης και σε φάρμακα, καθώς αδυνατούν να πληρώσουν τις ασφαλιστικές εισφορές τους. Πολλά νοσοκομεία και κλινικές που συγχωνεύθηκαν δεν διαθέτουν στοιχειώδη υλικά, εξοπλισμό και φάρμακα.

Παράλληλα εκατοντάδες σχολεία και βρεφονηπιακοί σταθμοί έκλεισαν, ενώ πάμπολλα ελληνικά σχολεία δεν διαθέτουν πόρους για την εξασφάλιση θέρμανσης. Με τα συνδυασμένα χτυπήματα από τον Καλλικράτη και τα δύο Μνημόνια, ολόκληρες περιοχές αντιμετωπίζουν κυριολεκτικά κοινωνική ερήμωση, χωριά δεν έχουν φως, νερό και τηλέφωνο, με αποτέλεσμα την έξαρση της βίας και του ρατσισμού, καθώς και την εμφάνιση μαζικών φαινομένων αλκοολισμού, κατάθλιψης και αυτοκτονιών.

Μετά από όλα αυτά, η χώρα είναι έτοιμη για το μεγάλο “αναπτυξιακό” άλμα: τη δημιουργία ΕΟΖ που θα προσελκύσουν ξένα κεφάλαια και επενδυτές και αλλοδαπούς εργαζόμενους που θα αμείβονται με μισθούς Βουλγαρίας.

Σήμερα υπάρχουν κάπου 3.500 ΕΟΖ παγκοσμίως, από τις οποίες ξεχωρίζουν αυτές της Πολωνίας και της Ουκρανίας στην Ευρώπη και της Ινδίας, της Κίνας, των Φιλιππίνων και της Καμπότζης στην ασιατική ήπειρο.
ν

Οι ΕΟΖ στον υπόλοιπο κόσμο

Ένα δημοσίευμα του διαδικτυακού τόπου info-war.gr δίνει μια κατατοπιστική εικόνα για το πώς δουλεύουν οι οικονομικές αυτές ζώνες στην Ινδία:

«Οι νεαρές εργάτριες ξυπνούν πολύ πριν ανατείλει ο ήλιος στο Ταμπαράμ της Ινδίας. Ένα φορτηγάκι τις μεταφέρει σε απόσταση 60 χιλιομέτρων μέχρι την ειδική οικονομική ζώνη του Μαντράς. Από εκεί μοιράζονται στα περίπου 100 εργοστάσια και χάνονται ανάμεσα σε άλλους 22.000 εργάτες. Τα γραφεία εύρεσης εργασίας που τις είχαν προσεγγίσει ζητούσαν εργαζόμενους που θα δέχονταν συμβόλαια πολύ μικρής διάρκειας, κυρίως όμως ζητούσαν επίμονα γυναίκες. Τότε δεν ήξεραν γιατί. Μετά κατάλαβαν…
ν

Εργαζόμενοι στην Ειδική Οικονομική Ζώνη Cochin στην Κεράλα της Ινδίας. Πηγή: Supplied
ν

»Για τους εργοδότες του Μαντράς το γυναικείο εργατικό δυναμικό είναι πιο αποδοτικό και «ασφαλές». Δουλεύουν 10 με 12 ώρες κάθε μέρα παίρνοντας κάτι λιγότερο από το βασικό μισθό. Κυρίως όμως φοβούνται να έρθουν σε επαφή με τα συνδικάτα, που μάχονται για καλύτερες συνθήκες εργασίας… Αυτή ήταν και η μεγάλη “επιτυχία” των δεκάδων ΕΟΖ που δημιουργήθηκαν στην Ινδία μετά το 2005 – να δημιουργήσουν μια ζώνη όπου δεν θα τηρούνται ούτε τα στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα.

»Παρά την περί του αντιθέτου κοινή πεποίθηση οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε αυτές τις ΕΟΖ δεν δίνουν ιδιαίτερα πιο χαμηλούς μισθούς στους εργαζομένους τους. Φροντίζουν όμως οι εργαζόμενοι να αφήσουν έξω από την πύλη του εργοστασίου κάθε εργασιακό δικαίωμα και κάθε έννοια ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Το διάλλειμα για φαγητό θεωρείται πολυτέλεια ενώ οι συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα μπορεί να τιμωρηθούν με μείωση μισθού. Πολλές εργάτριες υποστηρίζουν ότι αν κάποια μέρα δεν πετύχουν τους στόχους παραγωγής που έχουν θέσει οι εργοδότες τους οι φύλακες τους απαγορεύουν να χτυπήσουν την κάρτα κατά την έξοδο και έτσι χάνουν ολόκληρο το μεροκάματο.
ν

Φορτηγό μεταφέρει εργαζομένους στην ΕΟΖ της Πνομ Πεν στην Καμπότζη. Πηγή: Supplied
ν

»Προκειμένου να εμποδίσει τα συνδικάτα να οργανώσουν τις εργάτριες η ινδική κυβέρνηση ψήφισε από το 2006 ειδική νομοθεσία που απαγορεύει στις υπάρχουσες συνδικαλιστικές ενώσεις να δραστηριοποιηθούν στο εσωτερικό των ΕΟΖ. Θεωρητικά οι εργαζόμενοι έχουν το δικαίωμα να δημιουργήσουν τις δικές τους ενώσεις μέσα στα εργοστάσια, πρακτικά όμως γνωρίζουν ότι μια τέτοια κίνηση μπορεί να οδηγήσει σε άμεση απόλυση.

»Η κατάσταση στις ΕΟΖ της Ινδίας έφτασε σε τέτοιο σημείο ώστε προκάλεσε ακόμη και την αντίδραση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου! Οι ενστάσεις του Ταμείου βέβαια, όπως και άλλων οικονομικών οργανισμών του εξωτερικού, δεν αφορούσαν τα δικαιώματα των εργαζομένων αλλά το γεγονός ότι οι ΕΟΖ μετατράπηκαν σε θύλακες κερδοσκοπίας.

»Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ινδία μια Ειδική Οικονομική Ζώνη μπορεί να πάρει άδεια ακόμη και αν καταλαμβάνει μόνο δέκα στρέμματα, τη στιγμή που στην Κίνα οι ΕΟΖ καταλαμβάνουν εκτάσεις που ξεπερνούν και τα 40.000 στρέμματα. «Τους έκαναν δώρο τη φορολογία χωρίς να εξασφαλίσουν ούτε ένα πλεονέκτημα» ήταν η χαρακτηριστική δήλωση που έκανε ο διευθυντής του τμήματος ερευνών του ΔΝΤ Ραγχουράμ Ρατζάν μόλις ένα χρόνο μετά την ψήφιση της νομοθεσίας για τις ΕΟΖ…»
ν

Η μόλυνση της ατμόσφαιρας στην ΕΟΖ του Σενζέν δίπλα στο Χονγκ Κονγκ, αναγκάζει τους κατοίκους να φορούν καθημερινά μάσκες. Photo: CNN. Πηγή: Supplied
ν