Το άλυτο μυστήριο των αγρογλυφικών
ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ
Από τον Αντώνη Κυριαζή
• Περισσότερα από 12.000 αγρογλυφικά έχουν καταμετρηθεί σε ολόκληρο τον κόσμο. Ποιοι τα φτιάχνουν και γιατί;
• Βίντεο με αγρογλυφικούς σχηματισμούς του 2016 στο τέλος του άρθρου.
Αυτό το περίπλοκο αγρογλυφικό που εκμεταλλεύεται το φως και τη σκιά για να δείχνει σαν τρισδιάστατο, εμφανίστηκε κοντά στο Στόουνχεντζ, στην κομητεία Γουίλτσιρ της Αγγλίας, στις 8 Ιουλίου 2016. Image: Supplied
v
ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ με τα αγρογλυφικά είναι πολλά και αναπάντητα έως σήμερα, αν και το φαινόμενο έχει τις ρίζες του στη δεκαετία του 1970. Εξωγήινα μηνύματα ή ανθρώπινες φάρσες; Σήμερα οι ερευνητές έχουν καταλήξει στο δεύτερο, ότι δηλαδή είναι ανθρώπινα κατασκευάσματα –και σίγουρα μερικά είναι– χωρίς ωστόσο αυτό να εξηγεί το ποιοι τα φτιάχνουν και γιατί.
Πέρα από δύο μεσήλικες φαρσέρ, τους Νταγκ Μπάουερ και Ντέιβ Τσόρλυ, που εμφανίστηκαν το 1991 διεκδικώντας την πατρότητα των αγρογλυφικών (και κάποιου Ματ Ρίντλεϋ που ζήλεψε αργότερα τη δόξα τους), κανείς άλλος δεν έχει παρουσιαστεί μέχρι σήμερα.
Οι Νταγκ και Ντέιβ ούτε λίγο ούτε πολύ ισχυρίστηκαν ότι μπορούσαν να φτιάξουν ένα περίπλοκο αγρογλυφικό με ακτίνα 12 μέτρων μέσα σε 15 λεπτά και μάλιστα στο σκοτάδι (!) με μόνο μερικά μέτρα σχοινί και μια σανίδα (γιατί τα σπαρτά στα σημεία των αγρογλυφικών δεν είναι σπασμένα ή κομμένα, αλλά απλώς λυγισμένα, χωρίς να επηρεάζεται η ανάπτυξή τους).
Ωστόσο, ουδέποτε κατασκεύασαν έστω και ένα αγρογλυφικό στο φως του ήλιου, μπροστά σε τρίτους, για να αποδείξουν του λόγου το αληθές.
v
Αεροφωτογραφία του «τρισδιάστατου» αγρογλυφικού στο Στόουνχεντζ που εμφανίστηκε στις 8 Ιουλίου 2016. Image: Supplied
v
Στη συνέχεια ισχυρίστηκαν ότι πήγαιναν σε διάφορα σημεία του κόσμου για να φτιάξουν και εκεί, στα χωράφια με τα δημητριακά, περίπλοκα γεωμετρικά σχέδια. Το να πιστέψεις έναν τέτοιο ισχυρισμό είναι σαφώς πιο παράλογο από το να πιστέψεις ότι τα αγρογλυφικά τα φτιάχνουν μικρά πράσινα ανθρωπάκια.
Και ο μεν Τσόρλυ πέθανε το 1996, ο δε Μπάουερ συνέχισε να φτιάχνει μόνος του, όπως έλεγε, αγρογλυφικά έως το 2004 στην ηλικία των 74 ετών (χωρίς ποτέ να εξηγήσει το λόγο που συνέχιζε να το κάνει).
Υποτίθεται ότι οι Νταγκ και Ντέιβ ήταν φαρσέρ και άρχισαν να φτιάχνουν στην αρχή κρυφά αγρογλυφικά για να κάνουν τον κόσμο να πιστέψει ότι τα είχαν φτιάξει εξωγήινοι. Στη συνέχεια, και έχοντας αποκαλύψει την απάτη (όπως και έκαναν), ήθελαν να δείξουν στους ανθρώπους ότι δεν υπάρχουν εξωγήινοι και πως όσοι πιστεύουν κάτι τέτοιο είναι αθεράπευτα αφελείς.
Το ερώτημα που τίθεται είναι: αφού πέτυχαν τον σκοπό τους, γιατί συνέχισαν να φτιάχνουν αγρογλυφικά; (Και γιατί συνεχίζουν όσοι τα φτιάχνουν μέχρι σήμερα, αφού όλοι πλέον δέχονται ότι προέρχονται από ανθρώπινα χέρια και πόδια;)
v
Αεροφωτογραφία αγρογλυφικού που εμφανίστηκε στην Ελβετία στις 29 Ιουλίου 2007. Παρατηρήστε πόσο μικροσκοπικοί φαίνονται οι επισκέπτες. Image: Wikimedia Commons
v
Χάρτης με σημειωμένες τις τοποθεσίες όπου έχουν εμφανιστεί αγρογλυφικά. Image: Supplied
v
Αυτό το αγρογλυφικό που εμφανίστηκε στο Γουίλτσιρ τον Ιούλιο του 1996, ονομάστηκε Triple Julia Set επειδή αναπαράγει ένα μαθηματικό σχήμα που ονομάζεται Julia Set. Είχε έκταση 280 x 150 μέτρα και περιείχε 151 κύκλους, 50 σε καθεμία από τις τρεις σπείρες και έναν στο κέντρο. Image: Supplied
v
Να σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί πάνω από 12.000 αγρογλυφικά σε ολόκληρο τον κόσμο (οι Νταγκ και Ντέιβ έλεγαν ότι είχαν φτιάξει συνολικά περί τα 250 σχέδια).
Το 2002, εμφανίστηκε ένας άλλος διεκδικητής, ο Ματ Ρίντλεϋ, λέγοντας ότι ήταν αυτός που είχε φτιάξει τους υπόλοιπους κύκλους (πάλι με σχοινί και μια σανίδα) και ότι είχε φτιάξει το πρώτο του αγρογλυφικό το 1991.
Ο μύθος του σχοινιού και της σανίδας κατέπεσε όταν στα τέλη της δεκαετίας του ’90 οι βιοφυσικοί W.C. Levengood και Pat Delgado που μελέτησαν τους μίσχους των φυτών που είχαν καμφθεί χωρίς να σπάσουν, διαπίστωσαν ότι τα φυτά είχαν εκτεθεί σε κάποια μορφή ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας.
Με άλλα λόγια, ήταν σαν τα φυτά να είχαν μπει σε ένα φούρνο μικροκυμάτων.
v
Το πείραμα του Σελντρέικ
Το 1992, ο Ρούπερτ Σελντρέικ, που είχα την τύχη να τον γνωρίσω και να του πάρω συνέντευξη όταν είχε έρθει στην Ελλάδα, διοργάνωσε έναν διαγωνισμό αγρογλυφικών στο Μπερκσάιρ. Το έπαθλο ήταν 3.000 λίρες και χορηγοί ήταν το Ίδρυμα Άρθουρ Κέσλερ, η εφημερίδα Guardian, το περιοδικό The Cerealogist και το γερμανικό επιστημονικό περιοδικό PM. Συμμετείχαν δώδεκα ομάδες. Οι διαγωνιζόμενοι είχαν στη διάθεσή τους 5 ώρες υπό το φως του φεγγαριού. Νικήτρια αναδείχθηκε η ομάδα των ελικοπτέρων Westland, αποτελούμενη από τρεις μηχανικούς, οι οποίοι χρησιμοποίησαν σχοινιά, σωλήνες από PVC, μια σανίδα, μια τηλεσκοπική συσκευή και δύο σκάλες.
Οι μηχανικοί της Westland έφτιαξαν μια σειρά από πικτογράμματα (ευθύγραμμους σχηματισμούς, όχι κυκλικούς) με μεσαίο βαθμό δυσκολίας, βάσει ενός σχεδίου που τους είχε δοθεί από πριν. Αυτό ήταν αρκετό για να πειστεί ο Σελντρέικ ότι τα σχέδια στα χωράφια με τα σπαρτά είναι ανθρωπογενή.
(Εδώ μπορείτε να δείτε τα αποτελέσματα του πειράματος του Σελντρέικ).
Ο Σελντρέικ, θαυμάσιος άνθρωπος και εκπληκτικός βιολόγος, στην συγκεκριμένη περίπτωση το μόνο που πέτυχε ήταν να δημιουργήσει μια προσωρινή τρέλα, ενθαρρύνοντας νεαρούς να εισβάλλουν σε διάφορα χωράφια και να φτιάξουν κακήν-κακώς σχέδια με την ελπίδα ότι θα εισπράξουν κάποια αμοιβή (το μόνο που εισέπραξαν ήταν μηνύσεις για καταπάτηση και καταστροφές από τους ιδιοκτήτες των χωραφιών).
Οι πιο πονηροί, δηλαδή οι πολυεθνικές εταιρείες, βρήκαν έναν ανέξοδο τρόπο για να κάνουν διαφήμιση των προϊόντων τους. Άρχισαν να στέλνουν τους μηχανικούς τους στην ύπαιθρο, σε χώρους που είχαν προηγουμένως νοικιάσει, για να κατασκευάσουν σχέδια με τα λογότυπα και τα προϊόντα των εταιρειών τους, του τύπου «Και οι εξωγήινοι όταν έρχονται στη Γη προτιμούν την Coca-Cola». Ύστερα καλούσαν τους δημοσιογράφους να φωτογραφήσουν το «εξωγήινο» αγρογλυφικό…
v
Αυτό το κυκλικό σχέδιο που αποτελείται από 409 επιμέρους κύκλους με διάμετρο 238 μέτρα εμφανίστηκε το 2001 στο Γουίλτσιρ της Αγγλίας. Image: Supplied
v
Ωστόσο, σχεδόν πενήντα χρόνια μετά, το μυστήριο των αγρογλυφικών συνεχίζει να είναι άλυτο και μαζί συναρπαστικό. Κάθε καλοκαίρι εμφανίζονται στα χωράφια με τα σπαρτά μερικά απίστευτα σε σύλληψη και εκτέλεση σχέδια. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια έχουν διεγείρει –ως σχέδια– το ενδιαφέρον ακόμη και της επιστημονικής κοινότητας (που ως γνωστόν στερείται καλλιτεχνικής φαντασίας).
v
Σαν θιβετανικές μάνταλες
Όπως το έθεσε πρόσφατα ο καθηγητής Ρίτσαρντ Τέιλορ από το Πανεπιστήμιο του Όρεγκον, «τα αγρογλυφικά παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον από άποψη τέχνης, φυσικής και ψυχολογίας, και η επιστημονική κοινότητα θα ήθελε να τα μελετήσει, υπό τον όρο ότι θα αποσυνδεθούν από τα UFO».
Η αλήθεια είναι ότι η έναρξη του φαινομένου στις δεκαετίες του ’70 και του ’80 συνοδεύτηκε από κάθε είδους μυστικιστικές θεωρίες, με πρωτεύουσα εκείνη ότι αποτελούσαν μηνύματα ενός εξωγήινου πολιτισμού. Από τότε όμως μέχρι σήμερα πολλά έχουν αλλάξει.
Ωστόσο, τα βασικά ερωτήματα παραμένουν: Ποιοι φτιάχνουν κάθε χρόνο τα αγρογλυφικά και γιατί; Γιατί δεν εμφανίζονται για να πάρουν τα εύσημα; Γιατί υποβάλλονται σε τόσο κόπο προκειμένου να φτιάξουν ένα περίπλοκο σχέδιο που θα διαρκέσει για λίγο, αφού ο αγρότης θα θερίσει το χωράφι με το καλλιτέχνημα;
Ερωτήματα πολλά, απάντηση καμία.
Οι βουδιστές μοναχοί εργάζονται πολλές φορές μήνες ολόκληρους προκειμένου να κατασκευάσουν με χρωματιστή άμμο μια μάνταλα, μια μικρογραφία του σύμπαντος, την οποία καταστρέφουν μόλις ολοκληρωθεί. Το κάνουν όμως για να δείξουν την ματαιότητα των ανθρώπινων έργων και την προσωρινότητα του κόσμου.
Οι κατασκευαστές των αγρογλυφικών γιατί το κάνουν;
v
Newest Crop Circles 2016
v
ν
