Ο εγκέφαλος δρα σαν ένας «ευφυής υπολογιστής» που κατασκευάζει την πραγματικότητα που ζούμε, χρησιμοποιώντας όμως ελλιπείς πληροφορίες.
Μια από τις τρισδιάστατες ψευδαισθησιακές κατασκευές του Κοκίτσι Σουγκιχάρα. Ο καθρέφτης αντανακλά διαφορετικά σχήματα από αυτά που βλέπει το μάτι. Image: Supplied
ν
ΕΙΝΑΙ η πραγματικότητα που βλέπουμε γύρω μας αληθινή ή μήπως είναι κατασκεύασμα του μυαλού που ερμηνεύει τον κόσμο σύμφωνα με τις (ελλιπείς) πληροφορίες που του μεταφέρουν οι αισθήσεις;
Το ερώτημα αυτό θέτει με τις τρισδιάστατες κατασκευές του ο Κοκίτσι Σουγκιχάρα (Kokichi Sugihara), καθηγητής μαθηματικής μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Μειτζί του Τόκιο, εκδηλώνοντας όμως όχι τόσο την μαθηματική αλλά την καλλιτεχνική πλευρά του.
Πρόκειται για έναν πραγματικό «μάγο» στην δημιουργία τρισδιάστατων ψευδαισθήσεων.
Στρογγυλοί σωλήνες μεταμορφώνονται σε τετράγωνους και το αντίθετο.
Μαρμάρινες μπίλιες αψηφούν τους νόμος της βαρύτητας και κυλούν προς ένα υψηλότερο σημείο, ή στέκονται στην κορυφή μιας κεκλιμένης στέγης χωρίς να πέφτουν κάτω.
Τρισδιάστατα αντικείμενα που δεν μπορούν να υπάρξουν στον πραγματικό κόσμο. ν
Kokichi Sugihara Impossible Rooftop Illusion ν
ν
Η ικανότητα του δρα Σουγκιχάρα στη δημιουργία τρισδιάστατων ψευδαισθήσεων φαίνεται από το γεγονός ότι έχει κερδίσει τρεις φορές την πρώτη θέση στον Διαγωνισμό Καλύτερης Ψευδαίσθησης της Χρονιάς (2010, 2013, 2018) και δύο φορές τη δεύτερη θέση (2015, 2016).
Η επιτυχία του, αλλά και άλλων ανθρώπων που ασχολούνται με τα «αδύνατα αντικείμενα», όπως λέγεται αυτό το είδος τρισδιάστατων ψευδαισθήσεων, οφείλεται στην εκμετάλλευση του τρόπου που διαχειρίζεται ο ανθρώπινος εγκέφαλος τις πληροφορίες που λαμβάνει από το οπτικό σύστημα. ν
ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ
Στο επίπεδο αναπαραγωγής οπτικών παραστάσεων, ο εγκέφαλος δεν λειτουργεί σαν κάμερα, αλλά σαν ένας ευφυής υπολογιστής: συγκεντρώνει μόνο τα λίγα στοιχεία που του είναι απαραίτητα και στη συνέχεια δημιουργεί την εικόνα με βάση αυτό που του φαίνεται λογικό, γνώριμο και οικείο.
Αυτός είναι, σε γενικές γραμμές, ο τρόπος που λειτουργεί ο εγκέφαλος, σύμφωνα με τη Σουσάνα Μαρτίνες-Κόντε καθηγήτρια οφθαλμολογίας, νευρολογίας, φυσιολογίας και φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
«Στην πραγματικότητα (ο εγκέφαλος) κατασκευάζει το μεγαλύτερο μέρος της οπτικής εμπειρίας μας» αναφέρει η Κόντε.
«Οι γενικές πληροφορίες που έχουμε είναι πολύ περιορισμένες. Ο εγκέφαλος παίρνει ως “δείγμα” μόνο ένα μικροσκοπικό ποσοστό της πραγματικότητας που υπάρχει εκεί έξω. Στη συνέχεια, με βάση αυτές τις ελάχιστες πληροφορίες, συμπληρώνει τα κενά με εκτιμήσεις και υποθέσεις».
Η Κόντε μαζί με τον Στήβεν Μακνίκ, καθηγητή οφθαλμολογίας, νευρολογίας, φυσιολογίας και φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, είναι που δημιούργησαν, από το 2005, τον Διαγωνισμό της Καλύτερης Ψευδαίσθησης τη Χρονιάς.
Ενδιαφέρουσα, τέλος, είναι η επισήμανση της Κόντε ότι αυτό το «συμπλήρωμα των κενών» δεν περιορίζεται μόνο στην οπτική αίσθηση, αλλά και στις υπόλοιπες αισθήσεις μας, και σε όλες τις γνωστικές λειτουργίες μας.
«Αυτή η διαδικασία της συμπλήρωσης των πληροφοριών είναι πανταχού παρούσα στον εγκέφαλο», τονίζει η Κόντε.
Για να το πούμε πιο απλά, ο εγκέφαλός μας κατασκευάζει την πραγματικότητα στην οποία ζούμε. ν