Χρ. Γιανναράς: O Πρόεδρος που θα κάνει την έκπληξη
OPINION
Από τον Χρήστο Γιανναρά (*)
Η δημοκρατία στην Ελλάδα είναι μια γελοιώδης παρωδία δημοκρατίας. Μας ενοχλεί αυτή η διαπίστωση και προσπαθούμε να την ξορκίσουμε με μικρονοϊκά επιχειρήματα.
ν
Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ στην Ελλάδα σήμερα είναι μια γελοιώδης παρωδία δημοκρατίας. Μας ενοχλεί η διαπίστωση, προσπαθούμε να την ξορκίσουμε με μικρονοϊκά επιχειρήματα ή (το ευκολότερο) να διασύρουμε σαν αναξιόπιστο όποιον την υπενθυμίζει.
Μας ενοχλεί η διαπίστωση, γιατί μας φοβίζει. Φοβόμαστε τις συνέπειες που μπορεί να έχει η αλήθεια, για το επίπεδο της ατομικής μας καλοπέρασης. Στην Ελλάδα της λεγόμενης «μεταπολίτευσης» (όταν από τη χούντα των συνταγματαρχών περάσαμε στον ηδονικό ολοκληρωτισμό της κομματοκρατίας) απαλείφθηκε μεθοδικά από τα «κοινωνικά αυτονόητα» ο πατριωτισμός. O πατριωτισμός ξεριζώθηκε, διότι αποτελούσε το ισχυρότερο έρεισμα λαϊκής αντίστασης στον διεθνισμό του Ιστορικού Υλισμού, μαρξιστικού ή των «Αγορών» – το ίδιο κάνει.
Φυσιολογικότατα, μαζί με τον πατριωτισμό εξαλείφθηκε και το ενδιαφέρον για τα κοινά, δηλαδή για την πολιτική. Με ιδιοφυή δολιότητα χειραγωγήθηκαν οι μάζες στο αποχαυνωτικό ντοπάρισμα να ποδοσφαιροποιήσουν τον κοινοβουλευτισμό.
Καταλύτης γι’ αυτήν τη μετάλλαξη αποδείχθηκε το ταλέντο δημαγωγίας του Ανδρέα Παπανδρέου, που τα υπόλοιπα κόμματα το αντιμετώπισαν με πανικόβλητη προσφυγή σε «μεταγραφές»: Να εξασφαλίσουν από την επαγγελματική αγορά αρχικά κάποιον αντι-Ανδρέα, σήμερα κάποιον αντι-Τσίπρα. Ποντάρουν οι ανεγκέφαλοι στο ταλέντο του «παίκτη», όχι στις στοχοθεσίες και στην ανιδιοτέλεια του πολιτικού.
ν
Δυσφήμηση του πατριωτισμού
O πατριωτισμός ήταν το ισχυρότερο έρεισμα λαϊκής πιστότητας στην κοινωνική συνοχή, αντίστασης στον παλιμβαρβαρισμό του καταναλωτικού ατομοκεντρισμού. Μεθοδεύτηκε η κατασυκοφάντησή του, η ταύτισή του με τον εθνικισμό ή και τον φασισμό, ενώ ταυτόχρονα στα σχολειά η διδασκαλία της γλώσσας και της Ιστορίας υποβαθμιζόταν εγκληματικά, υποτασσόταν σε στρεβλώσεις συμπλεγματικής προπαγάνδας.
Έτσι, μονόδρομος στην πολιτική αναδείχθηκε, σαράντα τρία χρόνια τώρα, ένας ποδοσφαιρικής ψυχολογίας διεθνισμός (μαρξιστικός ή των «Αγορών», αδιάφορο) επιδέξια ταυτισμένος με τον «εκσυγχρονισμό» και την «πρόοδο» που κατανοούνται με αποκλειστικό κριτήριο την καταναλωτική ευχέρεια. Ακόμα και το ΚΚΕ μιλάει για τον «λαό» ή τους «εργαζόμενους» και ολοφάνερα εννοεί στομάχια και πεπτικά συστήματα.
ν
Υποταγή στον Ιστορικό Υλισμό
H κοινωνική αφασία που προέκυψε από την υποταγή ολόκληρου του πολιτικού φάσματος στον Ιστορικό Υλισμό, πήρε, μετά τη μεταπολίτευση, διαστάσεις εφιαλτικής παρακμής των κρατικών θεσμών και των κοινωνικών λειτουργιών.
Τα τελευταία δέκα χρόνια οι κυβερνήσεις κομμάτων, «μεταλλαγμένων» αδιάντροπα, υπογράφουν «μνημόνια» νομικού πρωτογονισμού (στην κυριολεξία). Και δεν έχει εμφανιστεί ένας (τουλάχιστον) Αλέξανδρος Λυκουρέζος να οδηγήσει στο εδώλιο τους πρωταίτιους. Δεν βρέθηκε ένας οποιοσδήποτε δικηγορικός σύλλογος, μια πανεπιστημιακή Νομική Σχολή, μια «συντροφιά» συνταξιούχων ανώτατων δικαστικών, να ψελλίσει έστω μια μηνυτήρια αναφορά.
Για πολλοστή φορά εδώ η υπόμνηση, η ενοχλητική για κυβερνώντες και αντιπολιτευόμενους: H δημοκρατία δεν είναι συνταγή, είναι κατόρθωμα. Και το κατόρθωμα δεν προγραμματίζεται, ούτε μπορεί να απαιτηθεί – το κατόρθωμα γεννιέται. Το μη κατόρθωμα (η αυθαιρεσία, η ιδιοτέλεια) μπορεί να χαλιναγωγηθεί από σοφές νομοθεσίες. Αλλά, στη μετά τη μεταπολίτευση Ελλάδα τέτοια χαλιναγώγηση αποκλείεται, διότι αυτός που νομοθετεί είναι ο εξουσιολάγνος εξουσιαστής – η «διάκριση των εξουσιών» απόμεινε ρητορικός εξωραϊσμός ακόμα και βάναυσων αχρειοτήτων.
H ελπίδα, στην Eλλάδα σήμερα, ταυτίζεται μόνο με τη «λογική» της τυχαιότητας: Μήπως και προκύψει κάποτε, αναπάντεχα, κάποιος Πρόεδρος Δημοκρατίας, που θα φιλοδοξήσει να μείνει το όνομά του στην Ιστορία.
Απίθανο. Διότι η «προοδευτική» και «εκσυγχρονιστική» λογική της μεταπολίτευσης νομοθέτησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να είναι θεσμός διακοσμητικός και το πρόσωπο να το διορίζει (με προσχηματικές διαδικασίες) ο συμπτωματικός κάθε φορά πρωθυπουργός.
Ωστόσο, παρά τις δεσμεύσεις ευγνωμοσύνης για την πρόκριση και παρά την εξευτελιστική απογύμνωσή του από κάθε πολιτική αρμοδιότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί, αν το πιστεύει ως χρέος, να καταστήσει το διακοσμητικό του αξίωμα πολιτικό λειτούργημα.
O τρόπος για να το πετύχει δεν έχει συνταγή, θα είναι κατόρθωμα, όπως και η δημοκρατία. Επομένως, προϋποθέτει τόλμη, ανιδιοτέλεια, ρίσκο, πίστη στην απόλυτη προτεραιότητα των κοινωνικών στόχων.
Για να διαφοροποιηθεί, πάντως, ο ρόλος του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον διακοσμητικό ρόλο των φουστανελοφόρων της φρουράς του, προϋποτίθεται ρήξη: Να θεμελιώσει ο Πρόεδρος το ασυμβίβαστο της δημοκρατίας με την κομματοκρατία, του κοινοβουλευτισμού με τον ποδοσφαιροποιημένο πόλεμο των εντυπώσεων, των κοινωνικών προτεραιοτήτων με την αγυρτεία του πελατειακού κράτους.
Τα παγιωμένα πια ριζώματα πολιτικής κακουργίας δεν ξεριζώνονται με ηθικολογικές προτροπές, διαγγέλματα, ευφυείς προσφωνήσεις και αντιφωνήσεις. Ούτε με συμβιβασμούς και αφελή εμπιστοσύνη ότι τα ίδια, διεφθαρμένα από την εξουσιολαγνεία κόμματα και οι σπιθαμιαίοι «αρχηγοί» τους θα δεχθούν ποτέ να αυτοκτονήσουν παραιτούμενοι από το πελατειακό τους σύστημα και τη διαπλοκή τους με τα ΜΜΕ.
Το σθένος υπεράσπισης της δημοκρατίας γεννιέται, δεν υποδεικνύεται.
________________
* Ο Χρήστος Γιανναράς γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στα Πανεπιστήμια της Αθήνας, της Βόννης και της Σορβόννης. Επιφυλλιδογραφεί σε εφημερίδες παρεμβαίνοντας στην πολιτική και κοινωνική επικαιρότητα.
