Πώς ο «θείος» του Ελ Νίνιο επηρεάζει το κλίμα της Γης

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Posted by Youmagazine Staff

 

Δύο νέοι κλιματικοί κύκλοι, ο El Tio, που φέρνει καύσωνες, και η La Tia, μπαίνουν στη ζωή μας, μετά το Ελ Νίνιο και τη Λα Νίνια.

Χάρτης της NASA που δείχνει την άνοδο της θερμοκρασίας κατά την τετραετία 2012-2016. Το 2016 υπήρξε το θερμότερο έτος που έχει καταγραφεί ποτέ στην ιστορία. Photo: NASA. Πηγή: Supplied
ν

ΜΕΤΑ το Ελ Νίνιο (το αγοράκι) και τη Λα Νίνια (το κοριτσάκι), τα δύο γνωστά μας από καιρό μετεωρολογικά φαινόμενα που διαταράσσουν τα καιρικά συστήματα από την κανονική λειτουργία τους και ευθύνονται για τα ακραία καιρικά φαινόμενα που παρουσιάζονται στον πλανήτη, καιρός ήταν να κάνουν την εμφάνισή τους δύο άλλα μέλη της οικογένειας, ο Ελ Τίο (ο θείοο) και η Λα Τία (η θεία). Η εμφάνισή τους όμως δεν έχει τίποτε το ευοίωνο.

Το παγκόσμιο κλίμα με τα συστήματά του είναι ένα εξαιρετικά περίπλοκο φαινόμενο που οι επιστήμονες μόλις τώρα αρχίζουν κάπως να κατανοούν.
ν

Ελ Νίνιο και Λα Νίνια: τα δύο βρέφη

Το Ελ Νίνιο είναι το μετεωρολογικό φαινόμενο κατά το οποίο τα κεντρικά και ανατολικά νερά του Ειρηνικού Ωκεανού κοντά στον Ισημερινό, εκεί όπου βρίσκεται η πεδιάδα της Νάσκα στο Περού, αρχίζουν ξαφνικά να θερμαίνονται κατά 3° Κελσίου.

Το φαινόμενο συμβαίνει κάθε τρία με πέντε χρόνια και διαρκεί για ένα χρόνο, εμφανίζεται δε εδώ και αιώνες κατά την περίοδο των Χριστουγέννων.

Στο φαινόμενο αποδίδονται ως συνέπειες ακραία καιρικά φαινόμενα σε όλον τον κόσμο, αλλά κυρίως στις περιοχές γύρω από τις όχθες του Ειρηνικού, όπως ξηρασίες, βροχοπτώσεις, πυρκαγιές και τροπικοί κυκλώνες.

Το όνομα του φαινομένου δόθηκε από ψαράδες γιατί στα ισπανικά El Niño σημαίνει το παιδί και ειδικότερα το θείο βρέφος, επειδή το φαινόμενο συμβαίνει κοντά στα Χριστούγεννα

Το Ελ Νίνιο έχει τα αντίθετα χαρακτηριστικά από το φαινόμενο Λα Νίνια, ενώ και τα δύο μαζί θεωρούνται ως μέρος της Νότιας ταλάντωσης ENSO, μιας ταλάντωσης του Ειρηνικού Ωκεανού.

Πιστεύεται ότι το Ελ Νίνιο μάλλον συνέβαλε στον αφανισμό του πολιτισμού των Χμερ, ενώ συμβάλλει και στο λιώσιμο των πάγων στην Ανταρκτική.
ν

Το Άνγκορ Βατ. Ο πολιτισμός των Χμερ στην Καμπότζη καταστράφηκε εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής που προκάλεσε το φαινόμενο Ελ Νίνιο. Photo: getyourguide.com. Πηγή: Supplied
ν

Ο «φλογερός θείος» και η «ευγενική θεία»

Στην οικογένεια των δύο βρεφών ήρθαν να προστεθούν δύο νέα μέλη, μια «ευγενική θεία» και ένας «φλογερός θείος», που αναμένεται να έχουν μια καθοριστική επίδραση στο κλίμα μας.

Οι επιστήμονες έχουν ονομάσει αυτά τα νέα κλιματικά συστήματα El Tio, που στα ισπανικά σημαίνει «ο θείος», και La Tia, «η θεία».

Εάν τα δύο παιδιά ενώσουν τις δυνάμεις τους με τους θείους τους, τα πράγματα για τη γη και τον ανθρώπινο πολιτισμό δεν θα είναι τόσο ρόδινα.

Και αυτό, γιατί το μετεωρολογικό φαινόμενο που ονομάζεται El Tio μπορεί να σου δώσει μια ψεύτικη αίσθηση ασφάλειας και να νομίζεις ότι όλα πάνε περίφημα, ενώ στην ουσία σου σκάβει το λάκκο για να πέσεις μέσα.

Αυτό ανέφερε ο κλιματικός επιστήμονας Dr Benjamin Henley από το Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης μιλώντας στον ιστότοπο news.com.au. «Σαν θείος σε καθησυχάζει, χαϊδεύοντάς σου τα μαλλιά, ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη επιβραδύνθηκε κι ότι όλα πάνε καλά, όταν στην πραγματικότητα η αλλαγή του κλίματος αρχίζει να επιταχύνεται».
ν

Η ξηρασία και η λειψυδρία θα είναι από τα μικρότερα κακά που θα συμβούν εάν ο Ελ Τίο ενώσει τις δυνάμεις του με το Ελ Νίνιο. Image: Supplied
ν

Μιλώντας με πιο επιστημονικούς όρους, μια αρνητική ταλάντωση ENSO, κοινώς γνωστή ως Ελ Νίνιο, δημιουργεί θερμότερες καιρικές συνθήκες στο νότιο ημισφαίριο, που σημαίνει λιγότερες βροχοπτώσεις, παρατεταμένη ξηρασία και ακραίες καιρικές συνθήκες.

Μια θετική ταλάντωση ENSO (ή Λα Νίνια) δημιουργεί πιο δροσερές συνθήκες και περισσότερες βροχοπτώσεις.

Σημειώστε ότι επτά στα δέκα πιο ξερά καλοκαίρια που έχουν παρουσιαστεί ποτέ, συμπεριλαμβανομένου και του 2016, που ήταν το πιο καυτό έτος στην ιστορία, έχουν συμπέσει με το Ελ Νίνιο.

Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, το Ελ Νίνιο και η Λα Νίνια τείνουν να εξαντλούνται και να καταρρέουν κάθε τρία έως πέντε χρόνια. Όμως ο «θείος» και η «θεία» είναι πολύ πιο ανθεκτικοί και τα φαινόμενα που προκαλούν έχουν μεγαλύτερη ένταση και διάρκεια.

Ο «φλογερός θείος» είναι υπεύθυνος για την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας από δεκαετία σε δεκαετία, ενώ η «ευγενική θεία» είναι υπεύθυνη για την επιβράδυνση αυτών των θερμών περιόδων

Εάν οι δύο κύκλοι –αγοριού και θείου–  συμπέσουν την ίδια χρονική περίοδο, οι κλιματικές αλλαγές θα είναι απρόβλεπτες – και καταστροφικές.

Στο περίπλοκο αυτό σύστημα έρχεται να προστεθεί –όχι για καλό– το φαινόμενο του θερμοκηπίου και η άνοδος της θερμοκρασίας από τους ανθρωπογενείς παράγοντες. Όλα αυτά αποτελούν τις βασικές αιτίες της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Έχουμε επομένως τρεις κύριους παράγοντες που διαμορφώνουν το κλίμα:

• Τις ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων θερμοκηπίου

• Τους δύο κλιματικούς κύκλους ENSO (El Niño–Southern Oscillation), δηλαδή του συστήματος αλληλεπίδρασης ατμόσφαιρας και ωκεανών που εκφράζεται με το Ελ Νίνιο και τη Λα Νίνια

• Τους δύο κλιματικούς κύκλους IPO (Interdecadal Pacific Oscillation – Διαδεκαδική ταλάντωση του Ειρηνικού) που αντιπροσωπεύονται  από τον «θείο» και τη «θεία».
ν

Στο επάνω διάγραμμα, οι πορτοκαλί ραβδώσεις αντιπροσωπεύουν θερμοκρασίες άνω του μέσου όρου. Στο κάτω διάγραμμα, κατά την αρνητική φάση του κύκλου IPO 2000-2010 (Λα Τία) οι αυξήσεις της θερμοκρασίας ήταν σχετικά σταθερές. Αλλά σε προηγούμενες, θετικές φάσεις του IPO (Ελ Τίο), όπως την περίοδο 1990-2000, οι αυξήσεις ήταν έντονες. Photo: Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης. Πηγή: Supplied
ν

Το «φλογερό» μέλλον

Το κλίμα όχι μόνο είναι σύνθετο αλλά και εξαιρετικά ευαίσθητο σύστημα, ιδιαίτερα απέναντι στον ανθρώπινο παράγοντα, και το μυστικό είναι η ισορροπία. Γι’ αυτό και κατά την Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα το 2015 στο Παρίσι, είχε τονιστεί η ανάγκη να πέσει η τιμή της μέσης ετήσιας θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1,5° Κελσίου, ώστε να επανέλθει στα προβιομηχανικά επίπεδα, με τη μείωση της βιομηχανικής παραγωγής. Τα βιομηχανικά κράτη, με πρώτες τις ΗΠΑ, δεν δέχτηκαν φυσικά κάτι τέτοιο.

Η άνοδος επομένως της θερμοκρασίας θα συνεχιστεί. Σύμφωνα με τους επιστήμονες η ευεργετική επιρροή της «θείας» θα μπορούσε να διαρκέσει έως τα μέσα της δεκαετίας του 2030, υπό την προϋπόθεση ότι η θερμοκρασία του πλανήτη θα διατηρηθεί στα σημερινά επίπεδα και δεν θα αυξηθεί από ανθρωπογενείς αιτίες.

Στην αντίθεση περίπτωση προβλέπουν ότι τα ηνία θα πάρει στα χέρια του ο «φλογερός θείος», με αποτέλεσμα η παγκόσμια θερμοκρασία να αυξηθεί κατά 1,5° Κελσίου έως το 2024.
ν

Η κόκκινη γραμμή αντιπροσωπεύει τον «θείο» και την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 1,5° Κελσίου έως το 2024. Η μπλε γραμμή (η «θεία») μεταθέτει την αύξηση της θερμοκρασίας μια δεκαετία αργότερα. Photo: Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης. Πηγή: Supplied
ν

Προς το παρόν, είμαστε σε ένα ουδέτερο ENSO που σημαίνει ότι ο Ειρηνικός αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στο Ελ Νίνιο και τη Λα Νίνια.

Αλλά εάν Ελ Τίο και Ελ Νίνιο ενώσουν τις δυνάμεις τους, σε συνδυασμό με τις συνεχώς αυξανόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η υπερθέρμανση του πλανήτη θα επιταχυνθεί.

«Η υπερθέρμανση του πλανήτη θα φέρει ακόμη υψηλότερες θερμοκρασίες και πιο ακραία καιρικά φαινόμενα, παρατεταμένους καύσωνες, αλλά και τεράστιες αλλαγές στο θαλάσσιο περιβάλλον, όπως τη μαζική λεύκανση των κοραλλιών που έχει καταστρέψει τουλάχιστον το 35% του βόρειου και του κεντρικού Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου της Αυστραλίας», λέει ο Benjamin Henley. «Ήδη η λεύκανση ήταν τεράστια. Είναι σαν το καναρίνι της κλιματικής αλλαγής σε ένα ανθρακωρυχείο».

«Η αλλαγή του κλίματος είναι σαν τα βήματα σε ένα βουνό. Υπάρχουν κοιλάδες και κορυφές, αλλά εμείς συνεχίζουμε να ανεβαίνουμε», καταλήγει.

 

---