Νέο μυστήριο με τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων (vid)
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Posted by Youmagazine Staff
Ένα αρχαίο αντικείμενο με την παράσταση ενός ταύρου που βρέθηκε στο ναυάγιο των Αντικυθήρων, περιπλέκει ακόμη περισσότερο το μυστήριο του περίφημου μηχανισμού.
Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων βρίσκεται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Image: Supplied
ν
Ο ΜΥΣΤΗΡΙΩΔΗΣ αρχαίος αναλογικός υπολογιστής, που ανασύρθηκε από τον βυθό των Αντικυθήρων το 1901 από Συμιακούς σφουγγαράδες, παρά τις μικρές διαστάσεις του, προκαλεί έως σήμερα δέος για τις δυνατότητες του μυαλού που τον κατασκεύασε.
Από τον 2.200 ετών μηχανισμό, του οποίου οι διαστάσεις είναι 34 εκ. x 18 εκ. x 9 εκ., έχουν βρεθεί 82 κομμάτια. Ο μηχανισμός λειτουργούσε με τη χρήση 18 κύριων οδοντωτών τροχών (γρανάζια) και 37 έως 70 βοηθητικών. Ο μεγαλύτερος τροχός, που φαίνεται και στις περισσότερες φωτογραφίες, έχει διάμετρο 14 εκατοστά και αρχικά είχε 223 δόντια.
Ήταν ένας ιδιαίτερα περίπλοκος μηχανισμός.
Οι περισσότεροι επιστήμονες και ερευνητές που ασχολήθηκαν μαζί του συμφωνούν πως ήταν μια μηχανή ακριβείας σχεδιασμένη και κατασκευασμένη από Έλληνες επιστήμονες της Σχολής του Αρχιμήδη, μεταξύ 205 και 100 π.Χ.
Αυτή η περίπλοκη μηχανή χρησίμευε αφενός στη ναυσιπλοΐα, χαράσσοντας την πορεία που έπρεπε να ακολουθήσει το πλοίο από το ένα λιμάνι στο άλλο, αφετέρου λειτουργούσε ως αστρονομική αριθμομηχανή, ύστερα από την αποκωδικοποίηση περίπου 3.400 χαρακτήρων που υπάρχουν στα σωζόμενα τμήματά του.
Μπορούσε να υπολογίζει και να απεικονίζει τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων, τις εκλείψεις Ήλιου και Σελήνης, καθώς και τις φάσεις της, κατέγραφε τις ισημερίες, τις ανατολές και δύσεις των αστερισμών από τον Αιγόκερω έως τους Διδύμους, αλλά και της Λύρας, των Υάδων και του Αρκτούρου, καθώς και τις θερινές τροπές του Ήλιου και τις ανατολές και δύσεις των αστερισμών από τον Καρκίνο έως τον Τοξότη.
ν
Ακτινογραφία του αναλογικού υπολογιστή των Αντικυθήρων που δείχνει τους οδοντωτούς τροχούς (γρανάζια) στο εσωτερικό του, καθώς και την πολυπλοκότητα της κατασκευής. Image: Supplied
ν
Μια «μηχανή μαντείας»
Πέρα από το να υπολογίζει τις θέσεις των αστέρων και τις πορείες των πλανητών στον νυχτερινό ουρανό, ήταν και μια «μηχανή μαντείας», καθώς προβλέποντας τις επικείμενες εκλείψεις, τις δυσοίωνες αυτές ουράνιες ευθυγραμμίσεις, αποτελούσε χρήσιμο όργανο για ιερείς και προφήτες που γνώριζαν έτσι εκ των προτέρων τις αποφράδες ημέρες και καλούσαν τους πιστούς να προσευχηθούν.
ν
ν
Επειδή από τον μηχανισμό απουσιάζουν ακόμη τμήματα που θα μπορούσαν να ρίξουν περισσότερο φως στον τρόπο κατασκευής του αναλογικού υπολογιστή, τα τελευταία χρόνια εκτελείται σειρά καταδυτικών αποστολών μεταξύ Πελοποννήσου και Κρήτης για να διαπιστωθεί εάν θα μπορούσαν να ανακτηθούν περισσότερα κομμάτια της μυστηριώδους συσκευής.
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας αποστολής το 2017, βρέθηκε στο βυθό ένα μεγάλο αντικείμενο που όμως κάνει το αίνιγμα ακόμη πιο περίπλοκο.
Το εύρημα είναι ένας βαρύς χάλκινος δίσκος, διαμέτρου περίπου 8 εκατοστών.
Ο δίσκος έχει επάνω του την ανάγλυφη παράσταση ενός ταύρου και ο Ταύρος είναι ένα από τα σημεία του Ζωδιακού.
ν
Αριστερά, ανακατασκευή του χάλκινου δίσκου που βρέθηκε στο χώρο του ναυαγίου των Αντικυθήρων και δεξιά ακτινογραφία του αντικειμένου. Image: Supplied
ν
Η ανακάλυψη του χάλκινου δίσκου από τους δύτες της αποστολής “Return to Antikythera” το 2017. Image: Supplied
ν
Μόλις έγινε γνωστή η ανακάλυψη, επικράτησε ενθουσιασμός ότι αποτελούσε τμήμα του μυστηριώδους υπολογιστή που είναι ένα από τα μεγάλα θαύματα του αρχαίου κόσμου.
Όπως είπαμε, ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων μπορούσε να υπολογίσει τις κινήσεις του Ήλιου και της Σελήνης για να προβλέψει τις εκλείψεις και τις ισημερίες. Αν υπολόγιζε και την κίνηση του Ήλιου πάνω στην Εκλειπτική, τη διαδρομή του Ήλιου στους 12 αστερισμούς, θα ήταν κάτι απίστευτο.
Ωστόσο, ο χάλκινος δίσκος με τον ταύρο δείχνει να μην ταιριάζει σε κανένα από τα τμήματα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. Ο δίσκος έχει τέσσερις προεξοχές με τρύπες, που δείχνουν ότι ήταν βιδωμένος κάπου. Πού όμως;
ν
Αυτό το χάλκινο θραύσμα του Μηχανισμού των Αντικυθήρων δείχνει τις μοίρες που ήταν σημειωμένες στους τροχούς της πρόσοψης για τον λεπτομερή υπολογισμό των θέσεων των αστεριών. Η διαίρεση του κύκλου σε 360 μοίρες ήταν καθαρά ελληνική εφεύρεση. Image: Supplied
ν
Έχει προταθεί ότι ο δίσκος με τον ταύρο ίσως ήταν βιδωμένος πάνω στον υπολογιστή για διακοσμητικούς λόγους. Αυτό ωστόσο αντιβαίνει στην ίδια την χρηστική φύση του υπολογιστή. Ο μηχανισμός ήταν πολύ ευαίσθητος και ένα τόσο βαρύ αντικείμενο όπως αυτό του δίσκου, θα δημιουργούσε προβλήματα στη λειτουργία του. Έτσι το μυστήριο παραμένει.
Θυμίζουμε ότι ο δίσκος ανακαλύφθηκε στο ίδιο μέρος της θαλάσσιας περιοχής όπου βρέθηκε και ο υπολογιστής των Αντικυθήρων, όμως το ναυάγιο, καθώς δεν είχε ακόμη κατανοηθεί πλήρως η σημασία του μηχανισμού, υπέστη σοβαρές ζημιές από τον Γάλλο εξερευνητή Ζαν-Ζακ Κουστώ, ο οποίος τη δεκαετία του ’70 ανέσκαψε τον θαλάσσιο βυθό ψάχνοντας για μαρμάρινα και χάλκινα αγάλματα.
Το αποτέλεσμα ήταν να διασκορπιστούν τα υπόλοιπα τεμάχια του μηχανισμού ή να πέσουν ακόμη πιο βαθιά και να σκεπαστούν από τη λάσπη του πυθμένα.
ν
ν
Επίσης έχει προταθεί ότι ο χάλκινος δίσκος θα μπορούσε να διακοσμεί κάποιο άλλο ιερό αντικείμενο ξύλινο, ή να ήταν κάποιου είδους μενταγιόν. Άλλοι υποστηρίζουν ότι στο πλοίο που ναυάγησε μπορεί να υπήρχαν δύο διαφορετικές συσκευές, με τα κομμάτια τους να έχουν μπερδευτεί.
Όπως και να ’χει, δίπλα στο μυστήριο του αναλογικού υπολογιστή προστέθηκε το μυστήριο του χάλκινου δίσκου με τον ταύρο και τις τέσσερις προεξοχές. Ένα είναι βέβαιο: η μεγαλοφυής σκέψη των αρχαίων Ελλήνων επιστημόνων θα απασχολεί για πολύ καιρό ακόμη μηχανικούς και μαθηματικούς, καθώς και όποιον θέλει να γίνει άνθρωπος της γνώσης.
ν
