Κάρλος Καστανέντα & Μπάμπα Μουκτανάντα: Το παιχνίδι της συνείδησης
ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Posted by Youmagazine Staff
Μια άγνωστη συνομιλία του ανθρωπολόγου Κάρλος Καστανέντα με τον Ινδό φιλόσοφο Μπάμπα Μουκτανάντα Παραμαχάνσα πάνω στη μαγεία και τον διαλογισμό της Σίντα Γιόγκα.
Αριστερά, ο ιδρυτής της Σίντα Γιόγκα, Σουάμι Mουκτανάντα. Δεξιά, ο Κάρλος Καστανέντα την εποχή που έκανε το διδακτορικό του στο UCLA. Πηγή: News Media
ν
Ο ΚΑΡΛΟΣ Καστανέντα (25 Δεκεμβρίου 1925 – 27 Απριλίου 1998) γεννήθηκε στην Καχαμάρκα του Περού και σπούδασε Καλές Τέχνες στην Λίμα. Το 1951 πήγε στο Λος Άντζελες για να συνεχίσει τις σπουδές του και το 1957 πήρε την αμερικανική υπηκοότητα. Το 1973 πήρε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες (UCLA) στην Ανθρωπολογία. Κατά την διάρκεια των σπουδών του συνάντησε τον Δον Χουάν Μάτους, έναν Γιακί μάγο και σαμάνο, από τον οποίο επηρεάστηκε βαθιά.
Ως συγγραφέας έγινε διάσημος με τα εννέα έργα που έγραψε με αφορμή την γνωριμία του με τον Γιακί μάγο: “Η διδασκαλία του Δον Χουάν”, “Μια ξεχωριστή πραγματικότητα”, “Ταξίδι στο Ιξτλάν”, “Ιστορίες δύναμης”, “Το δώρο του αετού”, “Ο δεύτερος δακτύλιος δύναμης”, “Η εσωτερική φλόγα”, “Η δύναμη της σιωπής” και “Η τέχνη του ονειρέματος”.
Ο Μπάμπα Mουκτανάντα Παραμαχάνσα (16 Μαΐου 1908 – 2 Οκτωβρίου 1982) υπήρξε ιδρυτής της Σίντα Γιόγκα. Ήταν μαθητής και διάδοχος του άγιου του ινδουισμού Μπαγκαβάν Νιτιανάντα. Έγραψε διάφορα βιβλία σχετικά με τα θέματα της Κουνταλίνι, της Βεδάντα και του Σαϊβισμού του Κασμίρ, συμπεριλαμβανομένης μιας πνευματικής αυτοβιογραφίας με τίτλο “Το παιχνίδι της συνείδησης”. Το 1970 ίδρυσε στις ΗΠΑ το Ίδρυμα Σίντα, όπου δίδασκε διαλογισμό της Σίντα Γιόγκα..
Η συζήτηση του μαθητή του Δον Χουάν με τον μεγάλο Ινδό γιόγκι έγινε στο Πιεμόντε της Καλιφόρνιας, κατά πάσα πιθανότητα το 1975 ή το 1976. H συζήτησή τους εστιάστηκε στη σύγκριση των δύο παραδόσεων που πρέσβευαν, της σαμανιστικής παράδοσης των Ινδιάνων Γιακί του Μεξικού και της φιλοσοφίας της γιόγκα που αποτελεί τη βάση του ινδουισμού.
Κάρλος Καστανέντα: Είμαι ενθουσιασμένος που βρίσκομαι εδώ μαζί σας, σε μια τέτοια ευσεβή συντροφιά.
Μπάμπα Mουκτανάντα: Στην Ινδία, έχει εντυπωθεί στο νου μας ότι πρέπει να αναζητούμε τη συντροφιά γιόγκι, αγίων και άλλων πνευματικά εξελιγμένων ανθρώπων.
Καστανέντα: Προέρχομαι από διαφορετική παράδοση. Η συνάντησή μου με τον Δον Χουάν δεν ήταν καθόλου προσχεδιασμένη. Ήμουν Καθολικός και, για τους Καθολικούς, το μόνο που έχει σημασία στον τομέα της θρησκείας είναι να συμμορφωνόμαστε με το δόγμα. Για όσο διάστημα είναι κανείς πιστός σ’ αυτό, είναι ασφαλής. Η συνάντησή μου με τον Δον Χουάν ήταν πραγματικά τυχαία. Δεν την επιδίωξα. Τώρα η στάση μου έχει αλλάξει. Γιατί μου έδειξε ότι ο μόνος τρόπος για να αναπτυχθεί κανείς είναι να αναζητεί τη συντροφιά όντων που ακολουθούν το δρόμο της Γνώσης.
Μπάμπα: Το καταλαβαίνω απόλυτα. Δεν μπορούμε να αποκτήσουμε εσωτερική ευδαιμονία ακολουθώντας απλώς ένα δόγμα. Αν το δόγμα αυτό μπορούσε να μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε την ευδαιμονία, τότε ναι, θα μπορούσε να έχει κάποια χρησιμότητα. O Ιησούς είπε ότι το βασίλειο του Θεού είναι μέσα μας. Η ύπαρξη ενός δόγματος θα ήταν δικαιολογημένη αν μας βοηθούσε να ανακαλύψουμε αυτό το βασίλειο.
Καστανέντα: Στην περίπτωση του Δον Χουάν, για παράδειγμα, υπάρχει “πολύ λίγο δόγμα” για ν’ ακολουθήσει κανείς.
Μπάμπα: O εσωτερικός Εαυτός έχει ύψιστο βαθμό ελευθερίας. Είναι ανεξάρτητος από όλους τους εξωτερικούς παράγοντες, υπερβαίνει όλες τις ιεροτελεστίες, είναι πέρα από κάθε δόγμα. Στα ιερά κείμενά μας, τα ποικίλα φιλοσοφικά δόγματα ονομάζονται “μονοπάτια”.
Όπως ακριβώς πρέπει κανείς να αφήσει το μονοπάτι για να μπει στο ναό, κατά τον ίδιο τρόπο, αν θέλει να μπει στο ναό του Θεού που βρίσκεται μέσα του, πρέπει να εγκαταλείψει όλα τα δόγματα και τις ιεροτελεστίες.
Καστανέντα: Ναι, χρειάζεται να μεταμορφωθεί πλήρως. Αναρωτιέμαι αν έχετε μαθητευόμενους ή μαθητές. Διαχωρίζω αυτά τα δύο: μαθητής είναι κάποιος διανοούμενος, ενώ ο μαθητευόμενος ασχολείται περισσότερο με την πρακτική πλευρά της Γνώσης.
Μπάμπα: Θα βρείτε πολύ λίγους μαθητευόμενους εδώ. Με την πάροδο του χρόνου, γίνονται σαν τον Γκουρού.
Καστανέντα: Πώς γίνεται η επιλογή τους; Είναι δηλαδή θέμα επιλογής του δασκάλου, ή υποδεικνύονται από κάποια άλλη, ανεξάρτητη δύναμη, από το Πνεύμα, όπως έλεγε ο Δον Χουάν;
Μπάμπα: Η επιλογή γίνεται με τον πιο φυσικό τρόπο. Καθώς οι αναζητητές έρχονται και με επισκέπτονται, με την πάροδο του χρόνου εκφράζουν όλο και περισσότερο την αγάπη τους. Κατ’ αυτό τον τρόπο “επιλέγονται” από μόνοι τους. Δεν είναι δύσκολο έργο. Δεν υπάρχει σημαντική συμμετοχή εκ μέρους μου. Όταν η εσωτερική Σάκτι, η θεία ενέργεια, “αγγίξει” έναν αναζητητή και του προκαλέσει το εσωτερικό ξύπνημα (αφύπνιση της κουνταλίνι), τότε αυτό το πρόσωπο έχει τα προσόντα. Δεν χρειάζεται να επιλέξω εγώ: επιλέγει η εσωτερική Σάκτι.
Καστανέντα: Αυτή είναι η μέθοδος που ακολουθεί και ο Δον Χουάν. Βασίζεται στις πνευματικές δυνάμεις που υποδεικνύουν έναν μαθητευόμενο. Η μόνη διαφορά είναι ότι μόλις υποδειχθεί ο μαθητευόμενος, ο δάσκαλος πρέπει να τον προσελκύσει – να τον ξεγελάσει κατά κάποιο τρόπο, ώστε να έρθει να διδαχθεί.
Μπάμπα: Δεν χρειάζεται να ξεγελάσω τους μαθητευόμενούς μου ώστε να με αποδεχθούν. H Σάκτι, που έχω λάβει από τον Γκουρού μου, αναλαμβάνει αυτό το έργο αντί εμού, χωρίς να το επιδιώκω. H Σάκτι περνά σ’ έναν αναζητητή σύμφωνα με τις δικές Της επιλογές. Δεν χρειάζεται καμιά δράση εκ μέρους μου. Αν διαβάσετε το βιβλίο μου “Το παιχνίδι της συνείδησης”, θα καταλάβετε τον τρόπο με τον οποίο η Σάκτι αιχμαλωτίζει τους ανθρώπους. Αυτή η Σάκτι –ονομάζεται επίσης Κουνταλίνι– αποτελεί τη δημιουργική δύναμη του σύμπαντος.
ν
Σάκτι είναι η θηλυκή όψη της θεότητας – η Μεγάλη Μητέρα ή Παγκόσμια Ψυχή. Είναι οι έξι δυνάμεις της φύσης ενοποιημένες, η συμπαντική ενέργεια. Στον άνθρωπο είναι η κορωνίδα της πνευματικής ενέργειας που υπερισχύει της προσωπικότητας (που εδώ συμβολίζεται με τον ταύρο). Πηγή: Wikimedia Commons
ν
Καστανέντα: Η παραπάνω διαδικασία διαφέρει πολύ από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η ινδιάνικη παράδοση.
Μπάμπα: Δεν μπορεί να υπάρχει τόση μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο παραδόσεων, επειδή η ενέργεια Σάκτι διεισδύει παντού.
Καστανέντα: Οι Ινδιάνοι της Αμερικής θεωρούν ότι κανείς δεν έχει την απαιτούμενη θέληση για να υποβληθεί σε πολύ αυστηρή εκπαίδευση. Διατηρούν επιφυλάξεις όταν εμφανιστεί κάποιος εθελοντής. Πιστεύουν ότι μόνο εκείνοι μπορούν να χειριστούν τη Γνώση. Γι’ αυτό είναι από τη φύση τους απρόθυμοι και βλέπουν με σκεπτικισμό οποιονδήποτε εθελοντή. Για το λόγο αυτό ο δάσκαλος πρέπει να “ξεγελάσει” έναν μαθητή.
Μπάμπα: Πιστεύουμε ότι η Σάκτι, προτού ενεργοποιηθεί σε κάποιον, τον επιλέγει πολύ προσεκτικά. Η Σάκτι είναι η συμπαντική ενέργεια που δημιουργεί ολόκληρο τον κόσμο. Συνεπώς είναι πολύ ευφυής, με εξαιρετική επίγνωση και παντογνώστρια. Γνωρίζει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, και αναγνωρίζει σε ποιους ανθρώπους θα εισχωρήσει.
Καστανέντα: O Δον Χουάν είχε μόνο δύο μαθητευόμενους στη ζωή του – είμαι ένας απ’ αυτούς. Τον συναντήσαμε όταν ήταν σε προχωρημένη ηλικία, περίπου ογδόντα ετών.
Μπάμπα: Κάθε γιόγκι, ή άγιος, ακολουθεί διαφορετικό δρόμο, διαφορετικό τρόπο…
Καστανέντα: Νομίζετε ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ της ιερής αναζήτησης και εκείνου που ονομάζουμε μαγεία; Υπάρχει κάτι που μοιάζει με μαγεία στην παράδοσή σας;
Μπάμπα: Η παράδοσή μας δεν περιλαμβάνει τη μαγεία. Στη Σίντα Γιόγκα, η εσωτερική Σάκτι αναπτύσσεται μέσω του διαλογισμού. Το ξύπνημά της παρέχει όλα εκείνα που ονομάζουμε σίντι (ψυχικές δυνάμεις). Παλαιότερα, υπήρχαν γιόγκι με θαυμαστές δυνάμεις.
O Tζνανενσουάρ Mαχαράτζ, για παράδειγμα, κάποια μέρα ήθελε να συναντήσει κάποιον. Έτσι διέταξε τους τοίχους του δωματίου όπου βρισκόταν να κινηθούν – και τον μετέφεραν στον προορισμό του. Αυτή είναι η μαγεία της εσωτερικής Σάκτι, η μαγεία της Θείας Χάρης.
Καστανέντα: Ναι, συμφωνώ μ’ αυτό. Ωστόσο, θα ήθελα να καταλάβω: επιδιώκετε τις μεθόδους που οδηγούν στην απόκτηση αυτών των δυνάμεων, ή απλώς αυτές επιτυγχάνονται συμπτωματικά κατά τη διαδικασία της ανώτερης ανάπτυξης;
Μπάμπα: Καθώς διεισδύουμε βαθύτερα στον εαυτό μας μέσω του διαλογισμού, ανακαλύπτουμε τα κέντρα αυτών των δυνάμεων και, όταν τα συναντήσουμε, αποκτούμε τις διάφορες δυνάμεις.
Καστανέντα: Αυτά τα κέντρα βρίσκονται μέσα στο σώμα;
Μπάμπα: Όχι, δεν βρίσκονται στο φυσικό σώμα. Αναφέρομαι σε κέντρα ιδιαίτερα λεπτοφυή. Υπάρχει π.χ. ένα κέντρο στην καρδιά, αλλά δεν βρίσκεται στη φυσική καρδιά.
Καστανέντα: Αν τα κέντρα δεν είναι στο φυσικό σώμα, πού βρίσκονται;
Μπάμπα: Μέσα στο φυσικό σώμα υπάρχουν τρία επιπλέον σώματα, στα οποία εδράζονται τα λεπτοφυή κέντρα. Αυτή τη στιγμή, οι λειτουργίες μας πραγματοποιούνται σε ένα σώμα. Όταν ονειρευόμαστε, μπαίνουμε σε άλλο σώμα. Στον βαθύ ύπνο, μετακινούμαστε σε ένα τρίτο σώμα. Όταν διαλογιζόμαστε, βρισκόμαστε σ’ ένα ακόμη διαφορετικό σώμα. Επομένως, διαθέτουμε τέσσερα σώματα, όχι ένα. Σύμφωνα με τη φιλοσοφία μας, υπάρχουν επίσης τέσσερις αντίστοιχες καταστάσεις: εγρήγορση, όνειρο, βαθύς ύπνος και τουρίγια (η υπερβατική κατάσταση, ή κατάσταση βαθιάς έκστασης).
Καστανέντα: Μου κεντρίσατε το ενδιαφέρον γι’ αυτές τις έννοιες. Οι μάγοι, όπως ο Δον Χουάν, στις τελευταίες δοκιμασίες του μαθητευόμενου, τον πετούν σε μια άβυσσο. Αλλά ο μαθητευόμενος ποτέ δεν φθάνει κάτω. Είναι δύσκολο για μένα να το καταλάβω με τη λογική. Τι συμβαίνει στο σώμα; Θα έπρεπε να συντριβεί. Όμως, ο Δον Χουάν λέει ότι αυτό δεν συμβαίνει. Υποστηρίζει ότι εκείνο που θα προκαλούσε τη συντριβή μου είναι απλώς η ιδέα μου για τη στερεότητα του σώματός μου.
ν
Αφιέρωμα του περιοδικού Time στον Καστανέντα – 5 Μαρτίου 1973.
Πηγή: Time Magazine
ν
Μπάμπα: Σύμφωνα με την άποψη μας για το διαλογισμό, περνούμε από την αδρή χειροπιαστή ύλη σε καθαρή Συνειδητότητα. Εκείνο που εμφανίζεται ως στερεό πηγάζει από τη Συνειδητότητα. Παρ’ ότι το σώμα δεν εξαφανίζεται, χάνει την παχυλότητά του και μεταμορφώνεται σε Συνειδητότητα. Νομίζουμε ότι το σώμα είναι φυσικό, υλικό, αλλά στην πραγματικότητα είναι απλή Συνειδητότητα.
Καστανέντα: Υπάρχουν στην παράδοσή σας βήματα, τα οποία αν ακολουθήσει κανείς θα τον οδηγήσουν στην επίγνωση ότι τα πάντα είναι Συνειδητότητα; O διαλογισμός είναι ένα απ’ αυτά;
Μπάμπα: Η οδός που ακολουθούμε περιλαμβάνει μόνο διαλογισμό. Αυτή η επίγνωση έρχεται μέσω του διαλογισμού. Καθώς προχωρούμε όλο και βαθύτερα στον εαυτό μας, αντιλαμβανόμαστε όλο και περισσότερο ότι δεν είμαστε στερεή μάζα, αλλά Συνειδητότητα. Ονομάζουμε αυτή τη διαδικασία “διαφορετικά στάδια εξέλιξης”. Αυτό μοιάζει με τη δική σας παράδοση. Μόνο η εξωτερική μορφή αλλάζει.
Καστανέντα: Θα ήθελα να σας ρωτήσω, πώς βλέπετε το δικό σας διπλό (άυλο σώμα), που αναφέρετε στο βιβλίο σας “Το παιχνίδι της συνείδησης”. Σύμφωνα με τον Δον Χουάν, ένα από τα “κλειδιά” είναι η dhmioyrg;ia ενός “εξωτερικού εαυτού” –ενός ακριβού αντιγράφου μας– το οποίο θα δρα στον κόσμο αντί για εμάς. Υπάρχει κάτι παρόμοιο στην παράδοσή σας;
Μπάμπα: Ναι. Το ονομάζουμε πρατίκα νταρσάν, ή “όραμα του διπλού”. Ό,τι περιγράφετε, αποτελεί μέρος της κλασικής παράδοσης της γιόγκα. Υπήρχαν γιόγκι στην Ινδία, οι οποίοι μπορούσαν να βρίσκονται σε δύο μέρη συγχρόνως. Ένας γιόγκι, ονομαζόμενος Μανπούρι, μπορούσε να βρίσκεται στο άσραμ του υπό μια μορφή και συγχρόνως να εργάζεται κάπου αλλού, υπό διαφορετική μορφή.
Η πηγή από την οποία προέρχονται αυτές οι δύο παραδόσεις θα πρέπει να είναι μια και μοναδική.
Αν διαβάσετε τη μυθολογία μας, θα ανακαλύψετε γιόγκι ή θείες ενσαρκώσεις υπό διαφορετικές μορφές, καθεμιά κατάλληλη για την πραγματοποίηση διαφορετικού έργου σε διαφορετικά μέρη.
Καστανέντα: Δίνετε σήμερα έμφαση σε τέτοιες πρακτικές;
Μπάμπα: Ναι. Ας πάρουμε για παράδειγμα την περίπτωση του Γκουρού μου (του Μπαγκαβάν Νιτιανάντα). Ακόμη κι αν δεν βρίσκεται πλέον στο φυσικό του σώμα, εμφανίζεται συχνά σ’ εμένα και με συμβουλεύει για διάφορα ζητήματα. Μολονότι έχει αποχωριστεί το φυσικό του σώμα, τον θεωρούμε εντελώς αληθινό και τον τιμούμε. Εμφανίζεται σ’ εμάς κατά τη διάρκεια του διαλογισμού και στα όνειρά μας, μας αφήνει μηνύματα και φεύγει. O Γκουρού μου έχει εμφανιστεί και σε πολλούς από τους οπαδούς μου και τους δίνει μηνύματα.
Καστανέντα: Πραγματικός Κύριος θεωρείται εκείνος που έχει υπερβεί το θάνατό του;
Μπάμπα: Κανείς δεν μπορεί να θεωρηθεί μεγάλος Γκουρού στην Ινδία αν δεν έχει υπερβεί το θάνατό του.
Καστανέντα: Πολύ ενδιαφέρον. Διαφέρει πολύ από τις απόψεις του Δον Χουάν. Εκείνος δεν πίστευε στην υπέρβαση του θανάτου. Οι παλιοί μάγοι θεωρούσαν ότι η αποσύνθεση του σώματος σημαίνει και το τέλος.
Μπάμπα: Δεν είναι έτσι. Για παράδειγμα, ο βαθύς ύπνος είναι ένα είδος θανάτου. Κι όμως επιστρέφουμε απ’ αυτόν. Τη στιγμή του θανάτου, αφήνουμε απλώς αυτό το σώμα, αλλά δεν παύουμε να υπάρχουμε. Όποιος αποχωριστεί το σώμα του μπορεί να επιστρέψει με διαφορετικό σώμα.
Μπορείτε να μου δώσετε μια ιδέα για τη σημερινή σας κατάσταση;
Καστανέντα: Έχω ολοκληρώσει τη μαθητεία μου, η οποία διήρκεσε δεκαπέντε χρόνια. Τώρα ο Δον Χουάν με έχει εγκαταλείψει. Με έβγαλε στον κόσμο. Τώρα τα πάντα εξαρτώνται από εμένα.
Μπάμπα: Και στην Ινδία, πρέπει κανείς να υπηρετήσει σαν μαθητευόμενος επί δώδεκα χρόνια τουλάχιστον. Αλλά φτάνει η μέρα που ο Γκουρού γνωρίζει ότι ο μαθητής του είναι πλέον τέλειος και τον αφήνει να φύγει.
Καστανέντα: Εκείνο που αναφέρατε προηγουμένως, ότι δηλαδή βλέπετε τον Γκουρού στα όνειρά σας, μου φαίνεται πολύ συγκινητικό. Υπήρχε μια χρονική περίοδος, κατά την οποία μπορούσα να συναντήσω τον δον Χουάν στα όνειρά μου, αλλά τώρα που με έχει αφήσει, δεν μπορώ να τον βρω πουθενά, ούτε καν στα όνειρά μου.
ν
Ο άγιος του ινδουισμού Μπαγκαβάν Νιτιανάντα (1897-1961) υπήρξε γκουρού
του Μπάμπα Mουκτανάντα. Εδώ ως νεαρός γιόγκι. Πηγή: Wikimedia Commons
ν
Μπάμπα: Μερικές εμπειρίες ονείρων είναι εξαιρετικά καρποφόρες. Καθετί, για το οποίο ενδιαφέρεται πάρα πολύ ο νους μας, εμφανίζεται στα όνειρα. Στην Ινδία υπάρχει ένας άγιος, ο Τουκαράμ Μαχαράτζ, ο οποίος μυήθηκε πνευματικά κατά τη διάρκεια ενός ονείρου και πέτυχε την τελειότητα. O Γκουρού μου εμφανίζεται σ’ εμένα ακόμη και σήμερα, επειδή τον θεωρώ ζωντανό. Τον τιμώ σαν ζωντανό κατά τη διάρκεια του διαλογισμού μου. Αγαπώ τον Γκουρού μου με όλη την εσωτερική καρδιά μου. Γι’ αυτό εμφανίζεται σ’ εμένα.
Καστανέντα: Τα όνειρα προβάλλουν κατά τη διάρκεια του διαλογισμού ή του ύπνου;
Μπάμπα: Υπάρχουν διαφορετικά είδη ονείρων. Μερικά είναι κανονικά όνειρα ύπνου. Άλλα συγγενεύουν πολύ με το διαλογισμό. Αυτά είναι τα πιο αξιόπιστα. Υπάρχει επίσης μια κατάσταση στο διαλογισμό, ονομαζόμενη τάντρα, η οποία δεν αντιστοιχεί ούτε στο όνειρο ούτε στην εγρήγορση. Οτιδήποτε βλέπει ή ονειρεύεται κανείς, όταν βρίσκεται σ’ αυτή την κατάσταση, πραγματοποιείται.
Καστανέντα: Μπορείτε επομένως να το επαληθεύσετε.
Μπάμπα: Είστε πολύ καλός ακροατής. Τα λόγια σας κρύβουν βαθύ συλλογισμό.
Καστανέντα: Επί δεκαπέντε χρόνια ο Δον Χουάν με εκπαίδευε να ακούω προσεκτικά. Έτσι, πάντοτε προσηλώνομαι στο συνομιλητή μου με όλο μου το είναι.
Μπάμπα: Είναι φανερό.
Καστανέντα: Το μόνο που δεν συνεχίζω σήμερα είναι να κρατώ σημειώσεις. Έγραφα τα λόγια του Δον Χουάν, κατά τις συζητήσεις μας, επειδή δεν συμπαθεί τα μαγνητόφωνα.
Μπάμπα: Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν μαγνητόφωνα επειδή ο εγκέφαλός τους δεν μπορεί να συγκρατήσει ό,τι συζητείται. Ούτε στον Γκουρού μου άρεσαν τα μαγνητόφωνα.
Καστανέντα: O Δον Χουάν λέει ότι αν έχει κανείς μαγνητόφωνο, δεν παρακολουθεί, επειδή βασίζεται στο ότι θα ακούσει την ομιλία αργότερα.
Μπάμπα: Συμφωνώ. Αλλά δεν έχουν όλοι την ικανότητα να ακούν. Είναι σπάνιοι οι άνθρωποι που, μέσω μακροχρόνιας πρακτικής, αποκτούν την ικανότητα να ακούν με πλήρη προσοχή. Όταν μιλούσα με τον Γκουρού μου, δεν κρατούσα ούτε σημειώσεις. Μετά, όταν έγραφα το βιβλίο “Το παιχνίδι της συνείδησης”, οτιδήποτε είχα ακούσει από εκείνον αναδυόταν από μέσα μου και αποτυπωνόταν στο χαρτί. Ολοκλήρωσα το βιβλίο σε είκοσι ημέρες. Κάθε λέξη που είχε πει διατηρείται ακόμη στο μυαλό μου.
Καστανέντα: Ναι, γνωρίζω αυτό το αίσθημα. Έχω την ίδια εμπειρία όταν προσπαθώ να γράψω για τον Δον Χουάν, ακόμη κι όταν βασίζομαι σε σημειώσεις.
Μπάμπα: Ζει ακόμη ο Δον Χουάν;
Καστανέντα: Βέβαια.
Μπάμπα: Από την εκτίμηση που τρέφετε προς εκείνον, φαίνεται ότι αξίζει να τον συναντήσει κανείς.
Καστανέντα: Ναι. Θα ήταν επίσης πολύ ενδιαφέρον αν ερχόταν στις ΗΠΑ, αλλά δεν έχει συμβεί αυτό μέχρι τώρα. Του αρέσει να ταξιδεύει, αλλά πάντα μέσα στα όρια του Μεξικού. Του ζήτησα πολλές φορές να συναντήσει διάφορους ανθρώπους, αλλά ποτέ δεν είχα την ευκαιρία να φέρω κάποιον σ’ επαφή μαζί του.
Μπάμπα: Μου αρέσει πολύ να συναντώ τέτοια άτομα.
Καστανέντα: Θα μπορούσαμε να κανονίσουμε μια συνάντηση, αλλά δεν γνωρίζω πότε θα ξαναδώ τον Δον Χουάν. Μπορεί να συμβεί σε λίγους μήνες ή ίσως σε χρόνια. Δεν με βλέπει πλέον. Εξαρτάται από εμένα τώρα, και από την ποιότητα του τρόπου ζωής μου.
Μπάμπα: Είμαι πολύ χαρούμενος που ήρθατε εδώ με τόση αγάπη.
Καστανέντα: Θα ξανάρθω.
Μπάμπα: Θα είστε πάντα ευπρόσδεκτος. Μπορούμε να συναντηθούμε οποτεδήποτε το θελήσετε.
