Μιχ. Παπαδημητρίου: Η δόξα και η κολοκύθα
OPINION
Από τον Μιχάλη Παπαδημητρίου (*)
Πολλές φορές ο μεγάλος όχλος, πλανώμενος και κινούμενος από τα νήματα κολάκων και παντοίων μεσαζόντων, θεοποιεί κάποιους άρχοντες ή κάποιους «επώνυμους» με παράσημα, βραβεία και τελετές.
O Αλέξης Τσίπρας τιμήθηκε στις 23 Νοεμβρίου στο Παρίσι με το βραβείο «πολιτικού σθένους» (Prix du Courage politique) από το περιοδικό Politique Internationale. Image: Supplied
ν
ΠΟΛΛΕΣ φορές ο μεγάλος όχλος, πλανώμενος και κινούμενος από τα νήματα κολάκων και παντοίων μεσαζόντων, θεοποιεί κάποιους άρχοντες ή κάποιους «επώνυμους» με παράσημα, βραβεία και τελετές.
Εννοείται κάποιους που στην πραγματικότητα δεν το αξίζουν.
Συμβαίνει και σήμερα, όπως συνέβαινε και καθ’ όλη την ιστορία.
Ο Αιλιανός μας διασώζει το ιστορικό ανέκδοτο σύμφωνα με το οποίο, ο πανούργος και μακεδονίζων Αθηναίος ρήτορας Δημάδης πρότεινε να θεοποιηθεί ο Μέγας Αλέξανδρος, ψηφίζοντάς τον ως δέκατο τρίτο θεό, και η Εκκλησία του Δήμου τον τιμώρησε γι’ αυτή του την ασέβεια με πρόστιμο εκατό (!) ταλάντων.
Οι Αθηναίοι είχαν βλέπεις ακόμα, εκείνη την εποχή, ελεύθερο πνεύμα και κρίση, υψηλά φρονήματα και μια εξονυχιστική δημοκρατία.
Τρεις αιώνες αργότερα στη Ρώμη τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά.
Υπήρχε ένα σκληρό και ανελέητο imperium. Οι αυλές ήταν θεσμικά ανεξέλεγκτες, προκλητικές και είχαν καταντήσει πρότυπα θηριωδίας και διαφθοράς, αρκεί να εξασφάλιζαν στο λαό άρτον και θεάματα.
Το 37 μ.Χ. δολοφονήθηκε ο Κλαύδιος, ένας αμφιλεγόμενος πλην σκληρός και αιμοχαρής αυτοκράτορας, και ο φιλόσοφος Σενέκας άρπαξε την ευκαιρία να τον αποκαθηλώσει μετά θάνατον, γράφοντας το σατιρικό έργο “Αποκολοκύνθωσις” (Apocolocyntosis).
Το έργο περιγράφει τα μετά θάνατον του αυτοκράτορα. Συρόμενος με άγκιστρα του δεσμωτηρίου φτάνει στην ουράνια Κρίση. Εκεί απαριθμούνται τα εγκλήματά του και ο Ερμής τον εκδιώκει και τον σύρει στον Άδη, όπου καταδικάζεται από τον βασιλιά του κάτω Κόσμου, Αιακό, να παίζει αιωνίως ζάρια και να τα ρίχνει με ένα τρύπιο κέρατο από όπου χύνονταν.
Ο Σενέκας έδωσε τον περίεργο αυτό τίτλο επειδή, λέει, το κεφάλι του αυτοκράτορα έμοιαζε με κολοκύθα – άγνωστο εάν θέλησε να παρομοιάσει και το ήθος και την πολιτεία του με το περιεχόμενό της.
Μάλιστα είναι πολύ πιθανό, καθότι πολλά λαϊκά αποφθέγματα έχουν λόγια καταγωγή: η ρήση «α ρε κολοκύθα!» ίσως προέρχεται από αυτή τη σενέκεια παρομοίωση.
Ο Λεύκιος Ανναίος Σενέκας (4 π.Χ. – 65 μ.Χ.) υπήρξε διαπρεπής στωικός φιλόσοφος, ελληνολάτρης, σπουδαίος ρήτορας και δραματουργός, καθώς και διδάσκαλος και παιδαγωγός του αυτοκράτορα Νέρωνα, από τον οποίο δολοφονήθηκε (!) στυγερά και άνευ λόγου το 65 μ.Χ.
Η Ρωμαϊκή ιστορία είναι γραμμένη με ποταμούς αιμάτων.
Οι άνθρωποι που θα μπορούσαν τότε να καταγγείλουν ή έστω να ειρωνευτούν τις κτηνωδίες, την πολιτική βαναυσότητα και κυρίως την «αποθέωση» άχρηστων, ανικάνων και κακούργων ήταν ελάχιστοι και ένας από αυτούς ήταν ο Σενέκας, που βέβαια το πλήρωσε με τη ζωή του.
Η ιστορία ξαναγράφεται κάθε μέρα.
Μπορεί τα μελάνια να διαφέρουν στο χρώμα και στη σύνθεση ή να είναι διαφορετικές οι γραμματοσειρές, ωστόσο τίποτα δεν άλλαξε μέχρι σήμερα ριζικά στα αμπέλια της πολιτικής.
Μεγαλόσταυρους, Φοίνικες, Τάγματα, Ιππότες, Λεγεώνες, Λέοντες, (η Τυνησία έχει και παράσημο «Καυχήσεως», το Νισάν-ελ-ιφτιχάρ), Αετούς υψηλού σθένους, τιμητικές πλακέτες κι ένα σωρό λιβανωτούς – όσα έχει επινοήσει η διαδραστικά οργανωμένη κολακεία για ανθρώπους που δεν αξίζουν τέτοιες τιμές ή που βρέθηκαν ανακόλουθοι με γραμμές και ιδέες, και που πρώτοι οι ίδιοι –αν είχαν αιδώ και σύνεση– θα ’πρεπε να αποποιούνται τέτοια βραβεία και να κρύβονται.
Ο Σενέκας πάντως μας έδωσε μια χαριτωμένη ιδέα.
Η δόξα, η πλαστή δόξα που ανακηρύσσεται ερήμην της καθολικής αποδοχής και της υπέρτατης κρίσης του λαού, είναι καταδικασμένη να έχει πάντοτε το σχήμα της κολοκύθας.
__________________
(*) Ο Μιχάλης Παπαδημητρίου είναι δημοσιογράφος και αρθρογραφεί στην αυστραλιανή εφημερίδα «Νέος Κόσμος».
