Το Curiosity ανακάλυψε οργανική ύλη στον Άρη (vid)

ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Youmagazine Newsroom

• Αρχαία οργανική ύλη, αλλά και μυστηριώδεις εκπομπές μεθανίου στον Άρη ανακάλυψε το ρομποτικό όχημα Curiosity της NASA.

• Δείτε το βίντεο με τα μυστήρια του Άρη στο τέλος του άρθρου.

Το ρομποτικό όχημα Curiosity συνεχίζει να ανεβαίνει αργά αλλά σταθερά στο Όρος Σαρπ, ένα βουνό ύψους περίπου 5.000 μέτρων στο κέντρο του κρατήρα Γκέιλ. Πηγή: NASA/JPL-Caltech/MSSS

ν

Η ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ Υπηρεσία Διαστήματος (NASA) μπορεί να μην βρήκε ίχνη αρχαίας ή σύγχρονης μικροβιακής ζωής στον Άρη, αλλά έκανε δύο ανακαλύψεις που φέρνουν πιο κοντά αυτή την πιθανότητα στο μέλλον.

Για πρώτη φορά το ρόβερ Curiosity, που εξερευνά τον κρατήρα Γκέιλ από τον Αύγουστο του 2012, εντόπισε την παρουσία οργανικών ουσιών στο έδαφος του Άρη. Συγκεκριμένα εντόπισε την ύπαρξη οργανικής ύλης ηλικίας 3 δισ. ετών σε λοφίσκους του κρατήρα Γκέιλ

Η δεύτερη ανακάλυψη αφορά μια βασική οργανική χημική ένωση, το μεθάνιο, το οποίο υπάρχει στην αρειανή ατμόσφαιρα, πιθανότατα προερχόμενο από κάποια μυστηριώδη άγνωστη πηγή στην επιφάνεια ή στο υπέδαφος του πλανήτη, ενώ εμφανίζει έντονες εποχικές διακυμάνσεις.

Οι δύο ανακαλύψεις, που παρουσιάσθηκαν σε δύο ξεχωριστές δημοσιεύσεις στο περιοδικό Science, στις 8 Ιουνίου, κρίνονται ιδιαίτερα σημαντικές στο πεδίο της αστροβιολογίας, δηλαδή της πιθανότητας ανακάλυψης ζωής πέραν της Γης. Η πρώτη δημοσίευση έχει τίτλο “Background levels of methane in Mars’ atmosphere show strong seasonal variations” και η δεύτερη “Organic matter preserved in 3-billion-year-old mudstones at Gale crater, Mars”.

Η συνδυασμένη παρουσία οργανικών ουσιών στο έδαφος και μεθανίου στην ατμόσφαιρα αυξάνουν τις πιθανότητες για ύπαρξη αρχαίων μικροοργανισμών στον κόκκινο πλανήτη.
ν

Δεν είναι μυρμηγκοφωλιά, αλλά μια από τις τρύπες βάθους 5 εκατοστών που άνοιξε το Curiosity για να εξετάσει τη σύσταση του εδάφους. Πηγή: NASA/JPL-Caltech/MSSS
ν

Η συλλογή δειγμάτων που έκανε το γεωτρύπανο του ρόβερ από ιλυόλιθους (πετρώματα από λάσπη) στον κρατήρα Γκέιλ και η ανάλυσή τους στη συνέχεια από το επιστημονικό όργανο SAM (Sample Analysis at Mars) του Curiosity, αποκάλυψε μια σειρά από διαφορετικά οργανικά μόρια, δηλαδή με βάση τον άνθρακα.

Το 2015 είχαν υπάρξει οι πρώτες ενδείξεις από το Curiosity για περιορισμένες ποσότητες οργανικών ουσιών στον Άρη, αλλά παρέμεναν ορισμένες αμφιβολίες. Αυτή τη φορά, τα νέα δείγματα από δύο σημεία του ίδιου κρατήρα, που πιστεύεται ότι έχουν ηλικία περίπου τριών δισεκατομμυρίων ετών, έφεραν στο φως βέβαια στοιχεία για την παρουσία αρκετών οργανικών ουσιών, ορισμένες από τις οποίες είναι πτητικές.

Μερικές τέτοιες ουσίες, οι οποίες έχουν επίσης βρεθεί στη Γη, είναι το θειοφαίνιο, το μεθυλθειοφαίνιο, η μεθανοθειόλη και το διμεθυλοσουλφίδιο. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι αυτά τα μόρια αποτελούν τμήματα άλλων μεγαλύτερων οργανικών μορίων που υπήρχαν στον Άρη.

Τόνισαν όμως ότι προς το παρόν δεν μπορούν να γνωρίζουν αν η προέλευση αυτής της οργανικής ύλης είναι βιολογική, γεωλογική ή μετεωριτική, αλλά δεν αποκλείουν την πρώτη περίπτωση.

Όσον αφορά το μεθάνιο της αρειανής ατμόσφαιρας, οι μετρήσεις δείχνουν σημαντικές εποχικές διακυμάνσεις στις συγκεντρώσεις του. Στο παρελθόν είχαν ανιχνευθεί μικρές ποσότητες μεθανίου στον γειτονικό πλανήτη και η προέλευσή του αποτέλεσε πηγή έντονης διαμάχης. Στη Γη το μεγαλύτερο μέρος του μεθανίου έχει βιολογική προέλευση (από μικροοργανισμούς), αλλά για το αρειανό μεθάνιο είχαν προταθεί και άλλες αβιοτικές εξηγήσεις, όπως η διαστημική προέλευσή του.

Τα νέα στοιχεία προέρχονται από ατμοσφαιρικές μετρήσεις στη διάρκεια τριών αρειανών ετών (55 γήινων μηνών) που έκανε το Curiosity. Αποκαλύπτεται για πρώτη φορά ότι τα επίπεδα μεθανίου στον «κόκκινο πλανήτη» εμφανίζουν ένα έντονα εποχικό κύκλο, που κυμαίνεται από 0,24 έως 0,65 μέρη ανά δισεκατομμύριο (ppb). Η μεγαλύτερη συγκέντρωση καταγράφεται κάθε χρόνο προς το τέλος του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο του Άρη.

Οι επιστήμονες αποκλείουν πλέον διάφορες πιθανές πηγές προέλευσης του μεθανίου. Θεωρούν πιθανό ότι μεγάλες ποσότητες αυτού του αερίου εγκλωβίζονται και αποθηκεύονται στο αρειανό υπέδαφος σε κρυστάλλους με βάση το νερό, που λέγονται ενώσεις εγκλεισμού ή κλαθράτες.
ν

“Οι καταρράκτες Νιαγάρα του Άρη”. Μια από τις φωτογραφίες που έστειλε το διαστημόπλοιο Mars Reconnaissance Orbiter (MRO). Image: Supplied
ν

Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, οι εποχικές αλλαγές στην θερμοκρασία του πλανήτη πιθανώς προκαλούν τις αυξομειώσεις στην απελευθέρωση του μεθανίου στην αρειανή ατμόσφαιρα. Σε κάθε περίπτωση, θα καταβληθεί περαιτέρω προσπάθεια για να κατανοηθεί ο κύκλος του μεθανίου στον Άρη.

Η βέβαιη πλέον ανίχνευση οργανικών μορίων και μεθανίου στον Άρη αυξάνει τις πιθανότητες ο γειτονικός πλανήτης κάποτε να φιλοξενούσε ζωή. Το Curiosity είχε δείξει από το 2014 ότι ο κρατήρας Γκέιλ διέθετε συνθήκες κατάλληλες για ζωή πριν περίπου 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια, συμπτωματικά σε μια εποχή που η ζωή στη Γη είχε αρχίσει να αναπτύσσεται με μορφή μικροοργανισμών.

Συνεπώς, παρόλο που ακόμη δεν υπάρχουν αποδείξεις, δεν είναι απίθανο να υπήρχε τότε κάποια μορφή ζωής και στον Άρη, εφόσον είναι πλέον δεδομένο, μετά τα νέα ευρήματα, ότι οργανικές ουσίες υπήρχαν στο έδαφός του εκείνη την μακρινή εποχή.

Η ζωή στη Γη χρησιμοποιεί και παράγει τέσσερα βασικά είδη οργανικών ουσιών: υδατάνθρακες, λιπίδια, πρωτεΐνες και νουκλεϊκά οξέα. Καθένα από αυτά αποτελείται από μικρότερα οργανικά μόρια, όπως τα σάκχαρα, τα αμινοξέα και τα νουκλεοτίδια. Κάνοντας την υπόθεση ότι η (υποθετική) αρειανή ζωή δεν θα διέφερε ιδιαίτερα από τη γήινη, οι επιστήμονες εστιάζουν πλέον την προσοχή τους στην εύρεση αυτών των θεμελιωδών λίθων της ζωής στον Άρη.

Η NASA έκανε γνωστό ότι το ρόβερ Curiosity που είχε σταματήσει τις γεωτρήσεις και τη συλλογή δειγμάτων τον Οκτώβριο του 2016 εξαιτίας ενός μηχανικού προβλήματος, άρχισε και πάλι το έργο του. Το σκληροτράχηλο επιστημονικό ρόβερ, που έφθασε στον Άρη τον Αύγουστο του 2012, συνεχίζει να ανεβαίνει αργά αλλά σταθερά στο Όρος Σαρπ, ένα βουνό ύψους περίπου 5.000 μέτρων στο κέντρο του κρατήρα Γκέιλ.

Ωστόσο, το ρομποτικό όχημα, με τον υποτυπώδη εξοπλισμό του, δεν μπορεί να εξερευνήσει σοβαρά τον πλανήτη ή να λύσει τα μυστήριά του, τα οποία αφθονούν, όπως δείχνει το βίντεο που ακολουθεί.

ν

ν

Δείτε επίσης:

Ακόμη ένα κομμάτι μετάλλου βρέθηκε στον Άρη Μυστηριώδης τρύπα στο νότιο πόλο του Άρη (vid) Μπορεί να βρήκαμε το σπίτι μας στη Σελήνη (vid) NASA: Σημαντική ανακοίνωση την Πέμπτη σχετικά με την εξωγήινη ζωή Η NASA δείλιασε για ακόμη μια φορά… (vid) Τα απομεινάρια μιας αιγυπτιακής Σφίγγας στον Άρη (vid)