Ευπαλίνειο Όρυγμα: Ένα θαύμα μηχανικής (βίντεο)
ΑΡΧΑΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Posted by Youmagazine Staff
Η σήραγγα του Ευπαλίνειου στο Πυθαγόρειο της Σάμου, του 6ου αιώνα π.Χ., είναι ένα από τα σημαντικότερα τεχνικά επιτεύγματα της αρχαιότητας.
Με σκοπό να μεταφέρει νερό, η σήραγγα ανοίχθηκε ταυτόχρονα και από τις δυο πλευρές του βουνού. Image: Supplied
ν
ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΟ σε ολόκληρο το μήκος του (1.036 μέτρα σκαμμένα μέσα στο βουνό που δεσπόζει πάνω από το Πυθαγόρειο της Σάμου), θα είναι στο προσεχές διάστημα το Ευπαλίνειο Όρυγμα, ένα από τα σπουδαιότερα παγκοσμίως μνημεία ανθρώπινης δεξιοτεχνίας και κατασκευαστικής ικανότητας. Γι’ αυτό και από το 1992 έχει περιληφθεί στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.
Το Ευπαλίνειο Υδραγωγείο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε γύρω στα 550 π.Χ. για να υδρεύει –με ασφάλεια και υψηλές προδιαγραφές υγιεινής– την αρχαία πόλη της Σάμου, δηλαδή το σημερινό Πυθαγόρειο, και λειτούργησε με επιτυχία για 1.100 χρόνια.
Η μοναδικότητά του οφείλεται στο «αμφίστομον όρυγμά» του –έτσι το αναφέρει ο Ηρόδοτος– που λαξεύτηκε στον βράχο από δυο αρχαία συνεργεία, τα οποία ξεκίνησαν το ένα από τη βόρεια πλευρά και το άλλο από τη νότια και συναντήθηκαν στη μέση της διαδρομής, με ακρίβεια χιλιοστού. Είναι ένα σύνθετο τεχνικό έργο που περιλαμβάνει, εκτός από το όρυγμα, δεξαμενή, προσαγωγό και υπόγειο αστικό αγωγό. Η αφετηρία του βρισκόταν σε φυσική πηγή κοντά στη σημερινή περιοχή των Αγιάδων.
Ο Ηρόδοτος, η μοναδική πηγή που έχουμε για το Ευπαλίνειο Όρυγμα, περιγράφει και την κύρια αλλά και τη βοηθητική σήραγγα.
ν
ν
Η κατασκευή του ορύγματος έγινε με εντολή του τυράννου Πολυκράτη και εκτιμάται ότι η κατασκευή του κράτησε 10 χρόνια. Ο σχεδιαστής και μηχανικός του έργου ήταν ο Ευπαλίνος, γιος του Ναυστρόφου από τα Μέγαρα, ο οποίος χρησιμοποίησε σύνθετα μαθηματικά για την ακρίβεια εκτέλεσης του έργου. Το άνοιγμα της σήραγγας είναι περίπου 1,80×1,80 μ. και το μήκος της 1.036 μέτρα. Κάτω από την κύρια σήραγγα, έχει σκαφτεί μια μικρότερη, από την οποία περνούσε το νερό.
Εκτιμάται ότι ο σκοπός του ορύγματος ήταν όχι μόνο να μεταφερθεί νερό από την πηγή πίσω από το βουνό προς στην πρωτεύουσα της Σάμου (το σημερινό Πυθαγόρειο), αλλά αυτό να γίνει με τρόπο που δεν ήταν ανιχνεύσιμος από επιδρομείς, οι οποίοι θα μπορούσαν εύκολα, αν έβλεπαν τον επιφανειακό αγωγό, να τον καταστρέψουν και να στερήσουν την πόλη από τον βασικότερο πόρο της. Από το όρυγμα το νερό οδηγούνταν μέσα από το τείχος της πόλης.
Ο λόγος για τον οποίο υπάρχουν δυο παράλληλες σήραγγες, είναι ότι κατά το χρόνο σχεδιασμού και υλοποίησης του έργου η πηγή βρισκόταν σε ορισμένο ύψος (υψηλότερο από το επίπεδο της στοάς), αλλά μετά την κατασκευή της κύριας στοάς, η πηγή άρχισε να αναβλύζει χαμηλότερα, συνεπώς δε μπορούσε πλέον με φυσική ροή να οδηγηθεί στη στοά αυτή. Για το λόγο αυτό έγινε αναγκαία η διάνοιξη μιας βοηθητικής, μικρότερης σήραγγας, σε χαμηλότερο επίπεδο. Η μικρότερη σήραγγα διανοίχτηκε μέσα από την κύρια στοά, με τη βοήθεια κάθετων ορυγμάτων.
Ύστερα από τα έργα συντήρησης που έγιναν τα τελευταία χρόνια, το έργο παραδίδεται και πάλι στο κοινό.
