Κίνητρα: το καύσιμο της ζωής
ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ
Γράφει ο Ευστράτιος Παπάνης (*)
Ανακαλύψτε τη μαγεία των κινήτρων. Το κίνητρο είναι το καύσιμο που μας ωθεί στο επίτευγμα. Τα υψηλά κίνητρα είναι απαραίτητα για την κατάκτηση υψηλών στόχων.
ν
ΑΝ ΘΕΛΕΤΕ να γίνετε μάγοι της ψυχής, μάθετε την πανάρχαια των κινήτρων τέχνη. Με άλλα λόγια το επίπονο έργο και καθήκον να αναγνωρίζετε τον ιδεατό εαυτό των μαθητών μέσα από της πραγματικότητας τον παραμορφωτικό φακό, να περιφρουρείτε την εξέλιξη τους, στης καθημερινής τελετουργίας την πλήξη ή ασφάλεια, να οριοθετείτε την έκβαση, ενόσω η πορεία είναι ακόμη ομιχλώδης και αμφίβολη.
Αλλά κι αυτός ακόμα ο μακρινός εαυτός τους, ασχημάτιστος και ατελής να σας φαίνεται: Ακατέργαστος καθώς είναι, δύσκολα αποτιμάται, επίμονα σας καλεί να τον διυλίσετε, να αφαιρέσετε τις κοινωνικές επιχωματώσεις και θέσφατα, τις άμυνες, τις πλάνες και τις μη ρεαλιστικές επιδιώξεις.
Γιατί το κίνητρο, που θα εμφυσήσετε, είναι το πρώτο προς την αυτογνωσία τρέκλισμα των μαθητών σας, ένα ακατάληπτο ψέλλισμά τους, όταν κατανοούν το μόχθο και τα πάθη, που τους καρτερούνε. Τον πρώτο αυτό φθόγγο της αλλαγής μαζί θα προφέρετε και φροντίστε να είναι δυνατός, ώστε να παρεισφρήσει στα μύχια της ύπαρξής τους, εκηβόλος, για να τρυπήσει τις αντιστάσεις, αποφασιστικός, για να υπερβεί τους ενδοιασμούς.
Εξάντας ο εκπαιδευτικός εμπνέει για ταξίδια, που ο ίδιος μπορεί να μην ταξίδεψε, σμιλεύει θαλασσοπόρους, ενώ ο ίδιος ενδεχομένως να μην έφυγε ποτέ από την ταπεινή πατρίδα.
Δεν είστε η Ιθάκη, ούτε καν η δικαίωση μιας Οδύσσειας, αλλά τα μυαλά και η αγάπη, που την κάνουν εφικτή. Γιατί πάντα η εμψύχωσή σας θα είναι ο αστέρας ο πολικός και το σέλας, που θα αποδιώχνει τα σκοτάδια, κάθε που εξεγείρεται η ψυχή και θέλει να επαναπροσδιορίσει τα όριά της.
Να ποιος είναι ο δάσκαλος και να τα κίνητρα, που δίνει: πέλαγος και άστυ και νους, μα πάνω από όλα άλγος. (πολλῶν δ᾽ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω, πολλὰ δ᾽ ὅ γ᾽ ἐν πόντῳ πάθεν ἄλγεα ὃν κατὰ θυμόν. Οδύσσεια, ραψωδία α).
Γνώρισε πολιτείες πολλές, έμαθε πολλών ανθρώπων τις βουλές,
κι έζησε, καταμεσής στο πέλαγος, πάθη πολλά που τον σημάδεψαν…
Και έτσι διαφαίνονται τα πρωταρχικά στοιχεία των κινήτρων που θα δώσετε:
1. Γνώση άπλετη, που με εμπειρία ή μελέτη αποκτήσατε, μάθηση, που δωρίζεται ανεπιφύλακτα μερικές φορές, σαν χάρις, και άλλοτε κατακτάται με πόλεμο και πόνο, σαν ακριβό λάφυρο
2. Εναύσματα ανυποχώρητα, με φαντασία και στρατηγική πλαισιωμένα, για περιπέτειες του συναισθήματος και μαθησιακές υπερβάσεις
3. Προειδοποίηση, που προφυλάσσει, χωρίς να αποθαρρύνει, αγκαλιά που η ανάμνησή της αναπτερώνει τη νοσταλγία, δίχως να φυλακίζει
4. Έμπνευση, είτε με παράδειγμα είτε με της ζωής αφηγήματα είτε με βιώματα και δοκιμές και αστοχίες.
ν
__________________
* Ο Ευστράτιος Παπάνης είναι Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Αιγαίου.
