Μπρέγκοβιτς: Η Ελλάδα είναι ο τόπος όπου γεννήθηκαν τα πάντα (vid)
ΠΡΟΣΩΠΑ
Posted by Youmagazine Staff
Συνέντευξη του Γκόραν Μπρέγκοβιτς στη δημοσιογράφο Κατερίνα Χατζή του «Νέου Κόσμου» με αφορμή το ταξίδι του το Μάιο στην Αυστραλία.
Image: Sergey Mukhin
ν
ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ταξίδι του Γκόραν Μπρέγκοβιτς ξεκινά στη δεκαετία του ’70, γνωρίζοντας τεράστια επιτυχία με το ροκ συγκρότημά του «Bijelo Dugme». Συνέθεσε μουσική για ταινίες όπως «Ο Καιρός των Τσιγγάνων», «Βασίλισσα Μαργκό», «Underground» κ.ά. και τα τελευταία 20 χρόνια περίπου, ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, με την ορχήστρα του «Για Γάμους και Κηδείες».
Ο τελευταίος του δίσκος «Τρεις Επιστολές από το Σαράγιεβο», εξυμνεί την αρμονική συνύπαρξη διαφορετικών θρησκειών και εθνοτήτων.
Αυτόν το Μάιο, ο Γκόραν Μπρέγκοβιτς πηγαίνει στην Αυστραλία για σειρά συναυλιών. Με την ευκαιρία του ταξιδιού του εκεί, μίλησε στην Κατερίνα Χατζή του «Νέου Κόσμου», της ελληνόφωνης εφημερίδας που εκδίδεται στη Μελβούρνη.
‒ Για μια ακόμα φορά επισκέπτεστε την Αυστραλία. Πείτε μου για τον τελευταίο σας δίσκο «Τρεις Επιστολές από το Σαράγιεβο», αλλά και για το δεύτερο μέρος του άλμπουμ σας που θα κυκλοφορήσει σύντομα.
‒ Μου προτάθηκε από την Saint Denis Basilica στο Παρίσι, να κάνω ένα κοντσέρτο για βιολί για την εθνική συμφωνική ορχήστρα. Έτσι, λοιπόν, βρήκα στο διαδίκτυο μια μικρή ιστορία από μια δημοσιογράφο του CNN, η οποία άκουσε για έναν ηλικιωμένο Εβραίο που προσευχόταν επί χρόνια στο Τείχος των Δακρύων κάθε μέρα.
Η δημοσιογράφος αποφασίζει να κάνει ένα ρεπορτάζ. Πηγαίνει στην Ιερουσαλήμ, περιμένει τον Εβραίο να τελειώσει την προσευχή του, τον πλησιάζει και του λέει:
«Έρχεσαι στο Τείχος κάθε μέρα και προσεύχεσαι στο Θεό…» Και εκείνος της απαντά: «Ναι, εδώ και 60 χρόνια κάθε μέρα». «Και τι λες στο Θεό;» τον ρωτάει εκείνη. Και εκείνος απαντά: «Προσπαθώ να πω στο Θεό ότι αυτοί οι πόλεμοι μεταξύ Χριστιανών, Εβραίων και Μουσουλμάνων πρέπει να σταματήσουν κάποια στιγμή, ώστε να μπορέσουν τα παιδιά μας να ζήσουν ειρηνικά».
Και η ρεπόρτερ τον ρωτάει: «Και; Έχει αποτέλεσμα;»
Και ο Εβραίος απαντά: «Μπα. Έχω την εντύπωση ότι μιλάω σε τοίχο».
Αν μας διδάσκει κάτι αυτή η ιστορία είναι ότι προφανώς ο Θεός, δεν συμπεριέλαβε στο πρόγραμμά του το να μας διδάξει πώς να ζήσουμε μαζί. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να το μάθουμε μόνοι μας. Έτσι, άρχισα να σκέφτομαι το Σαράγιεβο, αφού από εκεί είναι η καταγωγή μου, ως μια μεταφορική έννοια.
Γιατί αυτό που είδαμε στο Σαράγιεβο το ’91, το βλέπουμε σήμερα σε όλο τον κόσμο – σήμερα μπορούμε να είμαστε καλοί γείτονες και αύριο να σκοτώνουμε ο ένας τον άλλον, απλά και μόνο επειδή έχουμε διαφορετική θρησκεία.
Μια άλλη μεταφορική έννοια είναι το βιολί, το όποιο αποτέλεσε το πρώτο μου όργανο, και παίζεται με τρεις διαφορετικούς τρόπους: α) Κλασικός (Χριστιανικός) –όπως παίζουμε κλασική μουσική, β) Κλέζμερ – όπως παίζουν οι Εβραίοι μουσική, που αποτελεί μια τελείως διαφορετική τεχνική και γ) Οριεντάλ – όπως παίζουν οι Μουσουλμάνοι.
Επομένως, το κοντσέρτο μου για βιολί, αποτελείται από τρεις βιολονίστες οι οποίοι προέρχονται από διαφορετικές παραδόσεις. Την ίδια στιγμή έγραψα μερικά τραγούδια για κάποιους από τους αγαπημένους μου Χριστιανούς, Εβραίους και Μουσουλμάνους καλλιτέχνες και αποφάσισα να κυκλοφορήσω τον δίσκο μου σε δύο μέρη. Το πρώτο (Opus Ι) έχει ήδη κυκλοφορήσει και περιλαμβάνει τραγούδια και τρία κομμάτια με βιολί. Το δεύτερο μέρος (Opus ΙΙ) θα κυκλοφορήσει στο τέλος του έτους.
ν
Image: Sergey Mukhin
v
‒ Γνωρίζω ότι λατρεύετε το ρεμπέτικο και έχετε πει ότι αποτελεί για σας την κυριότερη πηγή έμπνευσης. Είναι όμως κάτι που ακόμα σας εμπνέει; Σας ρωτάω γιατί σε μια συνέντευξη που δώσατε στην Ελλάδα το ’98, δηλώσατε ότι η μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου για την ταινία «Ρεμπέτικο» είναι ο δίσκος της ζωής σας. Το πιστεύετε ακόμη αυτό;
‒ Ναι, ναι, φυσικά. Γιατί το ρεμπέτικο είναι ό,τι καλύτερο έχει συμβεί ποτέ ανάμεσα στην ορθόδοξη και οθωμανική μουσική. Γιατί αυτή την μουσική την έφεραν οι Έλληνες από την Σμύρνη όταν εκδιώχθηκαν από τους Τούρκους. Η μουσική αυτή αφορούσε ανθρώπους οι οποίοι αντιμετώπιζαν μεγάλες δυσκολίες, δούλευαν σκληρά και ήρθαν στην Ελλάδα για να αρχίσουν τη ζωή τους από το μηδέν.
Είναι όπως η μουσική των Pink Floyd. Πρέπει να έχεις χρόνο, να μην βιάζεσαι, να καπνίζεις το χασίσι, και να παίζεις μεγάλες εισαγωγές πριν ξεκινήσει το τραγούδι. Αυτό λοιπόν είναι το ρεμπέτικο. Γι’ αυτό αγαπώ αυτή τη μουσική. Δεν είναι για κάποιον που βιάζεται. Είναι για κάποιον που έχει χρόνο.
‒ Αγαπάτε τη μουσική μας κι εμείς τη δική σας. Γι’ αυτό και έχετε παίξει πολλές φορές στην Ελλάδα. Προσωπικά, η αγαπημένη μου συναυλία, ήταν αυτή που εσείς ονομάσατε «Η Σιωπή των Βαλκανίων». Τι «ακούτε» σήμερα στα Βαλκάνια και στον υπόλοιπο κόσμο;
‒ Ξέρεις τι είναι τα Βαλκάνια; Είναι το σημείο συνάντησης Ορθόδοξων, Καθολικών και Μουσουλμάνων. Γι’ αυτό και έχουμε αυτή την φοβερή ιστορία. Έτσι, αν είσαι συνθέτης γεννημένος εδώ, γεννιέσαι αυτόματα με όλα αυτά τα ερεθίσματα και όλη αυτή την… τρέλα!
Αν υπάρχει κάποια διαφορά ανάμεσα στα Βαλκάνια και στον υπόλοιπο κόσμο, είναι ότι στα Βαλκάνια η μουσική από μόνη της δεν αρκεί – πρέπει να υπάρχει λίγη τρέλα για να χαρεί ο κόσμος τη μουσική. Επομένως το μότο για τον δίσκο μου «Σαμπάνια για Τσιγγάνους» ήταν: «Αν δεν κάνεις τρέλες, δεν είσαι φυσιολογικός». Από αυτόν τον τόπο προέρχομαι λοιπόν. Η μουσική μου είχε πάντα την φιλοδοξία να φέρει λίγη τρέλα, γιατί έτσι είναι το φυσιολογικό!
‒ Τι αξίζει να αγαπήσει κάποιος στα Βαλκάνια;
‒ Δεν ξέρω… Αν έχεις γεννηθεί, ας πούμε, στην Αυστραλία μπορεί να πεις: «Αυτοί οι άνθρωποι είναι τυχεροί που έχουν γεννηθεί στην Αυστραλία». Αλλά ξέρεις, κάτι συμβαίνει με τα μέρη που έχουμε γεννηθεί. Την ίδια αγάπη που έχω εγώ για την χώρα μου, έχουν και οι άνθρωποι που γεννήθηκαν στην Αυστραλία. Είναι κάτι που δεν μπορείς να το αλλάξεις.
‒ Καταλαβαίνω τι εννοείτε. Κι εγώ γεννήθηκα στην Ελλάδα και ήρθα στην Αυστραλία, όποτε ξέρω πώς είναι η αγάπη για τη χώρα σου. Όπως έχετε πει κι εσείς, η πατρίδα είναι σαν τη μάνα. Υπάρχουν πολλές άλλες πιο όμορφες και καλύτερες από τη δικιά σου, αλλά για σένα είναι η ομορφότερη.
‒ Ναι. Είναι κάτι το ανεξήγητο.
‒ Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της Ελλάδας στην πολιτιστική ζωή των Βαλκανίων σήμερα;
‒ Ως συνθέτης προέρχομαι από έναν τόπο χωρίς πολλά αυθεντικά στοιχεία. Γύρω μας υπάρχουν μεγάλοι πολιτισμοί: στον βορρά η Ουγγαρία, από ανατολικά Ρουμανία και Βουλγαρία και στο νότο Αλβανία και Ελλάδα. Είμαστε στο σημείο όπου συναντώνται όλες αυτές οι επιρροές. Επομένως, δεν μπορείς να αποφύγεις την Ελλάδα. Είναι ο τόπος όπου γεννήθηκαν τα πάντα, το ανθρώπινο είδος. Οπότε ακόμα κι αν θέλω να την αποφύγω, πάντα επανέρχομαι σ’ αυτήν!
Θυμάμαι όταν έκανα τον πρώτο μου δίσκο στην Ελλάδα με την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, η μόνη προϋπόθεση για μένα ήταν να παίξουν οι μουσικοί που έπαιξαν και στο soundtrack της ταινίας «Ρεμπέτικο». Ήμουν τόσο χαρούμενος που έπαιζα μαζί τους.
‒ Πράγματι, το αποτέλεσμα ήταν υπέροχο. Όπως και η συνεργασία σας με τον Γιώργο Νταλάρα…
‒ Ναι, είχα την τύχη να δουλέψω με πολύ ταλαντούχους Έλληνες καλλιτέχνες.
‒ Κατά τη γνώμη σας, τι είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους που δεν είναι Βαλκάνιοι να αγαπήσουν την κουλτούρα μας;
‒ Ξέρεις, νομίζουμε ότι όλα μπορούμε να τα δούμε στην τηλεόραση ή στο YouTube… αλλά δεν είναι έτσι. Οι άνθρωποι συνεχώς ανακαλύπτουν καινούρια πράγματα. Έχω δει ανθρώπους να ταξιδεύουν, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και γενικότερα στα Βαλκάνια, γιατί είναι ένα μέρος όπου μπορεί κανείς ν’ ανακαλύψει πράγματα κρυμμένα από αιώνες. Επομένως, δεν ξέρω. Αν ήμουν τουρίστας (για παράδειγμα), θα είχα την περιέργεια να ταξιδέψω στα Βαλκάνια. Να φάω το ανθυγιεινό φαγητό μας, ν’ ακούσω την τρελή μουσική μας, να γνωρίσω αυτούς τους ανθρώπους με αυτή τη φοβερή ιστορία. Γιατί όχι;
ν
ν
