Ελλάδα: Τα οικονομικά μιας κατεχόμενης χώρας
ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Από τον Κώστα Αλεξανδρόπουλο
Προειδοποίηση από τις τράπεζες ότι η μακροχρόνια ανεργία (άτομα άνεργα πέραν του έτους) προξενεί βλάβη στην κοινωνική συνοχή.
v
ΜΕ ΔΥΟ ΕΚΘΕΣΕΙΣ τους, τα οικονομικά επιτελεία της Alpha Bank και της Eurobank προειδοποιούν για τις ολέθριες επιπτώσεις που έχει στο κοινωνικό σύνολο η μακροχρόνια ανεργία. Όπως υπογραμμίζει στο Εβδομαδιαίο Οικονομικό Δελτίο της η Alpha Bank, η μακροχρόνια ανεργία (άτομα χωρίς δουλειά πέραν του έτους) προξενεί βλάβη στην κοινωνική συνοχή, ενώ η ανεργία των νέων οδηγεί στην απαξίωση του ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας και στη διαρροή του επιστημονικού δυναμικού στο εξωτερικό (brain drain). Έτσι, η χώρα στερείται υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναμικό, καινοτόμες επιχειρηματικές ιδέες, εισφορές στην κοινωνική ασφάλιση και φορολογικά έσοδα.
Να σημειωθεί ότι μόνο τα τελευταία πέντε χρόνια, 200.000 νέοι επιστήμονες, με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και σημαντική εξειδίκευση και προσόντα, έχουν εγκαταλείψει την Ελλάδα. Πρόκειται για παγκόσμια πρωτιά, γι’ αυτό και δικαίως το brain drain χαρακτηρίζεται ως «πραγματική τραγωδία για τη χώρα».
Από την πλευρά της η Eurobank στο «7 Ημέρες Οικονομία» αναφέρει ότι ο συνδυασμός υψηλού ποσοστού ανεργίας και μακροχρόνια ανέργων δύναται να οδηγήσει σε μείωση του ρυθμού μεταβολής του δυνητικού προϊόντος. Με άλλα λόγια, σε φτώχεια.
v
Πολλοί Έλληνες, κυρίως νέοι, έχουν επιλέξει να κυνηγήσουν τα όνειρά τους στο εξωτερικό. Photo: Yorgos Karahalis / AP. Πηγή: Supplied
v
Σύμφωνα με την έρευνα εργατικού δυναμικού της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), ο αριθμός των ανέργων διαμορφώθηκε στα 1.174.700 άτομα το 4ο τρίμηνο του 2015, αναφέρει η έκθεση της Eurobank. (Πρόκειται για μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία, ενώ στον αριθμό δεν συμπεριλαμβάνονται οι άνεργοι που δεν είναι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ).
Η ελληνική αγορά εργασίας εκτός από το υψηλό ποσοστό ανεργίας παρουσιάζει και υψηλό ποσοστό μακροχρόνια ανέργων (≥12 μηνών). Το εν λόγω μέγεθος διαμορφώθηκε στο 74,30% το 4ο τρίμηνο 2015 από 73,00% που ήταν το 4ο τρίμηνο 2014.
Η έκθεση κάνει δύο σημαντικές παρατηρήσεις. Πρώτον, πως όσο αυξάνεται ο χρόνος παραμονής σε καθεστώς ανεργίας τόσο αυξάνεται η πιθανότητα απαξίωσης του ανθρώπινου κεφαλαίου (γνώσεις, εμπειρία κλπ.) που είναι ενσωματωμένο στον παραγωγικό συντελεστή της εργασίας. Και δεύτερον, πως η απουσία από την παραγωγική διαδικασία –είτε αγαθών είτε υπηρεσιών– για μεγάλο χρονικό διάστημα επηρεάζει αρνητικά τους εργοδότες στο να προβούν σε προσλήψεις και, παράλληλα, δύναται να μειώσει τα κίνητρα των ανέργων στο να αναζητήσουν εργασία με πιο εντατικό ρυθμό.
v
Οι επιπτώσεις της νέας γερμανικής κατοχής
Από το 2008, που ξέσπασε η παγκόσμια οικονομική κρίση, έως σήμερα, η χώρα βρίσκεται υπό γερμανική κηδεμονία, την οποία μπορούμε να αποκαλέσουμε και «δεύτερη γερμανική κατοχή».
Η πρώτη γερμανική κατοχή (1941-1944) επέφερε τεράστια δεινά στον ελληνικό λαό και προκάλεσε ανυπολόγιστες καταστροφές. Οι ανθρώπινες απώλειες της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου υπολογίζονται μεταξύ 300.000 και 770.000 αμάχων και 20.000 έως 35.000 στρατιωτών. Ανυπολόγιστες υπήρξαν και οι υλικές καταστροφές, που οδήγησαν σε πλήρη κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας.
Σήμερα την εποχή των Μνημονίων, έχουμε παρόμοιες ή και χειρότερες καταστροφές. Αύξηση κατά 35% των αυτοκτονιών στην Ελλάδα κατέγραψε το 2015 επιστημονική ομάδα, αποδίδοντας το φαινόμενο στην οικονομική λιτότητα και την αύξηση των ποσοστών ανεργίας.
Μάλιστα, οι επιπτώσεις της μνημονιακής πολιτικής φάνηκε να επηρέασαν εντονότερα τους άνδρες που έχασαν την δουλειά τους, ηλικίας μεταξύ 20 και 59 ετών, ενώ αύξηση αυτοκτονιών καταγράφηκε και μεταξύ των ηλικιωμένων συνταξιούχων. Αυτό αναφέρεται σε σχετικό άρθρο του επιστημονικού εντύπου BMJ Open, επιστημονική ομάδα του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με επικεφαλής τον Γεώργιο Ραχιώτη, επίκουρο καθηγητή Επιδημιολογίας.
v
Το πρόσωπο της απελπισίας. Τα απάνθρωπα μέτρα οικονομικής λιτότητας έχουν οδηγήσει σε απότομη αύξηση κατά 35% των ποσοστών αυτοκτονίας μέσα σε δύο χρόνια (2011-2012), σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Medscape Medical News από τον Γιώργο Ραχιώτη, επίκουρο καθηγητή Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Photo: AFP. Πηγή: Supplied
v
Μέσα σε ένα μόνο χρόνο (2012) περισσότεροι από 20.000 Έλληνες έμειναν άστεγοι, ενώ έκλεισε το 20% των εμπορικών καταστημάτων στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας. Σήμερα 1 στους 10 Αθηναίους τρέφεται σε καθημερινή βάση από τα συσσίτια φιλανθρωπικών οργανώσεων. Photo: Reuters. Πηγή: Supplied
v
Ο ακριβής αριθμός αυτοκτονιών παραμένει άγνωστος. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για 30.000 έως 50.000 αυτοκτονίες. Ο όλεθρος ξεκίνησε στην Κρήτη, με 9 επιχειρηματίες να αυτοκτονούν λόγω οικονομικής καταστροφής το 2010. Χθες και μέσα σε μια μόνο μέρα (24 Μαρτίου 2016) αυτοκτόνησαν τρεις άνθρωποι και πάλι στην Κρήτη.
Τα παρακάτω στοιχεία δείχνουν τη δραματική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα με την ασκούμενη, γερμανικής έμπνευσης, μνημονιακή πολιτική:
• Αύξηση του δημόσιου χρέους, το οποίο διαμορφώθηκε στο 168,8% του ΑΕΠ για το πρώτο τρίμηνο του 2015 που είναι το υψηλότερο εντός ΕΕ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat.
• Αύξηση του αριθμού των μη εργαζομένων και φτωχοποιημένων Ελλήνων, ο συνολικός αριθμός των οποίων τον Ιούλιο του 2015 είχε φτάσει στα 4.690.000 άτομα, δηλαδή το 41,5% του πληθυσμού.
Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν το κλείσιμο εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων, η φυγή σε γειτονικές χώρες δεκάδων άλλων, οι πλειστηριασμοί κατοικιών, οι κατασχέσεις περιουσιών, τα capital controls, η ληστρική φορολόγηση, η ανυπαρξία κράτους πρόνοιας και τόσα άλλα που χρειάζονται τόμοι για να αναφερθούν.
Από το 2010 έως σήμερα, η Ελλάδα αναγκάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο (EMF) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να εφαρμόσει αυστηρά μέτρα λιτότητας που περιλαμβάνουν περικοπές μισθών και συντάξεων, περικοπές δημοσίων δαπανών, αυξήσεις στους άμεσους και έμμεσους φόρους, εκποίηση της δημόσιας περιουσίας κτλ.
v
Παλιές και νέες κατοχικές κυβερνήσεις
Την περίοδο 1941-1944 είχαμε τις δοσιλογικές κυβερνήσεις που συνεργάστηκαν με τον κατακτητή. Αυτές ήταν του Γεωργίου Τσολάκογλου, του Κωνσταντίνου Λογοθετόπουλου και του Ιωάννη Ράλλη.
v
Οι διορισμένοι από τους Γερμανούς πρωθυπουργοί την περίοδο της πρώτης κατοχής (1941–1942): Γεώργιος Τσολάκογλου (αντιστράτηγος), Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος (καθηγητής Ιατρικής), Ιωάννης Ράλλης (πολιτικός). Πηγή: Wikimedia Commons
v
Στην πρώτη γερμανική κατοχή είχαμε την εισβολή των Γερμανών με τα όπλα. Στη δεύτερη γερμανική κατοχή (2010-2016) έχουμε την εισβολή των Γερμανών με τα Μνημόνια και τις κυβερνήσεις του Γιώργου Παπανδρέου, του Λουκά Παπαδήμου, των Σαμαρά-Βενιζέλου και των Τσίπρα-Καμμένου.
Όλες αυτές υπηρέτησαν –και εξακολουθούν να υπηρετούν– τα γερμανικά συμφέροντα και τη γερμανική πολιτική (αφύλακτα σύνορα, δυνάμεις του ΝΑΤΟ στο Ανατολικό Αιγαίο, Τούρκοι επιθεωρητές στα νησιά, αμέτρητα hotspots προσφύγων και μεταναστών) αδιαφορώντας για το αν η χώρα οδηγείται στον όλεθρο και στον αφανισμό. Το ίδιο αναμένεται να πράξει και η όποια κυβέρνηση ανέλθει αύριο στην εξουσία.
v
Σε ποιο Μνημόνιο είμαστε τώρα;
Δεν είναι η πρώτη φορά που η χώρα τίθεται υπό διεθνή οικονομικό έλεγχο. Το Πρώτο Μνημόνιο υπεγράφη το φθινόπωρο του 1897, ύστερα από τον καταστροφικό Ελληνοτουρκικό πόλεμο της περιόδου εκείνης. Ο πόλεμος αυτός, που έγινε με αφορμή την αποτυχημένη προσπάθεια ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα, στάθηκε αιτία να υπογράψει η Ελλάδα για πρώτη φορά Μνημόνιο με τους δανειστές της, ύστερα από απαίτηση της Γερμανίας!
Όπως και στα πρόσφατα χρόνια, έτσι και τότε η Ελλάδα δανειζόταν χρήματα με πολύ υψηλό τόκο (30%), τα οποία η κεντρική διοίκηση δεν ήξερε να τα διαχειριστεί ορθολογικά. Από το 1879 μέχρι το 1890 είχαν συναφθεί οκτώ εξωτερικά δάνεια και πέντε εσωτερικά. Τελικά, η χώρα οδηγήθηκε σε πτώχευση το 1893, επί κυβερνήσεως Χ. Τρικούπη, που έμεινε στην Ιστορία για τη φράση του «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν».
v
Η πτώχευση επί Τρικούπη και η επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου το 1897, όπως την είδαν οι σκιτσογράφοι της εποχής. Παρόμοια αφαίμαξη υφίσταται ο λαός και σήμερα. Πηγή: Supplied
v
Έτσι, μετά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 η χώρα μας μπήκε σε διεθνή οικονομική επιτήρηση, υπογράφοντας Μνημόνιο που επέβαλαν οι τότε Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Αυστρία, Γερμανία, Ρωσία, Ιταλία), το οποίο επιγραφόταν “Commission Internationale Financière” ή Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος (ΔΟΕ). Στόχος ήταν η αποπληρωμή των χρεών της χώρας προς τους πιστωτές της. Και όπως συμβαίνει σήμερα με την Τρόικα ή το Κουαρτέτο των «θεσμών», έτσι και τότε τον έλεγχο ασκούσε εξαμελής επιτροπή, η Διεθνής Οικονομική Επιτροπή (Commission Internationale Financière de la Grèce), με μόνιμη εγκατάσταση στην Αθήνα από το 1897 μέχρι το 1978, δηλαδή για 81 ολόκληρα χρόνια!
Όπως σήμερα, έτσι και η τότε κυβέρνηση υποχρεώθηκε να παραχωρήσει στους ξένους όλες τις θεωρούμενες επαρκείς προσόδους για αποζημίωση. Για την εξόφληση του δημόσιου χρέους εκχωρήθηκαν στην Επιτροπή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου τα έσοδα των μονοπωλίων αλατιού, πετρελαίου, σπίρτων, τραπουλόχαρτων, τσιγαρόχαρτων και σμύριδας Νάξου, ο φόρος καπνού, τα τέλη χαρτοσήμου και οι δασμοί του τελωνείου Πειραιά! Σας θυμίζει κάτι;
