Οι αυτόματοι μηχανισμοί των αρχαίων Ελλήνων (vid)
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Posted by Youmagazine Staff
Το πλανητάριο του Αρχιμήδη, ο υπολογιστής των Αντικυθήρων, ο αστρολάβος του Πτολεμαίου και ο αυτόματος πωλητής του Ήρωνα είναι μερικές από τις Hi-Tech εφευρέσεις των αρχαίων Ελλήνων.
Το πλανητάριο του Αρχιμήδη (κέντρο), ο φημισμένος υπολογιστής των Αντικυθήρων και ο αστρολάβος του Πτολεμαίου, το GPS των αρχαίων Ελλήνων, είναι μερικές από τις Hi-Tech εφευρέσεις των αρχαίων Ελλήνων που παρουσιάζονται στο «Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας Κώστα Κοτσανά». Image: Supplied
ν
ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας Κώστα Κοτσανά παρουσιάζει έναν νέο μόνιμο εκθεσιακό χώρο από τη Δευτέρα 8 Ιανουαρίου 2018 στην καρδιά της Αθήνας, σε ελάχιστη απόσταση από το κτίριο της Βουλής των Ελλήνων.
Σε ένα μοναδικό ιστορικό αρ νουβό κτίριο, Πινδάρου 6 και Ακαδημίας στο Κολωνάκι (το οποίο κάποτε ανήκε στην οικογένεια της βασίλισσας Ασπασίας Μάνου, συζύγου του Αλέξανδρου Α΄), συνολικής επιφάνειας 700 τ.μ., οι επισκέπτες θα έχουν τη μοναδική ευκαιρία να γνωρίσουν (καθημερινά 09:00-17:00) μια σχετικά άγνωστη πτυχή του αρχαιοελληνικού πολιτισμού μέσα από την έκθεση «Οι Hi-Tech Εφευρέσεις των Αρχαίων Ελλήνων», η οποία περιλαμβάνει 100 περίπου επιλεγμένα εκθέματα, από το ρομπότ-υπηρέτρια και τον «κινηματογράφο» του Φίλωνος μέχρι το αυτοκίνητο-κουκλοθέατρο του Ήρωνος, κι από το αυτόματο υδραυλικό ωρολόγιο του Κτησίβιου μέχρι τον περίφημο Μηχανισμό των Αντικυθήρων.
ν
Δύο παραλλαγές του αυτόματου πωλητή του Ήρωνος του Αλεξανδρέως, όπως περιγράφεται στο βιβλίο του Πνευματικά. Οι αυτόματοι πωλητές καπνού και καρτ ποστάλ με κερματοδέκτη που εμφανίστηκαν στην Ευρώπη το 1880 λειτουργούσαν με βάση τις τεχνικές προδιαγραφές του αρχαίου Έλληνα εφευρέτη. Image: Supplied
ν
«Το αυτόματο σπονδείο με κερματοδέκτη είναι ο πρώτος αυτόματος πωλητής της Ιστορίας. Μια ανακατασκευή της επινόησης του Ήρωνος του Αλεξανδρέως που επέτρεψε την αυτόματη λήψη αγιασμού από τους πιστούς, αρκεί να έριχναν το απαραίτητο πεντάδραχμο μέσα σε μια σχισμή που υπήρχε στο άνω μέρος. Το νόμισμα έπεφτε πάνω στον δίσκο ενός ζυγού με την εκτροπή του οποίου άνοιγε μια κωνική βαλβίδα και έρρεε αντίστοιχη του βάρους του νομίσματος ποσότητα νερού», αναφέρει η Γιώτα Συκκά στο άρθρο της “Οι αυτόματοι πωλητές των αρχαίων” στην εφημερίδα Καθημερινή.
Ο μαθηματικός και μηχανικός Ήρων ο Αλεξανδρεύς (1ος αι. μ.Χ.) ήταν διευθυντής της περίφημης Ανώτατης Τεχνικής Σχολής της Αλεξάνδρειας, το πρώτο Πολυτεχνείο που είχε ιδρυθεί στο Μουσείο (Πανεπιστήμιο) για μηχανικούς.
«Οι αρχαίοι ήταν μπροστά και στα συστήματα συναγερμού. Ο ηχητικός συναγερμός ενεργοποιούνταν από το άνοιγμα της θύρας που προστάτευαν. Μια σάλπιγγα προσαρμοσμένη σε κοίλο ημισφαιρικό δοχείο που αναρτιόταν από αρθρωμένη ράβδο ήταν το μυστικό. Με το άνοιγμα της πόρτας ένα σχοινί επέτρεπε την κλίση της ράβδου, συνεπώς και την κάθοδο της σάλπιγγας. Το ημισφαιρικό δοχείο βυθιζόταν σε ένα δοχείο με νερό και ο αέρας που είχε εγκλωβιστεί σ’ αυτό ανάγκαζε τη σάλπιγγα να ηχήσει».
Ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς είχε επίσης επινοήσει έναν υδραυλικό μηχανισμό που επέτρεπε το αυτόματο άνοιγμα και κλείσιμο των θυρών ενός ναού.
ν
ν
Η αιολόσφαιρα του Ήρωνος ήταν η πρώτη ατμομηχανή της ανθρωπότητας, δηλαδή ο πρόδρομος της ατμομηχανής. Το ξυπνητήρι του Πλάτωνος ήταν η πρώτη συσκευή αφύπνισης, το υδραυλικό ρολόι του Κτησίβιου θεωρείται ένα θαύμα του αυτοματισμού με συνεχή λειτουργία χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Τα βλέπεις όλα, ανακατασκευασμένα στο «Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας Κώστα Κοτσανά» και εντυπωσιάζεσαι με την επινοητικότητα των αρχαίων. Ένα ρομπότ-υπηρέτρια του Φίλωνος σε φυσικό μέγεθος είναι έκθεμα που δεν το προσπερνάς. Στο δεξί χέρι κρατούσε οινοχόη. Όταν τοποθετούσαν έναν κρατήρα, δηλαδή ένα κύπελλο στην παλάμη του αριστερού χεριού, εκείνη έριχνε κρασί και έπειτα νερό.
ν
Το πρώτο ρομπότ: η μηχανική υπηρέτρια του Φίλωνος του Βυζάντιου (3ος αι. π.Χ.). Δεξιά, η αιολόσφαιρα ή ατμοστρόβιλος του Ήρωνος: η πρώτη ατμομηχανή στον κόσμο κατασκευάστηκε πριν από 2.000 χρόνια! Image: Supplied
ν
Εντυπωσιακό είναι και το θέατρο του Φίλωνος του Βυζαντίου που βελτίωσε και περιέγραψε ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς στο βιβλίο του Αυτοματοποιητική. Μάλιστα έκανε τόσες βελτιώσεις που το θέατρο, με τις αυτόματες εναλλαγές εικόνων, προσεγγίζει αυτό που γνωρίζουμε στις μέρες μας ως κινηματογράφο.
ν
ν
Όλα αυτά ο επισκέπτης μπορεί να τα δει στο Μουσείο του Κώστα Κοτσανά. Ο 55χρονος μηχανολόγος και αεροναυπηγός (απόφοιτος της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών), αφοσιώθηκε από μικρός στη μελέτη του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Σήμερα μετρά περισσότερες από 500 ανακατασκευές αρχαίων εφευρέσεων.
Οδηγός του στις ανακατασκευές είναι τα αρχαία κείμενα. Για την έρευνα, τη μελέτη και κατασκευή κάθε αντικειμένου ο χρόνος ποικίλλει. «Η ακριβής ανακατασκευή του σταθερού αυτόματου θεάτρου του Ήρωνος, διήρκεσε δύο χρόνια. Παρουσιάζει αυτόματα την πλοκή ενός μύθου με κινούμενη εικόνα και ήχο. Ο μύθος του Ναυπλίου που θέλησε να εκδικηθεί τους Αχαιούς για τον θάνατο του γιου του Παλαμήδη στην Τροία».
ν
Αρχαίο ελληνικό χειροκίνητο τροχοφόρο με δύο οδηγούς-επιβάτες. Το συγκεκριμένο είδος οχήματος, διασκευασμένο έτσι ώστε να κινείται πάνω σε σιδηροτροχιές, χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα για εργασίες στις σιδηροδρομικές γραμμές. Image: Supplied
ν
Τα τεχνολογικά θαύματα των αρχαίων Ελλήνων επιστημόνων είναι τόσα πολλά που χρειάζονται τόμοι βιβλίων για να περιγραφούν. Οι αρχαίοι μηχανικοί διέπρεψαν στην επινόηση μηχανικών συστημάτων ικανών να κάνουν προγραμματισμένες κινήσεις. Σήμερα οι επισκέπτες μπορούν να τα θαυμάζουν στην έκθεση «Οι Hi-Tech Εφευρέσεις των Αρχαίων Ελλήνων».
ν
Το οδόμετρο του Ήρωνος: η πρώτη συσκευή μέτρησης οδικών αποστάσεων. Πρόκειται για αυτόνομη κατασκευή, προσαρμόσιμη σε οποιοδήποτε τροχοφόρο, αποτελούμενη από ένα σύμπλεγμα από οδοντωτούς τροχούς και ατέρμονες κοχλίες, ικανούς να μεταφέρουν την κίνηση του τροχού του άρματος και να την μετατρέψουν σε μονάδες μέτρησης μήκους, που καταγράφεται από ένα σύστημα δίσκων στο πάνω μέρος της συσκευής. Image: Supplied
ν
Στο Μουσείο παρουσιάζονται 500 περίπου αξιόπιστα και λειτουργικά ομοιώματα μηχανισμών, εφευρέσεων και επινοήσεων του αρχαιοελληνικού τεχνολογικού θαύματος, που καλύπτουν την περίοδο από το 2000 π.Χ. μέχρι το τέλος του αρχαίου ελληνικού κόσμου.
Ο κ. Κοτσανάς έχει επίσης οργανώσει έκθεση αρχαίων ελληνικών μουσικών οργάνων, στην οποία παρουσιάζονται 42 λειτουργικά αρχαιοελληνικά μουσικά όργανα συνοδευμένα με λεπτομερείς περιγραφές και διαγράμματα.
Είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για μικρούς και μεγάλους να έρθουν σε επαφή με την προηγμένη τεχνολογική σκέψη των προγόνων μας.
Τη δουλειά του κ. Κοτσανά, πολλοί την έχουν δει στα μουσεία που ίδρυσε στο Κατάκολο της Ηλείας (Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας και Μουσείο Αρχαίων Ελληνικών Μουσικών Οργάνων και Παιχνιδιών) και στην Αρχαία Ολυμπία (Μουσείο Αρχιμήδη). Και τα τρία μουσεία λειτουργούν με ελεύθερη είσοδο για το κοινό, διότι «έχουν παραχωρηθεί από τον Δήμο Πύργου και Αρχαία Ολυμπίας. Στο νέο μουσείο της Αθήνας υπάρχει εισιτήριο 5 ευρώ. Θυμίζει ότι δεν έχει καμία βοήθεια από κρατικό ή ιδιωτικό φορέα, ούτε από κάποιο πρόγραμμα ΕΣΠΑ. «Σκοπός μου είναι να φωτιστεί η αρχαία ελληνική τεχνολογία που δείχνει ότι οι χθεσινές, σημερινές και μελλοντικές τεχνολογίες έχουν τις απαρχές τους στην αρχαία Ελλάδα είτε είναι ρομποτική είτε αυτοκίνηση, ακόμη και η αυτόματη πλοήγηση».
