Αντιστέκονται στη λιτότητα με όπλο την ποίηση #1
ΠΟΙΗΣΗ
Posted by Youmagazine Staff
Μέρος Α΄
v
Οκτώ ποιητές σχολιάζουν με συνεντεύξεις τους το σήμερα, την κρίση που υπάρχει και τον αγώνα που δίνει η κοινωνία καθημερινά ενάντια στη λιτότητα.
Επάνω σειρά, από αριστερά προς τα δεξιά: Γιάννης Ευθυμιάδης, Γλυκερία Μπασδέκη, Ευτυχία Παναγιώτου, Γιάννης Στίγκας. Κάτω σειρά, από αριστερά: Έλενα Πέγκα, Γιάννης Δούκας, Θωμάς Τσαλαπάτης και Δανάη Σιώζιου. Πηγή: Guardian
v
ΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ είχαν πάντα την ικανότητα να αντιλαμβάνονται και να εκφράζουν τις τάσεις, τις καταστάσεις και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εποχής τους με το δικό τους, μοναδικό τρόπο. Ειδικά όταν η εποχή αυτή χαρακτηρίζεται από αυστηρή λιτότητα, στερήσεις, έντονα κοινωνικά και προσωπικά προβλήματα και μεγάλες δυσκολίες που επηρεάζουν τις ζωές μιας ολόκληρης χώρας.
Οι ποιητές αντιστέκονται και ακολουθούν να γράφουν για το τι σημαίνει να ζεις στην Ελλάδα των στερήσεων και των μέτρων λιτότητας. Είναι μερικές μόνο από τις φωνές που εκφράζουν τις βαθύτερες αγωνίες και τη λαχτάρα για ζωή που αισθάνονται όλοι οι ζωντανοί άνθρωποι ανά τον κόσμο.
Ο Guardian παρουσίασε πρόσφατα οκτώ νέους Έλληνες δημιουργούς, με αφορμή τη συμμετοχή τους σε μια ανθολογία ελληνικής ποίησης με τίτλο “Austerity Measures: The New Greek Poetry” που κυκλοφόρησε το Μάρτιο από τις εκδόσεις Penguin σε επιμέλεια και μετάφραση της Κάρεν Βαν Ντάικ (η οποία είναι καθηγήτρια Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και στο παρελθόν έχει επιμεληθεί αλλά και μεταφράσει Έλληνες συγγραφείς).
Ο πρώτος κύκλος των ποιητών:
Γιάννης Ευθυμιάδης, 47 ετών, Αθήνα
v
«Αντλώ την έμπνευσή μου από το δυσοίωνο μέλλον των νέων παιδιών»… Γιάννης Ευθυμιάδης
v
Ο άνθρωπος που πέφτει
Μετέωρα βράχια που ξερνάνε όρθια πτώματα
πριν απ’ την πτώση, πάνω λιγοστό γαλάζιο
Να μου θυμίζει ανάταση για να συμπληρωθεί,
όσο πιο απλά, πικρό το σχήμα ειρωνείας
Και κάτω πλήθη να κραυγάζουν αδιάφορα τρώγοντας
ό,τι απέμεινε από τους μάγους…
– Από πού αντλείτε έμπνευση;
– Από τους χιλιάδες συνανθρώπους μου, από τους συμπολίτες μου που υποφέρουν από τα μέτρα λιτότητας που μας έχουν επιβάλλει, τα περισσότερα από τα οποία απειλούν την αξιοπρέπειά μας, αλλά και την ίδια μας την ύπαρξη. Πηγή της έμπνευσής μου είναι το δυσοίωνο μέλλον των νέων παιδιών, η γεμάτη απογοήτευση ζωή των ηλικιωμένων και η απορία όλων μας ενάντια σε ένα αδίστακτο τεχνοκρατικό τέρας που κατατρώει τη ζωή μας σε καθημερινή βάση.
– Ποιο μύθο της ελληνικής κρίσης θέλετε να καταρρίψετε;
– Ότι είμαστε όλοι υπεύθυνοι για τις παρατυπίες που μας οδήγησαν σε αυτή την αθλιότητα, ότι οι Έλληνες δεν εργάζονται τόσο σκληρά, όπως οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι και ότι όλα αυτά τα μέτρα λιτότητας που έχουν επιβληθεί λαμβάνονται τάχα με μοναδικό σκοπό την ανοικοδόμηση της οικονομίας και όχι για να μας χρησιμοποιήσουν σε έναν πειραματικό θάλαμο ως πειραματόζωα για την υπονόμευση των θεσμών και για την χειραγώγηση των ανθρώπων.
– Ποιους άλλους σύγχρονους Έλληνες ποιητές και καλλιτέχνες θαυμάζετε;
– Η ελληνική ποιητική παράδοση συμβαίνει να είναι η παλαιότερη και η πιο σημαντική όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Μεγάλα ποιήματα γράφονται ακόμα και σήμερα, ποιήματα που θα καθορίσουν το μέλλον μας – ποιητικό ή μη. Εκτιμώ αφάνταστα τη Τζένη Μαστοράκη και τον Χριστόφορο Λιοντάκη, αλλά και πολλούς νεότερους ποιητές της γενιάς μου, καθώς θεωρώ ότι η ποίηση μου αλληλεπιδρά με τη δική τους.
– Πώς θα θέλατε να βλέπουν την ποίησή σας σε εκατό χρόνια;
– Ως μαρτυρία της αλήθειας και της ομορφιάς.
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Γιάννης Ευθυμιάδης γεννήθηκε το 1969 στον Πειραιά. Σπούδασε φιλολογία και αρχαίο ελληνικό δράμα. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές: “Στίγμα” (ιδιωτική έκδοση, 2004), “Καινός διαιρέτης” (Νεφέλη 2007), “Γράμματα στον πρίγκιπα” (Μικρή Άρκτος 2010). Έχει μεταφράσει Άγγλους και Αμερικανούς ποιητές. Ποιήματά του έχουν περιληφθεί σε ανθολογίες και έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά. Εργάζεται ως εκπαιδευτικός, έχει εκδώσει φιλολογικά βιβλία για τη μέση εκπαίδευση, ενώ είναι συνεργάτης σε λογοτεχνικά έντυπα και περιοδικά.
v
Γιάννης Στίγκας, 39 ετών, Αθήνα
v
«Δεν υπάρχουν διεφθαρμένα έθνη· μόνο διεφθαρμένη εξουσία»… Γιάννης Στίγκας
v
Η τέλεια ακουστική του λαβυρίνθου, ΙV
Είμαι τόσο πρόθυμος για συντέλεια
ώσπου να γράψω «λουλούδι»
έχω χάσει δυο πέταλα ( …)
– Πώς θα περιγράφατε την ποίησή σας με μια φράση;
– Ως ένα πολυεργαλείο: μια αξίνα, μια πυξίδα, ένα αλεξίπτωτο, ίσως ένα κουτί πρώτων βοηθειών. Οποιοδήποτε από αυτά τα πράγματα είναι χρήσιμο σε έναν εξερευνητή. Η ποίηση αφορά και τις τρεις διαστάσεις του χρόνου: παρελθόν, παρόν και μέλλον. Σε κείνον που θέλει να σχολιάσει μόνο για τα τρέχοντα γεγονότα, θα του πρότεινα να αγοράσει μια φωτογραφική μηχανή polaroid.
– Τι ακριβώς προσπαθείτε να μεταδώσετε με τα ποιήματά σας στην εποχή των στερήσεων και της λιτότητας;
– Όλα φέρουν το στοιχείο του επείγοντος και μια αγωνία για την ανθρώπινη μοίρα.
– Ποιος είναι ο μύθος σχετικά με την ελληνική κρίση θα θέλατε να καταρρίψετε;
– Ότι οι Έλληνες είναι διεφθαρμένοι. Δεν υπάρχουν διεφθαρμένα έθνη· μόνο διεφθαρμένη εξουσία.
– Ποιες πολιτιστικές τάσεις στην Ελλάδα θεωρείτε πιο ενδιαφέρουσες;
– Μετά από δύο δεκαετίες ξηρασίας, η ποίηση φαίνεται να ανθίζει και πάλι, ιδίως από το 2004 και μετά. Είναι πολύ ενθαρρυντικό να βλέπεις νέους ανθρώπους να διαβάζουν ποίηση, κάτι το οποίο θεωρώ πολιτική πράξη.
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Γιάννης Στίγκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1977. Σπούδασε ιατρική. Το 2004 κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο “Η αλητεία του αίματος”. Έκτοτε έχει εκδώσει άλλες τέσσερις. Έχει συνεργαστεί με διάφορα περιοδικά. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, γερμανικά, αγγλικά, βουλγάρικα και σέρβικα.
v
Γλυκερία Μπασδέκη, 47 ετών, Ξάνθη
v
«Η ποίησή μου είναι ένα είδος προσωπικού φυλαχτού»… Γλυκερία Μπασδέκη.
Photo: Πάνος Μιχαήλ
v
Παθολογική Β΄
άχνιζε το κεφάλι μου
έβγαιναν δικηγόροι
και γιατροί, συνάψεις, γάγγλια
σε φαγοπότι
φύγετε, φύγετε –
έχω τη μάνα μου
στην αιμοκάθαρση
έφτυνα, σκόνταφτα, έσερνα
κατάρες, δεν ήμουν
στα καλά μου προφανώς
φύγετε, φύγετε –
έχω να βγάλω δυο
καισαρικές, έχω τρελλό στο σπίτι
–πάρτε δρόμο
τους έπεισα στην τελική–
πήρανε τσάντες, σώβρακα, συμβόλαια,
πήγαν στους δίπλα με το εγκεφαλικό
– Τι ακριβώς προσπαθείτε να μεταδώσετε με τα ποιήματά σας στην εποχή των στερήσεων;
– Η ποίηση μου επιμένει να είναι σκοτεινή, ειρωνική και θλιμμένη. Τα ποιήματά μου είναι ένα είδος προσωπικού φυλαχτού που με προστατεύει από τον κακό μου εαυτό.
– Από πού αντλείτε έμπνευση;
– Από τους θανάτους, τις γεννήσεις και από τις θλιμμένες σεξουαλικές αναμνήσεις. Μεταφέρω τα ελληνικά δημοτικά τραγούδια σε ένα σύγχρονο αυτιστικό σύμπαν.
– Τι σας δίνει ελπίδα;
– Τα παιδιά μου, οι φίλοι μου, η πίστη μου στην επανάσταση και η πίστη μου στη ζωή μετά το θάνατο.
– Ποιες πολιτιστικές τάσεις βρίσκετε πιο ενδιαφέρουσες;
– Τις δυναμικές ελληνικές θεατρικές ομάδες (όπως οι Bijoux de kant, με τους οποίους συνεργάζομαι) που επιβιώνουν χωρίς οικονομική βοήθεια. Είναι ένα είδος θαύματος στις μέρες μας.
– Ποιους άλλους σύγχρονους ποιητές και καλλιτέχνες θαυμάζετε;
– Λατρεύω τη μετα-καβαφική ποίηση του George Le Nonce, τα λυπητερά editorials του Στάθη Τσαγκαρουσιάνου στο περιοδικό Lifo, τον άγριο ρομαντισμό της ομάδας Bijoux de kant, την συγγραφέα Έρση Σωτηροπούλου, την επίσης συγγραφέα Μαρία Μήτσορα και την πεζογραφία του Αλέξανδρου Κυπριώτη. Και φυσικά όλα τα ποιήματα της Τζένης Μαστοράκη, η οποία είναι πάντα επίκαιρη.
Βιογραφικά στοιχεία
Γεννήθηκε στη Λάρισα στο 1969. Σπούδασε Ιστορία, Ελληνική Φιλολογία και Δημιουργική Γραφή. Ζει στην Ξάνθη και βιοπορίζεται ως φιλόλογος στη μέση εκπαίδευση. Προ αμνημονεύτων ετών εξέδωσε την ποιητική συλλογή “Είναι επικίνδυνο ν’ ανοίγεις την πόρτα σου σε άγνωστες μικρές” (Πλέθρον, 1989). Έχει γράψει τέσσερα θεατρικά έργα (Bibliotheque, 2015).
v
Ευτυχία Παναγιώτου, 36 ετών, Αθήνα
v
«Ακούω πολλούς να λένε ότι οι Έλληνες είναι απείθαρχοι»… Ευτυχία Παναγιώτου
v
Mια αυταπάτη
για κείνη τη μέρα ζω
του φρενοκομείου.
για τη γιορτή του κόσμου,
που όλοι στα σπίτια θα κλειστούν, οι γυναίκες θα κόβουν
τα μαλλιά τους, οι άντρες με ματωμένες μύτες θα κλαίνε,
το ρεύμα θα χαθεί, και το νερό, στην αρχή θα ’ναι
μόνο σκόνη, και μια καρδιά στροβοσκοπίου
να ρυθμίζει τους τόνους του φωτός, σε θάλαμο παγωμένο
θα ’ναι όλοι εναντίον όλων, όλοι θα επαναστατούν κατά
της επανάστασης, και θα θρηνούν αλήθειες τρόμο τρέμοντας…
– Τι ακριβώς προσπαθείτε να μεταδώσετε με τα ποιήματά σας;
– Τα περισσότερα από τα ποιήματά μου, που αναφέρονται στα μέτρα λιτότητας, είχαν δημοσιευθεί πριν από εννέα χρόνια. Ήταν το ντεμπούτο μου ως ποιήτριας. Θέτουν το ερώτημα κατά πόσο αυτό που αποκαλούμε «προσωπική ταυτότητα» είναι ένα κοινωνικό κατασκεύασμα. Σε αυτά τα σύντομα ποιήματα ο αναγνώστης συνειδητοποιεί ότι ο πόνος και η θλίψη είναι μέρος της διαδικασίας για όποιον θέλει να παραμείνει ελεύθερος.
– Από πού αντλείτε την έμπνευσή σας;
– Από μια κοινωνία που μοιάζει με κακή ταινία και από τον φόβο ότι μπορεί να καταλήξω μια μέρα να παίζω έναν προκαθορισμένο ρόλο μέσα σε αυτή.
– Ποιον μύθο σχετικά με την ελληνική κρίση θα θέλατε να καταρρίψετε;
– Ακούω πολλούς να λένε ότι οι Έλληνες είναι απείθαρχοι και, πάνω από όλα, τεμπέληδες. Έτσι όλοι πρέπει να τιμωρηθούν, όπως στο Καθαρτήριο του Δάντη.
– Τι σας δίνει ελπίδα;
– Ότι μπορέσαμε μέχρι τώρα να δημιουργήσουμε μια ζωή με βάση την απλότητα, την αγάπη, τη φιλία, τη γνώση, την τέχνη. Μια γυμνή ζωή που είναι αβέβαιη, γεμάτη πάθος, με επιρροή και αποτελέσματα.
– Πώς θα θέλατε να συζητούν για την τέχνη σας ύστερα από εκατό χρόνια;
– Σαν μια ποίηση που δεν πρέπει μόνο να τη θυμούνται, αλλά να την διαβάζουν και να την ξαναδιαβάζουν. Σαν μια ζωντανή τέχνη που έχει θετικό αντίκτυπο σε όλους.
Βιογραφικά στοιχεία
Η Ευτυχία Παναγιώτου (1980) γεννήθηκε στη Λευκωσία. Σπούδασε φιλοσοφία στην Αθήνα και νεοελληνική φιλολογία στο Λονδίνο. Εργάζεται ως επιμελήτρια εκδόσεων, μεταφράζει ποίηση, αρθρογραφεί σε περιοδικά και εφημερίδες. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, ιταλικά, ισπανικά και γερμανικά. Η ίδια έχει μεταφράσει τα “Ερωτικά ποίηματα” της Ανν Σέξτον, καθώς και ποιήματα της Ανν Κάρσον. Έγραψε τα βιβλία ποίησης “Μέγας κηπουρός” (Κοινωνία των (δε)κάτων, 2007), “Μαύρη Μωραλίνα” (Κέδρος, 2010) και “Χορευτές” (2014).
Το δεύτερο μέρος των συνεντεύξεων
