10 πράγματα στον κόσμο μεγαλύτερα κι απ’ το Θεό (vid)
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ 2|2
Posted by Youmagazine Staff
Υπάρχουν μερικά πράγματα στο σύμπαν τόσο αδιανόητα μεγάλα, ώστε ακόμη και ο Θεός φαντάζει μικρός μπροστά τους.
Το αντικείμενο S5 0014+81 που ανακαλύφθηκε το 1981 και βρίσκεται στον αστερισμό του Κηφέα, είναι ένα μπλέιζαρ, δηλαδή ένα πολύ συμπιεσμένο κβάζαρ που συνδέεται με μια πιθανή τεράστια μαύρη τρύπα στο κέντρο ενός ενεργού γιγάντιου ελλειπτικού γαλαξία. Η φωτεινότητά του είναι 300 τρισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από τη φωτεινότητα του Ήλιου. Πηγή: Wikimedia Commons
ν
ΣΤΟ δικό μας τώρα ηλιακό σύστημα, ο μεγαλύτερος πλανήτης είναι ο Δίας με διάμετρο σχεδόν 143.000 χιλιομέτρων, περίπου 11 φορές μεγαλύτερη της Γης. Το βάρος του σε κιλά είναι ο αριθμός 1,9 ακολουθούμενος από 27 μηδενικά.
Ο βαρύτερος (με τη μεγαλύτερη μάζα) εξωπλανήτης, δηλαδή εκτός του ηλιακού μας συστήματος, είναι ο HR2562b, που ανακαλύφθηκε το 2016 και «ζυγίζει» 30 φορές περισσότερο από τον Δία. Οι επιστήμονες αμφιβάλλουν αν με τόσο βάρος πρέπει να θεωρηθεί τεράστιος πλανήτης ή μικρό άστρο (καφέ νάνος).
Ο μεγαλύτερος δορυφόρος στο ηλιακό μας σύστημα είναι ο Γανυμήδης του Δία με διάμετρο σχεδόν 5.300 χιλιομέτρων, που σημαίνει ότι είναι λίγο μεγαλύτερος από τον πλανήτη Ερμή.
ν
Ο Γανυμήδης είναι ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Δία και του ηλιακού μας συστήματος. Η φωτογραφία ελήφθη από το διαστημόπλοιο Γαλιλαίος στις 20 Σεπτεμβρίου 2009. Πηγή: NASA/JPL
ν
Ο μεγαλύτερος γνωστός αστεροειδής –και ο πιο φωτεινός που φαίνεται από τη Γη– είναι η Εστία, με διάμετρο 530 χιλιομέτρων. Πρόκειται για το δεύτερο μεγαλύτερο σώμα στη ζώνη των αστεροειδών μεταξύ Άρη και Δία, μετά τον νάνο πλανήτη Δήμητρα.
Ο μεγαλύτερος νάνος πλανήτης είναι ο Πλούτωνας με διάμετρο 2.370 χιλιομέτρων, ο οποίος το 2015 –μετά από νέες μετρήσεις– έκλεψε αυτό τον τίτλο από την Έριδα.
Το μεγαλύτερο ηφαίστειο και ταυτόχρονα το ψηλότερο βουνό στο ηλιακό μας σύστημα είναι το Όρος Όλυμπος στον Άρη, με ύψος περίπου 25 χιλιόμετρα, τριπλάσιο του Έβερεστ στη Γη.
Το μεγαλύτερο φαράγγι είναι το Valles Marineris στον Άρη με μήκος πάνω από 3.000 χιλιόμετρα, πλάτος 600 χιλιόμετρα και βάθος οκτώ χιλιόμετρα.
Ο μεγαλύτερος κρατήρας στο ηλιακό μας σύστημα είναι η Utopia Planitia, επίσης στον Άρη, με διάμετρο 3.300 χιλιομέτρων.
ν
Το φαράγγι Valles Marineris στον Άρη. Εικόνα: William Black
ν
Και το σύμπαν;
Άραγε πόσο μεγάλο είναι το σύμπαν; Στην πραγματικότητα οι επιστήμονες δεν μπορούν να δώσουν απάντηση με έναν και μοναδικό αριθμό.
Το παρατηρήσιμο σύμπαν έχει ηλικία περίπου 13,8 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Αυτό σημαίνει ότι –λόγω της σχέσης ανάμεσα στην ταχύτητα του φωτός και στην απόσταση που αυτό διανύει– οι επιστήμονες μπορούν να παρατηρήσουν με τα τηλεσκόπιά τους το σύμπαν σε μια ακτίνα έως 13,8 δισ. ετών φωτός.
Όμως αυτό που μπορούν να δουν τα ανθρώπινα μάτια, δηλαδή το παρατηρήσιμο σύμπαν σαν μια σφαίρα με διάμετρο σχεδόν 28 δισεκατομμυρίων ετών φωτός, δεν είναι στην πραγματικότητα ολόκληρο το σύμπαν, αλλά μέρος του. Αυτό κατά ένα μέρος οφείλεται στο ότι το σύμπαν διαστέλλεται συνεχώς.
Έτσι, ενώ οι επιστήμονες μπορεί να βλέπουν ένα σημείο όπως αυτό βρισκόταν σε απόσταση 13,8 δισ. ετών φωτός από τη Γη την εποχή της Μεγάλης Έκρηξης, επειδή το σύμπαν δεν σταμάτησε να διαστέλλεται, αυτό το ίδιο σημείο στο μεταξύ έχει απομακρυνθεί και μπορεί πια να βρίσκεται –σύμφωνα με μια εκτίμηση– στα 46 δισ. έτη φωτός από τον πλανήτη μας.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι η ακτίνα του παρατηρήσιμου σύμπαντος φθάνει σήμερα τα 46 δισεκατομμύρια έτη φωτός, άρα το εν δυνάμει ορατό σύμπαν είναι μια σφαίρα με διάμετρο περίπου 92 δισεκατομμυρίων ετών φωτός. Αυτό ισχύει φυσικά, εφόσον θεωρήσουμε ότι η Γη βρίσκεται στο κέντρο του σύμπαντος, πράγμα που καθόλου δεν γνωρίζουμε.
Σύμφωνα με μια εκτίμηση, το πραγματικό σύμπαν είναι τουλάχιστον 250 φορές μεγαλύτερο από το παρατηρήσιμο σύμπαν, καταλαμβάνοντας από τη μια άκρη έως την άλλη μια απόσταση πάνω από επτά τρισεκατομμύρια έτη φωτός.
Αυτό ισχύει βέβαια μόνο αν το σύμπαν είναι «κλειστό», δηλαδή έχει σχήμα σφαίρας και είναι μετρήσιμο, καθώς δεν μπορεί να αποκλεισθεί να είναι «ανοικτό», οπότε δεν μπορεί να μετρηθεί.
Τελικά, σύμφωνα με τη NASA, «το μόνο που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα, είναι ότι το σύμπαν είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που μπορεί να χωρέσει ο ανθρώπινος νους» – αλλά ούτε και ο νους του Θεού, θα προσθέσουμε εμείς.
Φαίνεται πως είχε κάποιο δίκιο ο Ηράκλειτος όταν έγραφε: «Αυτό τον κόσμο με όλα όσα περιέχει, ούτε κανείς θεός ούτε άνθρωπος τον έφτιαξε, αλλά ήταν από πάντα και είναι και θα είναι – αιώνια φωτιά, που ανάβει με μέτρο και σβήνει με μέτρο».
ν
ν
< Επιστροφή
Δείτε επίσης:
1 2