Ασκληπιός – Θεραπείες με όνειρα
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ 1|4
Από τον Αναστάσιο Ν. Πανά
ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΩΣ
ΜΕΣΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ
ν
Τα όνειρα είχαν πάντα τη δύναμη να γοητεύουν, να εξάπτουν τη φαντασία και να ξυπνούν τον εσωτερικό μας κόσμο. Οι πρώτοι όμως που τα χρησιμοποίησαν ως θεραπευτικό εργαλείο ήταν οι αρχαίοι Έλληνες που ανήκαν στη σχολή του θεού της Ιατρικής, του Ασκληπιού.
Ο ναός του Ασκληπιού στην Κόρινθο ήταν ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα λατρείας στην αρχαία Ελλάδα. Πηγή: News Media
ν
ΣΥΜΦΩΝΑ με τη μυθολογία, πατέρας του Ασκληπιού ήταν ο θεός Απόλλωνας, ο ευρετής της Ιατρικής, και μητέρα του η θνητή Κορωνίς, κόρη του βασιλιά Φλεγύα από την Τρίκκη. Όταν ο Απόλλωνας ανακάλυψε ότι η έγκυος ερωμένη του επρόκειτο να παντρευτεί έναν θνητό, τον Ίσχυν, τον κατέλαβε ασυγκράτητος θυμός και της πήρε τη ζωή τοξεύοντάς την.
Ενόσω η Κορωνίς ψυχορραγούσε, ο Απόλλωνας λυπήθηκε το αγέννητο μωρό και το απέσπασε από τη μήτρα της μητέρας του. Έδωσε το παιδί στον κένταυρο Χείρωνα για να το αναθρέψει και εκείνος δίδαξε στον μικρό Ασκληπιό τη θεραπευτική τέχνη και τη χειρουργική, τα βότανα και τις ιδιότητές τους, τις δίαιτες και τα έμπλαστρα, αλλά και μαγικές επωδούς.
ν
Ανασταίνοντας τους νεκρούς
O Ασκληπιός έγινε τόσο δεινός στην Ιατρική, ώστε σύντομα μπορούσε να ανασταίνει ακόμη και νεκρούς. Αυτό το πετύχαινε έχοντας πάρει από την Αθηνά το αίμα που είχε στάξει από το κεφάλι της Μέδουσας. Αυτό που είχε χυθεί από το δεξιό μέρος, μπορούσε να θεραπεύει, ενώ εκείνο που είχε τρέξει από το αριστερό είχε φθοροποιές και διαβρωτικές ιδιότητες.
Επειδή ο Ασκληπιός ανάσταινε πάρα πολλούς ανθρώπους, ζημιώθηκε το βασίλειο του Άδη, ο οποίος παραπονέθηκε στον Δία. «Τι θα γίνει μ’ αυτό το παιδί; Μας χαλάει τη δουλειά». Ο Ζευς, ενοχλημένος που ένας θνητός επενέβαινε στο έργο των θεών, εξόντωσε τον Ασκληπιό ρίχνοντάς του έναν κεραυνό.
Όμως η φήμη που είχε αποκτήσει ο “μάγος” αυτός της θεραπευτικής τέχνης ήταν τόσο μεγάλη, ώστε στη συνείδηση των ανθρώπων απέκτησε υπόσταση θεϊκή. Για επτά αιώνες περίπου, οι Ασκληπιάδες, όπως λέγονταν τότε οι γιατροί προς τιμήν του Ασκληπιού, περιπλανιόντουσαν στην Ελλάδα εφαρμόζοντας τις αρχές του και διαδίδοντας τη διδασκαλία του.
Δυο μεγάλοι ναοί υψώθηκαν προς τιμήν του θεού, ο ένας στην Τρίκκη, τα σημερινά Τρίκαλα, και ο άλλος στην Επίδαυρο. Αρχικά, ο Ασκληπιός ήταν ο θεός που θεράπευε τις ασθένειες, αλλά τελικά εξελίχθηκε στον «δότη και συντηρητή της υγείας». Επωμίστηκε επίσης κι έναν μικρότερο ρόλο, αυτόν του θεού της οικογένειας και γι’ αυτό τον καλούσαν συχνά για να βοηθήσει και στις πιο μικρές, καθημερινές υποθέσεις.
ν
H εγκοίμηση
Οι αξίες και οι αρχές των αρχαίων Ελλήνων αποτελούσαν πάντρεμα επιστημονικών και παραδοσιακών πεποιθήσεων. Όταν ένας ασθενής δεν ήταν δυνατό να θεραπευτεί με την ορθόδοξη ιατρική, με φάρμακα και εγχειρήσεις, ο γιατρός του τον συμβούλευε να στραφεί στον Ασκληπιό και να ζητήσει τη θεϊκή του χάρη. H θεραπεία ερχόταν μέσω της επίσκεψης, στο όνειρο του ασθενή, του ίδιου του θεού ή ενός συμβόλου του, όπως ήταν το ιερό φίδι, που έκτοτε έγινε το σύμβολο της Ιατρικής. Το όνειρο θα έφερνε αυτόματα τη θεραπεία ή θα έδινε τις κατάλληλες οδηγίες για τη θεραπευτική αγωγή του ασθενή.
Τα ιερά του θεού βρίσκονταν διασκορπισμένα παντού, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρο τον χώρο της Μεσογείου και συνέχισαν να λειτουργούν μέχρι τον 5ο αιώνα μ.X. Τα ιερά του ονομάζονταν Ασκληπιεία και ήταν τα πρώτα οργανωμένα νοσοκομεία. Οι επισκέπτες δέχονταν περιποιήσεις του σώματος, έκαναν υδροθεραπεία και ψυχοθεραπεία και έπαιρναν διαιτολογικές συμβουλές και οδηγίες υγιεινής διατροφής.
ν
Ο Ασκληπιός θεραπεύει μια ασθενή με επίθεση των χεριών. Μαρμάρινο ανάγλυφο από τον Πειραιά. Πηγή: News Media
ν
Όταν οι θεραπευτές του ναού θεωρούσαν ότι ο επισκέπτης ήταν έτοιμος, αφού προηγουμένως είχε νηστέψει και εξαγνιστεί, τον καλούσαν στο Άβατο, όπου βρισκόταν το δωμάτιο της εγκοίμησης. Εκεί ο ασθενής προσευχόταν στον Ασκληπιό και έπεφτε για ύπνο, προκειμένου να δεχθεί την επίσκεψη του θεού στο όνειρό του. H θεραπεία θα ερχόταν αμέσως ή θα γινόταν γνωστή στον ασθενή κατά τη διάρκεια του ονείρου του. O Λουκιανός καταγράφει ένα τέτοιο περιστατικό. Οι ασθένειες που θεραπεύονταν καταγράφονταν στη συνέχεια στα αφιερώματα που γίνονταν στο ναό κατά χιλιάδες.
Ακόμα και σήμερα, αν αναζητήσει κανείς καταφύγιο στα ιερά του Ασκληπιού, θα νιώσει τη χαλαρωτική και θεραπευτική ενέργεια που εκπέμπει ο χώρος. H ενέργεια αυτή μοιάζει να έχει την ικανότητα να ενώνει όλα τα σπασμένα κομμάτια της ύπαρξής μας, δημιουργώντας ένα συγκροτημένο και αρμονικό σύνολο και προωθώντας τη θεραπεία μας.
ν
Τα ερείπια της Θόλου με το Άβατο, το κυκλικό κτίριο του ιερού του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, όπου λάμβανε χώρα η εγκοίμηση. H Θόλος αποτελείτο από τρεις πέτρινες ζώνες και η διαδρομή από τον έναν κυκλικό διάδρομο στον άλλον ομοίαζε με λαβύρινθο. Πηγή: News Media
ν
Αναπαράσταση της Θόλου όπως ήταν τον 4ο αιώνα π.X. σε σχέδιο Γάλλων αρχιτεκτόνων και αρχαιολόγων. Πηγή: News Media
1 2 3 4