Πώς είναι άραγε τρία χρόνια στον Ήλιο; Την απάντηση τη δίνει η NASA με ένα υπερ-υψηλής ευκρίνειας βίντεο, που περιέχει εικόνες τις οποίες δεν μπορεί να συλλάβει το ανθρώπινο μάτι.
Αυτή η εικόνα συνετέθη από 23 διαφορετικές φωτογραφίες ηλιακών εκρήξεων, που καλύπτουν την περίοδο από 11 Ιανουαρίου 2015 έως 21 Ιανουαρίου 2016. Photo: NASA Goddard Space Flight Center / SDO / S. Wiessinger ν
Ο ΗΛΙΟΣ συνεχώς αλλάζει κι έτσι διατηρείται η ζωή. Από τις 11 Φεβρουαρίου 2010, το Ηλιακό Παρατηρητήριο της NASA (SDO) τις παρακολουθεί και τις καταγράφει επί 24ώρου βάσεως. Έχει το προνόμιο να βλέπει ολόκληρο τον ηλιακό δίσκο, κάτι που δεν αντέχει το ανθρώπινο μάτι. Έτσι, μπορεί και βλέπει τον κοσμικό χορό του ηλιακού υλικού που κυλά μέσα στην ατμόσφαιρα του Ήλιου, το στέμμα.
Πράγματι, ο Ήλιος αποτελείται από τα εξής: τον πυρήνα, όπου συμβαίνουν οι πυρηνικές αντιδράσεις, από τη ζώνη ακτινοβολίας, τη ζώνη μεταφοράς, τη φωτόσφαιρα και, τέλος, το στέμμα ή ηλιακή αύρα. Το κατώτερο τμήμα της ατμόσφαιρας του Ήλιου, η χρωμόσφαιρα, πήρε το όνομά της από το γεγονός ότι δεν εκπέμπει λευκό φως, αλλά ένα έντονο κόκκινο χρώμα, που μπορούμε να δούμε στη διάρκεια ολικών εκλείψεων. Μοιάζει με ένα λεπτό κόκκινο δαχτυλίδι που περιβάλλει το σώμα του άστρου. ν
Το εσωτερικό του Ήλιου. Photo: Wikimedia Commons. Πηγή: Supplied ν
Αν και λεπτή, η χρωμόσφαιρα αποτελεί ένα βασικό κέντρο φαινομένων, δευτερογενούς όμως φύσης. Τέτοια είναι οι πίδακες, οι προεξοχές και οι εκλάμψεις. Το πιο δυναμικό από τα τρία αυτά φαινόμενα είναι οι προεξοχές. Αυτές είναι σαν τεράστια κόκκινα σύννεφα, σαν μεγάλες πύρινες φλόγες, σε σχήμα τοξοειδές, κυματιστό ή πυραμοειδές, που προβάλλονται βίαια μέσα στον σκοτεινό ουρανό σπρωγμένες από τιτάνιες δυνάμεις. (Βλ. βίντεο πιο κάτω). Οι προεξοχές σχετίζονται με την ηλιακή δράση (κηλίδες) και ακολουθούν τον νόμο που τις διέπει. Η μεγαλύτερη προεξοχή στην ιστορία έγινε στις 4 Ιουνίου 1946, η έκταση της οποίας ξεπέρασε αρκετά και αυτή την διάμετρο του Ήλιου! v
NASA | SDO: Three Years of Sun in Three Minutes ν
v
Από τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι ξαφνικά και απρόβλεπτα μπορούν να ενεργήσουν στον Ήλιο δυνάμεις με αφάνταστη ισχύ για τα δικά μας γήινα μέτρα.
Το στέμμα του Ήλιου αποτελείται από ηλεκτρισμένα άτομα (ιόντα) σε μεγάλο βαθμό ιονισμού και όχι από ουδέτερα άτομα. Πρόκειται για ένα αέριο πλάσμα (το πλάσμα είναι η τέταρτη κατάσταση ύλης μετά το στερεό, το υγρό και το αέριο). Το στέμμα είναι αυτό που στέλνει στη Γη τα «ηλιακά κοσμικά σωματίδια», όπως ονομάζεται το ρεύμα αυτό των ηλεκτρισμένων σωματιδίων ή «ηλιακός άνεμος». Ο ρόλος αυτού του ζωτικού ρευστού είναι υψίστης σπουδαιότητας για τη ζωή στον πλανήτη μας.
Όλα τα πράγματα στη Γη, από τα φυτά και τα ζώα έως τις ψυχικές καταστάσεις, τις γεννήσεις και άλλα κοινωνικά φαινόμενα, εξαρτώνται από την ηλιακή δράση. Αλλά και μια σειρά άλλων φαινομένων, όπως το σέλας, οι μαγνητικές καταιγίδες και οι μετεωρολογικές αναστατώσεις εξαρτώνται από τη δράση των κηλίδων. ν
Οι ηλιακές κηλίδες
Το πιο εντυπωσιακό και σπουδαίο φαινόμενο είναι αναμφισβήτητα οι ηλιακές κηλίδες. Οι κηλίδες, με τα μαγνητικά πεδία που εκδηλώνονται μαζί τους, είναι οι υπεύθυνοι για την εμφάνιση όλων των άλλων φαινομένων, τα οποία θεωρούνται δευτερεύοντα. Όπως δηλώνει και το όνομά τους, είναι οι σκοτεινές περιοχές του Ήλιου, συνήθως στρογγυλές, που μοιάζουν με μάτια. Η διάμετρός τους είναι μερικές φορές εξαπλάσια της Γης. ν
Οι ηλιακές κηλίδες είναι οι «δροσερές» περιοχές της φωτόσφαιρας και πιστεύεται ότι προάγουν τις εκλάμψεις και τις μαζικές εκτινάξεις του στέμματος. Πηγή: Supplied ν
Το κύριο χαρακτηριστικό των κηλίδων είναι ο ενδεκαετής κύκλος. Αυτό σημαίνει ότι το πλήθος των κηλίδων που εμφανίζεται στον ηλιακό δίσκο μεταβάλλεται κατά ορισμένα χρονικά διαστήματα, εμφανίζοντας μια περιοδικότητα. Κάποια χρονιά μπορεί να μην εμφανιστεί για μέρες καμιά κηλίδα, ύστερα όμως αρχίζουν να αυξάνουν ωσότου φτάνουν σε ένα μέγιστο. Κατόπιν αρχίζουν να μειώνονται μέχρι να κλείσει ο κύκλος.
Το διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ δύο μεγίστων είναι ένδεκα χρόνια και δύο μήνες περίπου, γι’ αυτό και ονομάστηκε ενδεκαετής κύκλος.
Στον πυρήνα του Ήλιου, η βαρυτική έλξη παράγει τεράστια πίεση και θερμοκρασία, η οποία μπορεί να φτάσει πάνω από 27 εκατομμύρια βαθμούς Φαρενάιτ (15 εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου). Οι θερμοκρασίες που επικρατούν στην επιφάνεια του Ήλιου είναι κάτω από 3,5 εκατομμύρια βαθμούς Φαρενάιτ (2 εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου).
Η περιστροφή του Ήλιου γύρω από τον άξονά του διαρκεί 25 γήινες ημέρες. Μια ημέρα του Ήλιου είναι δηλαδή ίση με 25 της Γης.