Το ξεχασμένο Ευαγγέλιο του Ιούδα

14 Απριλίου 2017 Κατηγορία Αρχαία Μυστήρια

ΑΡΧΑΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

Posted by Youmagazine Staff

H απόκρυφη διήγηση του μυστηρίου που φανέρωσε ο Ιησούς σε συνομιλία με τον Ιούδα τον Ισκαριώτη.

Καραβάτζο: Η προδοσία του Ιούδα (1603). Εθνική Πινακοθήκη της Ιρλανδίας, Δουβλίνο. Image: Supplied
ν

ΕΠΙ δεκαέξι αιώνες, το μυστικό του παρέμενε κρυφό. Όταν οι μελετητές πήραν στα χέρια τους τον δερματόδετο πάπυρο που περιείχε αυτό το χαμένο ευαγγέλιο, έμειναν άφωνοι. Κανείς δεν το είχε ξαναδεί αυτό το ευαγγέλιο από την πρωτοχριστιανική εποχή, ενώ ελάχιστοι πίστευαν ότι υπήρχε ― ένα ευαγγέλιο γραμμένο από την πλευρά του Ιούδα του Ισκαριώτη, του απόλυτου προδότη.

Όμως ο Ιούδας που αναδύεται από αυτές τις σελίδες όχι μόνο δεν είναι φαύλος, αλλά αναδεικνύεται σε ηρωική μορφή.

Σε αυτή την ανατρεπτική παραλλαγή, ο Ιησούς ζητά από τον Ιούδα να τον προδώσει. Σε αντίθεση με τα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης, ο Ιούδας ο Ισκαριώτης παρουσιάζεται όχι ως αποδιοπομπαίος τράγος, αλλά ως το πρότυπο για όσους θέλουν να γίνουν μαθητές του Ιησού.
ν

Το ιστορικό του Codex Tchacos

Με την πάροδο των αιώνων, αναρίθμητοι θησαυροί και αρχαιολογικά θαύματα σκεπάστηκαν από την άμμο της Αιγύπτου, η οποία, μετά την ανακάλυψη των χειρογράφων του Ναγκ Χαμαντί, μας παραδίδει ένα ακόμη θαυμαστό εύρημα: το Ευαγγέλιο του Ιούδα, που ανακαλύφθηκε στην Ελ Μίνυα της Μέσης Αιγύπτου τη δεκαετία του ’70 και ήταν το τρίτο κείμενο ενός κώδικα (δηλαδή βιβλίου) που ονομάστηκε Codex Tchacos (Κώδικας Τσάκος).

Το κείμενο ήταν γραμμένο στην κοπτική γλώσσα, αλλά είναι βέβαιο πως το πρωτότυπο είχε γραφτεί στα ελληνικά γύρω στα μέσα του 2ου αιώνα.

Αυτό επιβεβαιώνεται και από τον Ειρηναίο της Λυών, πατέρα της πρωτοχριστιανικής Εκκλησίας, ο οποίος, στο έργο του Κατά των Αιρέσεων, που γράφτηκε γύρω στο 180, αναφέρεται σε κάποιο Ευαγγέλιο του Ιούδα.

H αγγλική μετάφραση του Ευαγγελίου του Ιούδα έγινε από τους Ρόντολφ Kασέρ (καθηγητή Θεωρητικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης), Μάρβιν Mάιερ (καθηγητή Βιβλικών και Χριστιανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Τσάπμαν της Καλιφόρνιας) και Γκρέγκορ Bουρστ (καθηγητή Εκκλησιαστικής Ιστορίας και Πατρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Άουγκσμπουργκ και ειδικό στην κοπτική γραμματεία) σε συνεργασία με τον Φρανσουά Γκοντάρ (του Ινστιτούτου Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Σικάγου, ειδικό στην κοπτική και τη δημοτική αιγυπτιακή γραφή).

Ο Κώδικας Τσάκος, που χρονολογείται γύρω στο 300, αποτελείται από 66 σελίδες και περιέχει τέσσερα πρώιμα κείμενα των Γνωστικών:

Απόδοση της Επιστολής Πέτρου προς Φίλιππον (σελ. 1-9), γνωστής επίσης ως Nag Hammadi Codex VIII.
Ένα κείμενο με τον τίτλο «Ιάκωβος» που αποδίδει την Πρώτη Αποκάλυψη Ιακώβου (σελ. 10-32), Nag Hammadi Codex V.
Το Ευαγγέλιο του Ιούδα (σελ. 33-58).
Σπάραγμα από το Βιβλίο του Αλλογενούς (σελ. 59-66). Με το όνομα αλλογενής περιγράφεται ο Σηθ, ο τρίτος γιος του Αδάμ και της Εύας, που ονομάζεται Χριστός.

Παρ’ ότι ανακαλύφθηκε στη δεκαετία του ’70, δεν εξετάστηκε, ούτε μεταφράστηκε, έως το 2000, όταν η ιδιοκτήτριά του, Φρίντα Νούσμπεργκερ-Tσάκος, το παρέδωσε στο Ίδρυμα Αρχαίας Τέχνης Μαικήνας (Maecenas Foundation for Ancient Art), στη Βασιλεία της Ελβετίας. Ο κώδικας πήρε το όνομά του από τον Δημάρατο Τσάκο, πατέρα της δωρήτριας, που παρέδωσε το χειρόγραφο τον Σεπτέμβριο του 2000.

Η πρώτη έκδοση του Ευαγγελίου του Ιούδα έγινε από το National Geographic, το οποίο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση και συντήρηση του κώδικα. Τον Απρίλιο του 2006 δημοσιεύθηκε η πλήρης μετάφραση του κειμένου, με εκτεταμένες αναφορές (The Gospel Of Judas, ISBN 1-4262-0042-0).
ν

Το όνομα «Ιούδας» στην κοπτική γραφή στο σωζόμενο αντίγραφο του χαμένου Ευαγγελίου του Ιούδα. Πηγή: National Geographic Society

Ένα ανατρεπτικό κείμενο

Στα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης, ο Ιούδας είναι η προσωποποίηση του κακού, ο προδότης που παραδίδει τον κύριό του στις ρωμαϊκές αρχές. Στο Ευαγγέλιο του Λουκά, αναφέρεται ότι ο Σατανάς μπαίνει στην ψυχή του Ιούδα και τον οδηγεί στην αξιοκαταφρόνητη πράξη του, ενώ στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη ο Ιησούς απευθύνεται στους δώδεκα μαθητές του λέγοντας ότι ένας ανάμεσά τους, ο Ιούδας, είναι ένας διάβολος.

Το τέλος του Ιούδα είναι τόσο ατιμωτικό όσο και τα έργα του. Λαμβάνει από τις αρχές χρήματα ως αντίτιμο για να προδώσει τον Ιησού και στη συνέχεια ή απαγχονίζεται (Ματθαίος) ή σκίζει την κοιλιά του και βρίσκει φρικτό θάνατο (Πράξεις των Αποστόλων). Στην χριστιανική τέχνη ο Ιούδας απεικονίζεται να κάνει αυτό που του χάρισε την επονείδιστη θέση του στην ιστορία: προδίδει τον Ιησού με ένα φιλί – το φιλί του Ιούδα.

Υπάρχουν όμως ορισμένα σημεία που δίνουν μια διαφορετική εικόνα. Στα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης, ο Ιούδας ανήκει στον στενό κύκλο των μαθητών του Ιησού, ενώ σύμφωνα με τον Ιωάννη είναι ο ταμίας της αποστολικής ομάδας. Επιπλέον, κατά το Μυστικό Δείπνο, ο Ιησούς δεν είναι αυτός που ζητά από τον Ιούδα να κάνει αυτό που έχει να κάνει και μάλιστα να το κάνει γρήγορα; Δεν ήταν όλα αυτά μέρος του θείου σχεδίου – σύμφωνα με το οποίο ο Ιησούς θα πέθαινε για να σώσει τον κόσμο και θα ανασταινόταν από τους νεκρούς την τρίτη ημέρα; Χωρίς τον Ιούδα και το φιλί του πώς θα είχε λάβει χώρα το θείο δράμα, η Σταύρωση και η Ανάσταση;

Ο ευαγγελιστής Ιωάννης παραθέτει μια διαφορετική εκδοχή, σύμφωνα με την οποία ο Ιούδας απλώς οδήγησε τους στρατιώτες στον Κήπο της Γεθσημανής, ο δε Ιησούς βγήκε να τους συναντήσει, επειδή περίμενε τον ερχομό τους (κεφ. 18, 3-5):

«Ο Ιησούς, γνωρίζοντας όλα όσα επρόκειτο να συμβούν, βγήκε έξω (από τον κήπο) και τους ρώτησε: “ποιον ζητάτε;”

Οι στρατιώτες απάντησαν (ότι αναζητούν) τον Ιησού τον Ναζωραίο. Κι αυτός τους είπε: “εγώ είμαι”».

Στο Ευαγγέλιο του Ιούδα, πάντως, ο Ισκαριώτης καταγγέλλει μεν τον Ιησού στις ρωμαϊκές αρχές, το κάνει όμως συνειδητά και μετά από παράκληση του ίδιου του Ιησού!

Ο Ιησούς του το ζητά, επειδή τον έχει ξεχωρίσει από τους άλλους μαθητές. Λέει ο Ιησούς στον Ιούδα: «Αλλά εσύ θα τους υπερβείς όλους αυτούς (τους μαθητές). Γιατί εσύ θα θυσιάσεις τον άνθρωπο που με ενδύει».
ν

Ο Ιησούς είπε στον Ιούδα: «Σήκωσε τα μάτια σου και κοίταξε στο σύννεφο και το φως που είναι μέσα του και τα άστρα που το περιβάλλουν. Το άστρο που δείχνει το δρόμο είναι το άστρο σου».
ν

Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Ιούδα, ο Ιησούς είναι λυτρωτής όχι μόνο επειδή έχει ενδυθεί θνητή σάρκα, αλλά και γιατί μπορεί να αποκαλύψει την ψυχή ή το πνευματικό πρόσωπο που βρίσκεται μέσα σε αυτή.

Ο πραγματικός οίκος του Ιησού δεν είναι αυτός ο ατελής κάτω κόσμος, αλλά ο θείος κόσμος του φωτός και της ζωής.

Για τον Ιησού, ο θάνατος δεν είναι ένα τραγικό γεγονός ούτε ένα αναγκαίο κακό για να επέλθει η άφεση των αμαρτιών.

Αντίθετα από τα κανονικά Ευαγγέλια, στο Ευαγγέλιο του Ιούδα ο Ιησούς γελάει πολύ συχνά. Γελάει με τις αδυναμίες των μαθητών του και με τα παράλογα της ανθρώπινης ζωής. Ο θάνατος ως έξοδος από αυτή την παράλογη φυσική ύπαρξη, δεν πρέπει να προκαλεί φόβο ή ανησυχία. Δεν είναι αιτία θλίψης, αλλά το μέσο για να ελευθερωθεί ο άνθρωπος από τη σάρκα, προκειμένου να επιστρέψει στην ουράνια κατοικία του.

Αυτό συμβαίνει και με τον Ιησού, και ο Ιούδας, προδίδοντας τον, τον βοηθά να απαλλαγεί από το σώμα του και να ελευθερώσει την εσώτερη ουσία του, την θεϊκή του υπόσταση.
ν

Σπαράγματα από το Ευαγγέλιο του Ιούδα, το οποίο μεταφράστηκε από τα ελληνικά στα κοπτικά γύρω στο 280 μ.Χ. Πηγή: National Geographic Society
ν

Ο εν ημίν Χριστός

Το Ευαγγέλιο του Ιούδα συγκαταλέγεται στα ευαγγέλια που γράφτηκαν από τους πρώτους χριστιανούς στην προσπάθειά τους να διατυπώσουν με σαφήνεια ποιος ήταν ο Ιησούς και τι χρειάζεται κανείς για να τον ακολουθήσει.

Το Ευαγγέλιο του Ιούδα κατατάσσεται αναμφίβολα στα αποκαλούμενα γνωστικά ευαγγέλια. Γραμμένο στα μέσα του 2ου αιώνα, με βάση παλαιότερες ιδέες και πηγές, αντιπροσωπεύει μια πρώιμη θεολογική σκέψη που δίνει έμφαση στη γνώση – μια μυστική γνώση, τη γνώση του θεού και της θεμελιώδους ενότητας του εαυτού με το θεϊκό στοιχείο. Αυτό το θεϊκό στοιχείο αποκαλείται Χριστός. Ενυπάρχει σε όλους τους ανθρώπους, αλλά πρέπει να σκύψουν βαθιά μέσα τους για να το αντιληφθούν.

Αυτή η θεολογική σκέψη περιγράφεται συνήθως ως «γνωστικισμός», ωστόσο στον αρχαίο κόσμο υπήρξαν διαμάχες ανάμεσα στην χριστιανική Εκκλησία και τους Γνωστικούς, διαμάχες που συνεχίζονται από τους θεολόγους μέχρι σήμερα. Και αυτό γιατί μια τόσο άμεση και απευθείας προσέγγιση του θείου μέσα στον άνθρωπο δεν απαιτεί τη διαμεσολάβηση των κληρικών – αφού εντέλει ο θεός είναι το εσώτερο πνεύμα και φως.

Τα στοιχεία που διαθέτουμε από την εποχή των πρώτων χριστιανών αφήνουν να εννοηθεί ότι οι ιερείς και οι επίσκοποι ήταν δυσαρεστημένοι με την ελεύθερη σκέψη των Γνωστικών. Τα γραπτά των κυνηγών αιρέσεων, όπως του Ειρηναίου της Λυών, του Κλήμη, του Ωριγένη ή του Επιφάνιου Κωνσταντίας Κύπρου, βρίθουν από κατηγορίες ενάντια στους Γνωστικούς, ότι καλλιεργούσαν ανήθικες ιδέες και εμπλέκονταν σε παράνομες δραστηριότητες.

Η πολεμική σπάνια χρησιμοποιεί τίμια μέσα και ως εκ τούτου τα γραπτά των πολέμιων των Γνωστικών, πολύ συχνά επιχειρούν να δυσφημήσουν τους αντιπάλους τους, εγείροντας υποψίες για τις ιδέες και τη ζωή τους. Οι Γνωστικοί, μέσω του Ευαγγελίου του Ιούδα, ανταποδίδουν αυτή τη χάρη, κατηγορώντας τους αρχιερείς και τα μέλη της αναδυόμενης ορθόδοξης Εκκλησίας (αυτής που εκφράζει τις κυρίαρχες περί χριστιανισμού απόψεις της εποχής) για ύποπτη στάση.

Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Ιούδα, οι χριστιανοί που τους εχθρεύονται δεν είναι παρά δούλοι ενός κατώτερου θεού που κυβερνά τον κάτω κόσμο και οι ζωές τους αντανακλούν τους απεχθείς τρόπους του.

Στο κεντρικό τμήμα του ευαγγελίου αυτού, ο Ιησούς διδάσκει στον Ιούδα τα μυστήρια του σύμπαντος. Ο Ιησούς είναι πρωτίστως ένας δάσκαλος, που αποκαλύπτει τη σοφία και τη γνώση, και όχι ένας σωτήρας που πεθαίνει για να σώσει τον κόσμο από την αμαρτία.

Για τους Γνωστικούς, το ουσιαστικό πρόβλημα του ανθρώπινου βίου δεν είναι η αμαρτία, αλλά η άγνοια, και ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί δεν είναι η πίστη, αλλά η γνώση.

Στο Ευαγγέλιο του Ιούδα, ο Ιησούς μεταδίδει στον μαθητή του –και κατ’ επέκταση στους αναγνώστες του ευαγγελίου– τη γνώση που είναι απαραίτητη για να εκριζώσει από μέσα του την άγνοια και να οδηγηθεί στη συνείδηση του εαυτού του και του θεού.
ν

Αριστερά: η εξιδανικευμένη εκδοχή απεικόνισης παρουσιάζει τον Ιησού ως έναν νεαρό όμορφο άνδρα, με ξανθά μαλλιά και γαλανά μάτια. Δεξιά: πώς ήταν εμφανισιακά ο Ιησούς σύμφωνα με τον Richard Neave, Βρετανό ειδικό στην ιατροδικαστική ανακατασκευή προσώπων. (Ο Neave είναι αυτός που ανακατασκεύασε το πρόσωπο του βασιλιά της Μακεδονίας Φιλίππου Β΄, πατέρα του Μ. Αλεξάνδρου).
Η τεχνική χρησιμοποιεί πολιτιστικά και αρχαιολογικά δεδομένα, καθώς και τεχνικές παρόμοιες με εκείνες που χρησιμοποιούνται για την επίλυση εγκλημάτων, με τη μελέτη διαφορετικών ομάδων ανθρώπων. Ο δρ. Νηβ βασίστηκε σε σημιτικά κρανία από τη Γαλιλαία της εποχής του Ιησού και στην περιγραφή των γεγονότων στον Κήπο της Γεθσημανής από τον Ματθαίο. Πηγή: News Media
ν

Η διδασκαλία του Ιησού στον Ιούδα

Σήμερα, η διδασκαλία των Γνωστικών μάς φαίνεται εξαιρετικά σύνθετη και μπερδεμένη. Αλλά όπως παρατηρεί ο Μπόρχες: «Αν είχε θριαμβεύσει η Αλεξάνδρεια και όχι η Ρώμη, οι υπερβολικές και μπερδεμένες ιστορίες που συγκεφαλαίωσα εδώ θα μας φαίνονταν λογικές, μεγαλειώδεις και εντελώς οικείες».

Η περιπλοκότητα αυτή οφείλεται στο ότι οι ιδέες των Γνωστικών ανάγονται στον 1ο αιώνα και ακόμα πιο πριν, ξεκινώντας από τους κύκλους των Ιουδαίων φιλοσόφων και Γνωστικών οι οποίοι είχαν επηρεαστεί από την ελληνορωμαϊκή σκέψη και ιδιαίτερα τον πλατωνισμό.

Ο Ιησούς λέει στον Ιούδα ότι στην αρχή υπήρχε μια απέραντη και υπέρτατη θεότητα και ότι, μέσα από μια πολύπλοκη σειρά από θείες εκπορεύσεις και δημιουργήματα, τα ουράνια γέμισαν θείο φως και λαμπρότητα. Αυτή η απέραντη θεότητα υμνείται με τέτοιον τρόπο ώστε κανένας όρος δεν μπορεί να την περιγράψει. Ακόμα και η λέξη θεός είναι ανεπαρκής και καθόλου κατάλληλη για το ον αυτό.

Ο κάτω κόσμος, όμως, ο υλικός, είναι το βασίλειο όπου κυριαρχεί μια από τις θείες εκπορεύσεις, ένας υποδεέστερος κυβερνήτης, ένας θεός δημιουργός που ονομάζεται Νεμβρώ («αντάρτης») ή Γιαλνταμπαώθ και είναι ατελής και κακόβουλος – εξού και τα μύρια προβλήματα που υπάρχουν στον κόσμο μας και η ανάγκη μας να ακούσουμε λόγια σοφίας και να αντιληφθούμε το θείο φως.

Για τους οπαδούς αυτής της αντίληψης, το βαθύτερο μυστήριο ου σύμπαντος έγκειται το ότι σε ορισμένα ανθρώπινα όντα ενυπάρχει το θεϊκό πνεύμα. Μολονότι ζούμε σε έναν ατελή και κακό κόσμο, ο οποίος συχνά είναι βασίλειο του σκότους και του θανάτου, μπορούμε να υπερβούμε το σκοτάδι και να αγκαλιάσουμε τη ζωή.

«Είμαστε καλύτεροι απ’ ό,τι αυτός ο κόσμος», εξηγεί ο Ιησούς στον Ιούδα, «γιατί ανήκουμε στον κόσμο του θεού».

Αν ο Ιησούς είναι ο υιός του θεού, είμαστε κι εμείς όλοι παιδιά του θεού. Το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να αναζητήσουμε τη θεία γνώση και τότε θα φωτιστούμε.
ν

Αριστερά: η Σινδόνη τουΤορίνου παρουσιάζει έναν γενειοφόρο 50άρη άνδρα, η ηλικία του οποίου δεν ταιριάζει με την παράδοση των Ευαγγελίων, σύμφωνα με τα οποία ο Ιησούς πέθανε στην ίδια ηλικία με τον Μέγα Αλέξανδρο – έναν ακόμη ημίθεο. Δεξιά: εξιδανικευμένη απόδοση του προσώπου που είναι αποτυπωμένο στη Σινδόνη του Τορίνου, η οποία όμως κατασκευάστηκε την περίοδο 1290-1390. Πηγή: News Media
ν

Στο Ευαγγέλιο του Ιούδα, ο Ιησούς μεταφέρει την πλατωνική αντίληψη ότι κάθε άνθρωπος έχει το δικό του άστρο και ότι η μοίρα των ανθρώπων συνδέεται με τα άστρα τους.

Λίγο πριν το τέλος του βιβλίου, ακριβώς πριν ο Ιούδας φωτιστεί και μεταμορφωθεί σε λαμπερό σύννεφο, ο Ιησούς του ζητάει να κοιτάξει τον ουρανό και να δει τα άστρα και την αντανάκλαση του φωτός. Υπάρχουν πολλά άστρα στον ουρανό, αλλά το άστρο του Ιούδα είναι ξεχωριστό. Όπως λέει ο Ιησούς στον Ιούδα: «Το άστρο που δείχνει το δρόμο είναι το άστρο σου».

Τα αποσπάσματα που ακολουθούν προέρχονται από το Ευαγγέλιο του Ιούδα (σελ. 33-58 του Codex Tchacos).
ν

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η απόκρυφη διήγηση της αποκάλυψης που φανέρωσε ο Ιησούς σε συνομιλία με τον Ιούδα τον Ισκαριώτη στη διάρκεια μιας εβδομάδας, τρεις ημέρες προτού εορτάσει το Πάσχα.

Η ΕΠΙ ΓΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ

Όταν ο Ιησούς εμφανίστηκε στη γη έκανε θαύματα και μεγάλα σημεία για τη σωτηρία της ανθρωπότητας. Και αφού μερικοί [βάδισαν] στο δρόμο της δικαιοσύνης και άλλοι βάδισαν στον παραβατικό δρόμο, κλήθηκαν οι δώδεκα μαθητές.

Άρχισε να ομιλεί μαζί τους για τα μυστήρια πέραν του κόσμου και τι θα συμβεί στο τέλος. Συχνά δεν εμφανιζόταν στους μαθητές του ο ίδιος, αλλά παρευρισκόταν ανάμεσά τους σαν οπτασία.

Ο Ιησούς κάνει διάλογο με τους μαθητές του: η προσευχή της ευχαριστίας

Μια μέρα ήταν με τους μαθητές του στην Ιουδαία, και τους βρήκε συγκεντρωμένους μαζί να κάθονται σε ευσεβή προσήλωση. Όταν [πλησίασε] τους μαθητές του, [34] συγκεντρωμένους και καθισμένους και να προσφέρουν την προσευχή της ευχαριστίας πάνω στον άρτο, [αυτός] γέλασε.

Οι μαθητές είπαν σ’ [αυτόν] «Κύριε, γιατί γελάς με την προσευχή [μας] της ευχαριστίας; Έχουμε κάνει ό,τι είναι σωστό».

Απάντησε και είπε σ’ αυτούς «Δεν γελώ με εσάς. <Γιατί εσείς> δεν το κάνετε αυτό επειδή το θέλετε, αλλά επειδή είναι αυτό διαμέσου του οποίου ο θεός σας [θα] δοξαστεί».

Αυτοί είπαν «Κύριε είσαι […] ο υιός του θεού μας».

Ο Ιησούς είπε [τότε] σ’ αυτούς «Πώς [τολμάτε να λέτε ότι] με γνωρίζετε; Αληθινά [εγώ] λέγω σε εσάς, καμία γενεά των ανθρώπων που είναι ανάμεσά μας δεν θα με γνωρίσει».

ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΘΥΜΩΝΟΥΝ

Όταν οι μαθητές το άκουσαν αυτό, άρχισαν να θυμώνουν και να εξοργίζονται και άρχισαν να βλασφημούν ενδόμυχα εναντίον του.

Όταν ο Ιησούς διέκρινε την αδυναμία τους [να καταλάβουν, είπε σ’] αυτούς «Γιατί αυτή η αναστάτωση σας οδήγησε στο θυμό; Ο θεός σας που είναι εντός σας και […] [35] έχει προκαλέσει το θυμό μέσα στις καρδιές σας. [Αφήστε] τον οποιονδήποτε από εσάς που είναι [αρκετά δυνατός] ανάμεσα στις ανθρώπινες υπάρξεις να φανερώσει τον τέλειο άνθρωπο και να σταθεί ενώπιόν μου».

Όλοι είπαν «Έχουμε αυτή τη δύναμη».

Όμως τα πνεύματά τους δεν τολμούσαν να σταθούν ενώπιόν [του], εκτός από τον Ιούδα τον Ισκαριώτη. Αυτός ήταν ικανός να σταθεί μπροστά του, αλλά δεν μπορούσε να τον κοιτάξει στα μάτια, και απέστρεψε μακριά το πρόσωπό του.

Ο Ιούδας είπε σ’ αυτόν «Γνωρίζω ποιος είσαι και από πού έρχεσαι. Κατάγεσαι από τον αθάνατο κόσμο του Μπάρμπελο.¹ Και είμαι ανάξιος να προφέρω το όνομα του ενός που σε έχει στείλει».

_______________

Σημ. 1: Ο αθάνατος κόσμος του Μπάρμπελο είναι ένας σηθιανός όρος για τον «Αιώνα» (του Πλάτωνα και των Νεοπλατωνικών). Μιλώντας έτσι ο Ιούδας, είναι σαν να ομολογεί ότι ο Ιησούς προέρχεται από τον ανώτερο θεϊκό κόσμο και είναι υιός θεού.
ν

Ο ΙΗΣΟΥΣ ΟΜΙΛΕΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΜΕ ΤΟΝ ΙΟΥΔΑ

Γνωρίζοντας ότι ο Ιούδας συλλογιζόταν πάνω σε κάτι που ήταν πολύ ανώτερο, ο Ιησούς είπε σ’ αυτόν «Πήγαινε μακριά από τους άλλους και θα σου πως τα μυστήρια του βασιλείου. Είναι δυνατό για σένα να το πλησιάσεις, αλλά θα πικραθείς πολύ. [36] Γιατί κάποιος άλλος θα σε αντικαταστήσει, με σκοπό οι δώδεκα [μαθητές] να μπορέσουν ξανά να συμπληρωθούν με τον θεό τους».

Ο Ιούδας είπε σ’ αυτόν «Πότε θα μου πεις γι’ αυτά τα πράγματα, και [πότε] θα κατέβει στη γενεά η μεγάλη ημέρα του φωτός;»

Αλλά μόλις το είπε αυτό, ο Ιησούς τον εγκατέλειψε…
ν

Η οπτική του Ευαγγελίου του Ιούδα είναι, από πολλές απόψεις, διαφορετική από εκείνη των ευαγγελίων της Καινής Διαθήκης. Ο Ιησούς γελά με τους μαθητές του, τους οποίους θεωρεί ανάξιους να γνωρίσουν τον αληθινό θεό. Μόνο ο Ιούδας αντιλαμβάνεται από ποιον κόσμο προέρχεται ο Ιησούς.

Στη συνέχεια, ο Ιησούς παρουσιάζεται ξανά στους μαθητές του και τους εξηγεί ένα όνειρο που είδαν σχετικά με το Ναό, ενώ ο Ιούδας τον ρωτά για τη δική του μοίρα.
ν

Ο ΙΟΥΔΑΣ ΡΩΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΜΟΙΡΑ

Ο Ιούδας του είπε «Κύριε, γιατί με ξεχώρισες γι’ αυτή τη γενεά;»

Ο Ιησούς απάντησε και είπε «Θα γίνεις ο δέκατος τρίτος, και θα αναθεματιστείς από όλες τις γενεές και θα έρθεις να κυβερνήσεις πάνω σε αυτές. Στις έσχατες ημέρες θα αναθεματίσουν την ανύψωσή σου [47] στην αγία [γενεά].
ν

Στις επόμενες σελίδες (48-55) ο Ιησούς διδάσκει τον Ιούδα περί κοσμολογίας, για τον Αυτογενή και τον Αλλογενή, το χάος και τον κάτω κόσμο –τον κόσμο μας– για τους άρχοντες και τους αγγέλους, για τον Χριστό και το πεπρωμένο της ανθρωπότητας.
ν

Ο ΙΗΣΟΥΣ ΜΙΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑ

Ο Ιούδας είπε στον Ιησού «Πες μου, τι θα κάνουν εκείνοι που έχουν βαπτιστεί στο όνομά σου;»

Ο Ιησούς είπε «Αληθινά λέγω […] [-ακολουθεί μικρό κείμενο από το οποίο λείπουν 9 γραμμές-]

» Αλλά εσύ θα τους υπερβείς όλους αυτούς. Γιατί εσύ θα θυσιάσεις τον άνθρωπο που με ενδύει.

Προτού γεννηθείς έχεις υψωθεί,
η οργή σου έχει ανάψει,
ο αστέρας σου φάνηκε με λαμπρότητα
κι η καρδιά σου έχει […] [57]

»Αληθινά […] οι τελευταίες σου […] θα γίνουν [-λείπουν 2,5 γραμμές-], αφότου θα καταστραφεί. Τότε και η εικόνα της μεγάλης γενεάς του Αδάμ θα εξυψωθεί, γιατί πρωτύτερα υπάρχει αυτή η γενεά στον ουρανό, στη γη και τους αγγέλους, η οποία κατάγεται από τους αθάνατους κόσμους. Κοίταξε, σου έχουν ειπωθεί τα πάντα. Σήκωσε τα μάτια σου και κοίταξε στο σύννεφο και στο φως που είναι μέσα του και τα άστρα που το περιβάλλουν. Το άστρο που δείχνει το δρόμο είναι το άστρο σου».

Ο Ιούδας σήκωσε τα μάτια του και είδε το φεγγοβόλο σύννεφο και εισήλθε σ’ αυτό. Εκείνοι που στέκονταν στη γη άκουσαν μια φωνή να έρχεται από τα σύννεφα, λέγοντας [58] […] μεγάλη γενεά […] εικόνα… [-λείπουν 5 γραμμές-].

Ο ΙΟΥΔΑΣ ΠΡΟΔΙΔΕΙ ΤΟΝ ΙΗΣΟΥ

[…] Οι αρχιερείς τους παραπονιόνταν επειδή [αυτός, δηλ. ο Ιησούς] είχε εισέλθει στον ξενώνα για την προσευχή του. Αλλά κάποιοι γραμματείς τον παρακολουθούσαν προσεκτικά για να τον συλλάβουν κατά τη διάρκεια της προσευχής, γιατί φοβούνταν τους ανθρώπους, αφού είχε θεωρηθεί απ’ όλους προφήτης.

Πλησίασαν τον Ιούδα και του είπαν «Τι κάνεις εδώ; Είσαι μαθητής του Ιησού».

Ο Ιούδας τους απάντησε όπως επιθυμούσαν. Και έλαβε μερικά χρήματα και τον παρέδωσε σ’ αυτούς.