Ζάχα Χαντίντ: H πρωτοπόρος Αγγλο-ιρακινή αρχιτέκτων
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Posted by Youmagazine Staff
Τα κτίρια της Ζάχα Χαντίντ έχουν μια μεταφυσική χροιά, σαν να προέρχονται από έναν άλλο κόσμο, πιο εξελιγμένο.
Ζάχα Χαντίντ (1950 – 2016). Υπήρξε η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με το χρυσό μετάλλιο του Βασιλικού Ινστιτούτου Βρετανών Αρχιτεκτόνων (RIBA) στα 167 χρόνια της ύπαρξής του. Photo: Christopher Pledger / The Telegraph. Πηγή: Supplied
ν
Η ΖΑΧΑ Χαντίντ (31 Οκτωβρίου 1950 – 31 Μαρτίου 2016) γεννήθηκε στη Βαγδάτη και υπήρξε η πιο επαναστατική δύναμη του αρχιτεκτονικού ρεύματος του Λονδίνου, παρά το ότι, για χρόνια, πάλευε για την ανάθεση έργων στη χώρα. Σήμερα η φημισμένη αρχιτέκτονας έχει την τιμητική της, αφού η Google της αφιερώνει το σημερινό της doodle, με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από τον θάνατό της.
Η «Βασίλισσα της καμπύλης», όπως την αποκαλούσαν, πέθανε αιφνιδίως στα 65 της χρόνια από καρδιακή προσβολή.
Η Χαντίντ σπούδασε μαθηματικά στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού και αρχιτεκτονική στη Σχολή της Αρχιτεκτονικής Ένωσης του Λονδίνου.
Μετά από την αποφοίτησή της συνεργάστηκε με τους αρχιτέκτονες δασκάλους της, τον Έλληνα Ηλία Ζέγγελη και τον Ολλανδό μαθητή του, Ρεμ Κούλχαας, στο Γραφείο για τη Μητροπολιτική Αρχιτεκτονική (OMA – Office for Metropolitan Architecture), όπου έγινε συνέταιρος το 1977.
Το 1980, άνοιξε στο Λονδίνο το δικό της αρχιτεκτονικό γραφείο. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80, δίδαξε επίσης στην Αρχιτεκτονική Ένωση του Λονδίνου. Το 2002, η Χαντίντ κέρδισε τον διεθνή διαγωνισμό για το νέο πολεοδομικό σχέδιο της Σιγκαπούρης. Το 2004, έγινε η πρώτη γυναίκα που κέρδισε το βραβείο Πρίτσκερ – το αντίστοιχο Νομπέλ των αρχιτεκτόνων.
Ανάμεσα στα έργα της είναι το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Σινσινάτι, το κεντρικό κτίριο του εργοστασίου της BMW, το Olympics Aquatics Center στο Λονδίνο, το Πολιτισμικό Κέντρο Χέινταρ Αλίγεφ στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, η Όπερα της Γκουανγκτσού και το MAXXI – Μουσείο Τεχνών του 21ου Αιώνα στη Ρώμη.
H Χαντίντ επρόκειτο αρχικά να αναλάβει την κατασκευή του Ολυμπιακού Σταδίου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, το 2020, αλλά το σχέδιό της κρίθηκε πολύ ακριβό και εγκαταλείφθηκε.
ν
Heydar Aliyev Center στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν. Image: Supplied
ν
Το κεντρικό κτίριο του εργοστασίου της BMW στη Λειψία. Image: Supplied
ν
Η Όπερα της Γκουανγκτσού (Καντόνα) στη Νότια Κορέα (2010). Image: Supplied
ν
Μια από τις βασικές αρχές της Ζάχα Χαντίντ ήταν η αποδόμηση. Από τις αρχές του ’80, η αποδόμηση αποτέλεσε το νέο ρεύμα στην αρχιτεκτονική, το οποίο έρχεται να ακυρώσει τον έως τότε κραταιό μεταμοντερνισμό. Γεγονός που φαίνεται και από τη διατύπωση της γενικής αρχής του ρεύματος «η μορφή ακολουθεί τη φαντασία».
ν
Το εσωτερικό του Dominion Office Building, σε μια βιομηχανική συνοικία στην νοτιοανατολική Μόσχα. Image: Supplied
ν
Serpentine Sackler Gallery στους κήπους του Κένσιγκτον στο Λονδίνο. Image: Supplied
ν
Ουρανοξύστες στην Χρυσή Ακτή (Gold Coast) της Αυστραλίας. Image: Supplied
ν
Το ρεύμα πήρε το όνομά του από την έκθεση «Deconstructivism in Architecture», που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη. Από τότε, ο όρος καθιερώθηκε.
Η φιλοσοφική βάση της αποδόμησης είναι οι σκέψεις του Jacques Derrida. H αρχιτεκτονική της αποδόμησης συνοδοιπορεί με την τέχνη της εποχής, έχοντας ως κοινή αφετηρία την αφαίρεση. Τα κτίρια του ρεύματος γίνονται αμέσως αντιληπτά από τον θεατή. Τα περισσότερα μοιάζουν σαν κομμάτια που έχουν σκορπιστεί και αφέθηκαν στη θέση όπου προσγειώθηκαν. Μοιάζουν με τεράστια αφαιρετικά γλυπτά, τα οποία μπορείς να περπατήσεις και να κατοικήσεις, χωρίς να εκπέμπουν τη στερεότυπη εικόνα ενός κτιρίου. Στις όψεις τους, τα κτίρια αυτά μοιάζουν παραμορφωμένα και διαμορφωμένα από ένα ελεγχόμενο χάος ή από ένα τάνυσμα της φαντασίας.
ν
Βιβλιοθήκη και Κέντρο Γνώσης στη Βιέννη. Image: Supplied
ν
Ένα από τα super yacht που σχεδίασε η Ζάχα Χαντίντ. Image: Supplied
ν
Σταθμός Πυροσβεστικής στο Βάιλ αμ Ράιν της Γερμανίας (1993). Image: Supplied
ν
Η Χαντίντ θεωρείται η κυριότερη από τους εκπρόσωπους της αποδόμησης. Οι χώροι που σχεδίασε κατακερματίζονται, δημιουργώντας ένα παιχνίδι προοπτικής, που, τελικά, εξελίσσεται σε μια επίθεση κατά της ορθόδοξης μορφής και του οπτικού ελέγχου. Στα κτίρια της, δεν υπάρχει σαφής είσοδος ή έξοδος, ψηλό ή χαμηλό, αριστερά ή δεξιά. Αντίθετα, πρόκειται για ένα ανοιχτό σύνολο.
ν
Το Μουσείο Ευρείας Τέχνης στο Μίσιγκαν των ΗΠΑ. Image: Supplied
ν
Πράσινη αρχιτεκτονική. Bee’ah Company Head Office στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Το συγκρότημα είναι έτσι σχεδιασμένο ώστε να αντιμετωπίζει τις αμμοθύελλες και είναι 100% τροφοδοτούμενο από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Image: Supplied
ν
Galaxy Soho. Συγκρότημα κτιρίων στο Πεκίνο (2012). Image: Supplied
ν
Οι χαράξεις της γεννούν ένα αποτέλεσμα, το οποίο δεν είναι λογικό, αλλά μεταφυσικό, παρ’ όλο που μοιάζει φυσικό και οργανικό. Γενικώς, η αρχιτεκτονική της μπορεί να θεωρηθεί ως ένα μείγμα αυτού που ονομάζουμε οργανική αρχιτεκτονική με στοιχεία μπαρόκ, ενώ οι δημιουργίες της οργανώνονται σε «οράματα», όπου το χάος και η τάξη, η απουσία φόρμας και οι παραστάσεις τέμνονται, παράγοντας ως τελικό αποτέλεσμα τον δυναμισμό.
ν
Διεθνές Πολιτιστικό Κέντρο στην πόλη Τσανγκσά, πρωτεύουσα της κινεζικής επαρχίας Χουνάν στη νότια-κεντρική Κίνα. Η πόλη βρίσκεται στο κατώτερο τμήμα του ρου του ποταμού Σιανγκ, ενός παραποτάμου του Γιανγκτσέ. Image: Supplied
ν
Κέντρο καλλιτεχνικών εκδηλώσεων στο Αμπού Ντάμπι. Image: Supplied
ν
Το τελευταίο έργο της Ζάχα Χαντίντ είναι αυτό το συγκρότημα διαμερισμάτων στη Νέα Υόρκη που θα ολοκληρωθεί μέσα στο 2017. Image: Supplied
ν
