Φιλμ του 1941 με τις θηριωδίες των Γερμανών στη Βαρσοβία (vid)

ΙΣΤΟΡΙΑ

Posted by Youmagazine Staff

 

Πρόσφατα ήρθε στο φως μια σπάνια ταινία του 1941 με τις θηριωδίες των Γερμανών στο Γκέτο της Βαρσοβίας, όπου ζούσαν έγκλειστοι πάνω από 350.000 Εβραίοι.

Στο Γκέτο της Βαρσοβίας κάθε μήνα πέθαιναν 4.000 άνθρωποι από ασιτία. Image: Pen News Warsaw: A City Divided. Πηγή: Supplied

ν

ΤΟ ΓΚΕΤΟ της Βαρσοβίας ήταν το μεγαλύτερο που υπήρξε στην Ευρώπη την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά η ιστορία των κατοίκων του είναι γνωστή μόνο από τα φιλμ που είχαν τραβήξει οι ίδιοι οι Ναζί.

Σήμερα, για πρώτη φορά, έρχεται στο φως φωτογραφικό υλικό από τον Πολωνό Alfons Ziolkowski. Ο τολμηρός ερασιτέχνης κινηματογραφιστής δείχνει πώς ήταν η πραγματική ζωή των Εβραίων μέσα στο Γκέτο το 1941

Η ταινία περιέχει σκληρές εικόνες – από τις απελπισμένες ενέργειες των παιδιών που έκλεβαν τροφή έως τους πεθαμένους από πείνα στο δρόμο έως τους ξυλοδαρμούς από τους φρουρούς των Ναζί.

Η 10λεπτη ταινία είναι το μόνο γνωστό υλικό από το Γκέτο που δεν καταγράφηκε ποτέ από τους Ναζί, αποτελώντας έτσι ένα πολύτιμο ιστορικό ντοκουμέντο της ζωής των έγκλειστων Εβραίων.

Το υλικό αυτό συμπεριλαμβάνεται σε μια νέα ωριαία ταινία με τίτλο: “Βαρσοβία: μια πόλη διαιρεμένη” (Warsaw: A City Divided) του Καναδού πολωνικής καταγωγής σκηνοθέτη Eric Bednarski.

Όπως δήλωσε ο Bednarski: «Τα κινηματογραφικά πλάνα που έχουμε δει έως τώρα από το Γκέτο της Βαρσοβίας τραβήχτηκαν το 1942 από ένα ναζιστικό γερμανικό συνεργείο κινηματογραφικών ταινιών προπαγάνδας.

»Η δουλειά τους έχει χρησιμοποιηθεί κυριολεκτικά σε δεκάδες ντοκιμαντέρ για το Ολοκαύτωμα και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

»Όλα, όμως, είναι δοσμένα από την πλευρά των κατακτητών. Το νέο φιλμ είναι το πρώτο γνωστό μη ναζιστικό, μη προπαγανδιστικό υλικό από το περίφημο Γκέτο της Βαρσοβίας».
ν

ΕΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

Είναι αξιοσημείωτο ότι το φιλμ βρισκόταν θαμμένο στα αρχεία της οικογένειας του κινηματογραφιστή Ziolkowski εδώ και πολλές δεκαετίες, μέχρι να φτάσει στα χέρια του Καναδού σκηνοθέτη.

Το 1941, ο Ziolkowski ήταν 30 ετών. Πριν από τον πόλεμο ήταν ερασιτέχνης κινηματογραφιστής, οδηγός αγώνων μοτοσυκλέτας και έμπορος. Εντούτοις, αν και δεν ήταν Εβραίος κατάφερε να διεισδύσει στο Γκέτο ξεγελώντας τους Γερμανούς.

Εκεί διακινδύνευσε τη ζωή του κινηματογραφώντας την καθημερινή ζωή των έγκλειστων Εβραίων.

Την περίοδο εκείνη δεν υπήρχαν ακόμη οι φοβερές σκηνές του Γκέτο στην τελική του φάση, όταν οι δρόμοι είχαν γεμίσει με νεκρούς, την παραμονή της εκκαθάρισής του το 1943.

Η ταινία προβλήθηκε για πρώτη φορά αυτό το μήνα στο 16ο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Millennium Docs Against Gravity (Παρ. 10 Μαΐου – Παρ. 24 Μαΐου) στην Βαρσοβία. Το βίντεο που ακολουθεί είναι από το διαφημιστικό τρέιλερ της ταινίας.

ν

ν

 

Ο Πολωνός κινηματογραφιστής Alfons Ziolkowski κατέγραψε με τον φακό του τραγικές σκηνές από το Γκέτο της Βαρσοβίας το 1941. Image: Pen News Warsaw: A City Divided. Πηγή: Supplied
ν

Εβραίοι ζούσαν στη Βαρσοβία από τον 15ο αιώνα και καθώς ο πληθυσμός τους αυξάνονταν γρήγορα, τον 19ο αιώνα, οι Εβραίοι της Βαρσοβίας ήταν η μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα στην Ευρώπη.

Κατά την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στη Βαρσοβία ζούσαν πάνω από 350.000 Εβραίοι, οι οποίοι αποτελούσαν περίπου το 1/3 του πληθυσμού όλης της πόλης.
ν

Το σπάνιο υλικό, το οποίο βρισκόταν θαμμένο στα αρχεία της οικογένειας Ziolkowski επί δεκαετίες, δείχνει Ναζιστές φρουρούς να ξυλοκοπούν παιδιά στο δρόμο. Image: Pen News Warsaw: A City Divided. Πηγή: Supplied
ν

Από τις πρώτες κιόλας μέρες της κατοχής της Βαρσοβίας από τους Γερμανούς, οι Εβραίοι αντιμετωπίστηκαν βάναυσα. Στις 23 Νοεμβρίου 1939, ο Γερμανός διοικητής της πόλης, στρατηγός Χανς Φρανκ (Hans Frank), διέταξε όλοι οι Εβραίοι πάνω από 10 ετών να φοράνε στο χέρι το άστρο του Δαυίδ.

Τα δικαιώματά τους περιορίστηκαν: απαγορευόταν να χρησιμοποιούν τρένα και ραδιόφωνα, οι τραπεζικοί λογαριασμοί τους δεσμεύτηκαν, ενώ οι επιχειρήσεις και οι περιουσίες τους κατασχέθηκαν.

Το 1940 η κατάσταση χειροτέρεψε καθώς οι Εβραίοι, χωρίς χρήματα πλέον, ήρθαν αντιμέτωποι με την πείνα και τον θάνατο.
ν

Φρουρός χτυπά ένα παιδί και καταγράφεται κρυφά από τον Ziolkowski, ο οποίος διακινδύνευσε τη ζωή του για να τραβήξει αυτές τις σκηνές. Image: Pen News Warsaw: A City Divided. Πηγή: Supplied
ν

Μέχρι να αποκαλυφθεί το σπάνιο αυτό υλικό, η μόνη γνωστή πηγή πληροφοριών για το Γκέτο –το μεγαλύτερο της Ευρώπης– ήταν από το γερμανικό κινηματογραφικό συνεργείο που γύριζε ταινίες για προπαγανδιστικούς σκοπούς. Image: Pen News Warsaw: A City Divided. Πηγή: Supplied

ν

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΞΟΝΤΩΣΗΣ

Τον Οκτώβριο του 1940, οι Γερμανοί ανακοίνωσαν ένα σχέδιο για τη δημιουργία ενός Γκέτο μέσα στη Βαρσοβία. Περίπου 140.000 Πολωνοί αναγκάστηκαν να μετακομίσουν σε άλλες περιοχές της πόλης και στα σπίτια τους μεταφέρθηκαν όλοι οι Εβραίοι της πόλης. Έκτοτε, το 1/3 του πληθυσμού της πόλης θα ζούσε σε έκταση του 1/40 της πόλης

Το Γκέτο δημιουργήθηκε και οι Εβραίοι μεταφέρθηκαν για να ζήσουν εκεί. Τον Νοέμβριο οι Γερμανοί διέταξαν τη δημιουργία ενός τείχους ύψους 3,5 μέτρων γύρω από το Γκέτο, αποκλείοντάς το από την υπόλοιπη πόλη. Κανένας Εβραίος δεν επιτρεπόταν να βγει από το Γκέτο, τα σχολεία και οι συγκεντρώσεις απαγορεύτηκαν, ενώ υπήρχαν γερμανικές φρουρές σε όλες τις εισόδους του.

Μια ομάδα από 2.000 Εβραίους ανέλαβε το ρόλο της αστυνομίας για να τηρείται η τάξη.
ν

Ένα παιδί που έχει κλέψει τρόφιμα από τους Γερμανούς τρέχει για να περάσει μέσα από έναν αγωγό αποχέτευσης και να βρεθεί στην πλευρά του Γκέτο. Image: Pen News Warsaw: A City Divided. Πηγή: Supplied
ν

Παιδιά περνάνε τρόφιμα από την πλευρά των Γερμανών στην πλευρά των Εβραίων. Ο παραγωγός ντοκιμαντέρ Eric Bednarski πήρε την άδεια να χρησιμοποιήσει το υλικό αυτό στην ταινία του «Βαρσοβία: μια πόλη διαιρεμένη», παρουσιάζοντάς το για πρώτη φορά στο κοινό. Image: Pen News Warsaw: A City Divided. Πηγή: Supplied
ν

Η ημερήσια κατανάλωση σε φαγητό ήταν λιγότερη από 180 θερμίδες, περίπου το 1/4 από αυτή των Πολωνών της Βαρσοβίας, με αποτέλεσμα ο πληθυσμός του Γκέτο να μειώνεται συνεχώς λόγω της ασιτίας. Υπολογίζεται ότι περίπου 4.000 Εβραίοι πέθαιναν από ασιτία κάθε μήνα

Στο τέλος του 1941, άρχισαν να δημιουργούνται από τους Εβραίους μονάδες παραγωγής μέσα στο Γκέτο, ξυλείας, ένδυσης κτλ. απασχολώντας δεκάδες χιλιάδες Εβραίους, προσφέροντας τους το πλεονέκτημα της παραμονής τους στο Γκέτο, καθώς χιλιάδες άλλοι μεταφέρονταν σιγά-σιγά σε στρατόπεδα εργασίας. Οι Γερμανοί επέτρεψαν και τη περιορισμένη συμμετοχή των Εβραίων στην εκπαίδευση και σε συνάξεις.
ν

Άνθρωποι που φαίνεται να έχουν μόλις φτάσει στο Γκέτο κρατάνε σφιχτά τις βαλίτσες τους προτού οδηγηθούν στο εσωτερικό του. Το Γκέτο έφτασε κάποια στιγμή να έχει πάνω από 350.000 ανθρώπους σε έναν χώρο που ήταν μόλις 3.350 τετραγωνικά μέτρα. Image: Pen News Warsaw: A City Divided. Πηγή: Supplied
ν

Από την καθημερινή ζωή στο Γκέτο. Μερικές φορές ο Ziolkowski φαίνεται να κινηματογραφεί κρυφά, αλλά σε άλλες λήψεις οι άνθρωποι κοιτάζουν κατευθείαν την κάμερα, έχοντας απόλυτη επίγνωση ότι κινηματογραφούνται. Image: Pen News Warsaw: A City Divided. Πηγή: Supplied
ν

Τον Ιούλιο του 1942 ξεκίνησε η απέλαση των Εβραίων προς τα στρατόπεδα συγκέντρωσης –κυρίως στην Τρεμπλίνκα– με σκοπό την εξόντωσή τους. Η Επιχείρηση Ράινχαρντ (Reinhard), η πιο θανάσιμη φάση του Ολοκαυτώματος, μόλις είχε αρχίσει.

Η απέλαση αφορούσε όλους τους κατοίκους του Γκέτο εκτός από αυτούς που δούλευαν σε γερμανικές εταιρείες ή ιδρύματα, σε νοσοκομεία και τις οικογένειές τους.

Κατά τη διάρκεια αυτού του μήνα, πάνω από 60.000 Εβραίοι απελάθηκαν από το Γκέτο, ενώ τον Αύγουστο του ίδιου έτους έφτασαν τις 130.000.

Η τελευταία φάση της απέλασης έγινε τον Σεπτέμβριο κατά την οποία απελάθηκαν οι Εβραίοι της αστυνομίας του Γκέτο μαζί με τις οικογένειές τους.
ν

Μια ακόμη καθημερινή σκηνή. Λίγα είναι γνωστά για τον Ziolkowski, για ποιον λόγο γύρισε αυτή την ταινία, ή πώς κατάφερε ως μη Εβραίος να μπει μέσα στο Γκέτο. Image: Pen News Warsaw: A City Divided. Πηγή: Supplied
ν

Ένα τραμ διασχίζει τους δρόμους της εβραϊκής συνοικίας που μετατράπηκε στο μεγαλύτερο γκέτο στην Ευρώπη από τους Ναζί, μετά την κατάληψη τη Βαρσοβίας. Image: Pen News Warsaw: A City Divided. Πηγή: Supplied
ν

Τον Σεπτέμβριο του 1942 είχαν απομείνει περίπου 35.000 Εβραίοι, ενώ πάνω από 250.000 ήταν εκείνοι που είχαν πάρει το δρόμο για τα στρατόπεδα θανάτου.

Ωστόσο, η ιστορία του Γκέτο δεν είχε τελειώσει. Τον Ιανουάριο του 1943, τέσσερις μήνες μετά το τέλος των απελάσεων, ο Χάινριχ Χίμλερ επισκέφτηκε το Γκέτο και διέταξε να απελαθούν άλλοι 8.000 Εβραίοι. Τότε ξεκίνησε η εξέγερση του Γκέτο, δηλαδή η ένοπλη αντίσταση των Εβραίων.

Αρχικά, η εξέγερση ήταν επιτυχής. Οι δυνάμεις των Εβραίων πήραν τον έλεγχο και έχτισαν καταφύγια και οχυρά. Στις 19 Απριλίου, όμως, χιλιάδες Γερμανοί στρατιώτες εισέβαλαν στο Γκέτο, ανατινάζοντας τα κτίρια και σκοτώνοντας όποιον συλλάμβαναν. Οι Εβραίοι αρνήθηκαν να παραδοθούν, αλλά η αντίσταση κράτησε μόνο λίγες μέρες.

Όσοι Εβραίοι δεν σκοτώθηκαν κατά την εισβολή των Γερμανών, μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης Τρεμπλίνκα και Majdanek ή στα στρατόπεδα εργασίας Poniatowa και Trawniki, ενώ το Γκέτο κυριολεκτικά ισοπεδώθηκε, όπως είχε διατάξει ο ίδιος ο Χίτλερ όταν έμαθε για την εξέγερση.

Όμως η αγωνία και τα μαρτύρια των εγκλείστων είχαν αποτυπωθεί πάνω στην πέτρα. Σύμφωνα με μαρτυρίες σημερινών κατοίκων, όλα τα σπίτια στην περιοχή του Γκέτο είναι στοιχειωμένα και γεμάτα φαντάσματα.
ν

Η ταινία έχει πιστοποιηθεί ως αυθεντική από επιζώντες που ήταν σε θέση να αναγνωρίσουν τοποθεσίες και από ιστορικούς εξοικειωμένους με τις εικόνες του Γκέτο. Image: Pen News Warsaw: A City Divided. Πηγή: Supplied
ν

 

---