Πριν από μισό δισεκατομμύριο χρόνια, η σκόνη ενός αστεροειδή προκάλεσε μια από τις σημαντικότερες αλλαγές στην ιστορία της ζωής στη Γη.
Η σκόνη από την καταστροφή ενός αστεροειδούς οδήγησε τη Γη, κατά την Ορδοβίκια περίοδο, σε μια εποχή παγετώνων. Image: Supplied
ν
ΚΑΤΙ μυστηριώδες συνέβη πριν από 466 εκατομμύρια χρόνια που προκάλεσε μια από τις σημαντικότερες αλλαγές στην ιστορία της ζωής στη Γη. Ξαφνικά, υπήρξε μια εξελικτική έκρηξη των ειδών, με τη βιοποικιλότητα των ασπόνδυλων ζώων να αυξάνεται από ένα πολύ χαμηλό επίπεδο σε κάτι παρόμοιο με αυτό που βλέπουμε σήμερα.
Σύμφωνα με μια νέα έρευνα, αυτό το Μεγάλο Γεγονός της Βιοαποίκησης της Ορδοβίνιας περιόδου, όπως αποκαλείται, που συνέβη πριν από μισό δισεκατομμύριο χρόνια, ήταν αποτέλεσμα του γεγονότος ότι το κλίμα της Γης, που τότε ήταν ασυνήθιστα ζεστό, έγινε ψυχρότερο, ως αποτέλεσμα της έναρξης στη Γη μιας αρχαίας παγετωνικής περιόδου.
Το καθοριστικό αυτό για την εξέλιξη των ειδών συμβάν διαδραματίστηκε πριν από 466 εκατομμύρια χρόνια, στα τέλη της Ορδοβίκιας περιόδου, και οφείλεται στην έκρηξη ενός αστεροειδή, σύμφωνα με πρόσφατη επιστημονική μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Science Daily.
Η Ορδοβίκια περίοδος βρίσκεται ανάμεσα στην Κάμβρια περίοδο, κατά την οποία η ζωή άρχισε να εξαπλώνεται στον πλανήτη, και την Σιλούρια περίοδο κατά την οποία εξαφανίστηκε το 60% περίπου των υδρόβιων ειδών.
Κατά την Ορδοβίκια περίοδο, τα διάφορα είδη ζώων είχαν τεράστιο μέγεθος και ήταν μπλεγμένα μεταξύ τους και όχι ξεκάθαρα όπως σήμερα. Για παράδειγμα, τα καλαμάρια είχαν οστέινο κέλυφος, σαν να ήταν όστρακα, ενώ το 2015 ανακαλύφθηκε στην Αϊόβα των ΗΠΑ το απολίθωμα ενός άγνωστου μέχρι σήμερα τρομακτικού πλάσματος που ζούσε στις θάλασσες πριν από 467 εκατομμύρια χρόνια και έμοιαζε με γιγάντιο σκορπιό. ν
Το παράξενο πλάσμα, που ζούσε στη μέση Ορδοβίκια περίοδο και έφτανε τα 1,7 μέτρα σε μήκος, είναι το αρχαιότερο που έχει βρεθεί να ανήκει στις ευρυπτερίδες, μια ομάδα θαλάσσιων αρθρόποδων, που ήταν οι πρόγονοι των σύγχρονων αραχνών, αστακών κ. ά. Image: Supplied ν
Η συντριβή όμως ενός τεράστιου αστεροειδούς γέμισε ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα με μεγάλες ποσότητες σκόνης προκαλώντας μια σπάνια εποχή των παγετώνων, ενισχύοντας έτσι τη βιοποικιλότητα.
Η έρευνα, που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Λουντ στη Σουηδία, είναι η πρώτη που κατάφερε να δείξει ότι πριν από 450 εκατομμύρια χρόνια ένας αστεροειδής, κάπου μεταξύ του Άρη και του Δία, συνετρίβη και η σκόνη από τη θραύση του εξαπλώθηκε παντού στο ηλιακό μας σύστημα.
Αυτή η συσσώρευση σκόνης εμπόδιζε ένα μέρος του ηλιακού φωτός να φτάνει στη Γη, με αποτέλεσμα η θερμοκρασία της να μειωθεί δραματικά τα επόμενα δύο εκατομμύρια χρόνια οδηγώντας έτσι σε μια εποχή των παγετώνων.
Το κλίμα άλλαξε ριζικά και αναδιαμορφώθηκε μεταπηδώντας από τη σχετική ομοιογένεια στη σχεδόν πλήρη διαίρεση της Γης σε δύο κλιματικές ζώνες, μια αρκτική στους πόλους και μια τροπική κοντά στον ισημερινό.
Τα ζωικά είδη εξελίχθηκαν κατ’ αντιστοιχία με το κλίμα, με αποτέλεσμα πολλά από αυτά να παραμένουν ανεπηρέαστα στις ζεστές θερμοκρασίες και άλλα να μπορούν να επιβιώνουν στις νέες παγωμένες περιοχές. Παράλληλα, η αυξημένη βιοποικιλότητα μεταξύ των ασπόνδυλων αποτέλεσε ακόμη μια προσπάθεια προσαρμογής στις νέες κλιματικές συνθήκες. ν
Κατά την Ορδοβίκια περίοδο, εξαιτίας του θερμού κλίματος, υπήρχαν παράξενα είδη των ζώων σε τερατώδη μεγέθη σε σχέση με αυτά που αναπτύχθηκαν αργότερα, όταν το κλίμα της Γης έγινε πιο ψυχρό. Image: Supplied ν
«Είναι η πρώτη φορά που διαπιστώθηκε ότι η σκόνη από τη συντριβή ενός αστεροειδούς μπορεί να προκαλέσει σημαντική πτώση της θερμοκρασίας η οποία πυροδοτεί μια εποχή των παγετώνων στη Γη», δήλωσε ο Μπίργκερ Σμιτς, καθηγητής πυρηνικής φυσικής και γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο του Λουντ.
Ο ίδιος μάλιστα συμπλήρωσε ότι αυτό που συνέβη με τον αστεροειδή είναι ανάλογο με το να σπάσουμε μια ηλεκτρική σκούπα μέσα σε ένα δωμάτιο. «Πρόκειται απλά για μια θραύση μεγαλύτερης κλίμακας», λέει ο Σμιτς.
Οι μελετητές στην προσπάθειά τους να ρίξουν φως στην υπόθεση γι’ αυτή την εποχή των παγετώνων έψαξαν για στοιχεία σε αρχαίους ασβεστόλιθους σε περιοχές της νότιας Σουηδίας και κοντά στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας. Στην πραγματικότητα, έψαξαν για απομεινάρια του αστεροειδούς που καταστράφηκε. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας χρησιμοποιήθηκαν οξέα για να διαλύσουν πάνω από έναν τόνο ασβεστόλιθους διαφορετικών εποχών.
Βρέθηκε ότι μετά την καταστροφή του αστεροειδούς η συσσώρευση κόκκων που ταίριαζαν με τη χημική του σύνθεση αυξήθηκε 1.000 έως 10.000 φορές. Τα επίπεδα αυτά παρέμειναν υψηλά για περίπου 2 έως 4 εκατομμύρια χρόνια.
Ο Σμιτς εξηγεί ότι οι κόκκοι έρχονται με τη σκόνη επομένως, όταν είναι αυτοί αυξημένοι, μπορεί κανείς εύλογα να συμπεράνει ότι υπήρχαν και αυξημένα επίπεδα σκόνης. ν