Η φωνή ενός αρχαίου Αιγύπτιου ιερέα ακούστηκε από τη μούμια του ύστερα από 3.000 χρόνια, χάρη στη σύγχρονη τεχνολογία.
Η μούμια του Αιγύπτιου ιερέα. Πηγή: YouTube
ν
ΒΡΕΤΑΝΟΙ επιστήμονες πραγματοποίησαν κατά κάποιο τρόπο την επιθυμία ενός Αιγύπτιου ιερέα για μεταθανάτια ζωή, καθώς αναπαρήγαγαν εν μέρει τη φωνή του με τη βοήθεια τεχνητών φωνητικών χορδών.
Όμως ο ήχος που βγαίνει, θυμίζει λίγο βέλασμα προβάτου, πράγμα που ίσως δεν θα άρεσε στον ιερέα και γραφέα Νεσιαμούν, ο οποίος έζησε στο ναό του Αμούν (Άμμωνα) στο συγκρότημα του Καρνάκ στις Θήβες της Αιγύπτου (σημερινό Λούξορ), στη διάρκεια της πολιτικά ταραγμένης περιόδου του Φαραώ Ραμσή ΧΙ από το 1099 έως το 1069 π.Χ.
Οι ερευνητές των πανεπιστημίων του Λονδίνου Royal Holloway και της Υόρκης, καθώς και του Μουσείου του Λιντς, όπου εκτίθεται ο Νεσιαμούν, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Nature, σάρωσαν σε τομογράφο τη μούμια. ν
ν
Χρησιμοποιώντας τις ακριβείς πλέον διαστάσεις της φωνητικής οδού του ιερέα (λάρυγγα, φάρυγγα, στοματικής και ρινικής κοιλότητας), παρήγαγαν σε τρισδιάστατο εκτυπωτή ένα ομοίωμα της, καθώς και ένα ηλεκτρονικό λάρυγγα. Έτσι, μπόρεσαν μέσω αυτών των τεχνητών οργάνων να αποδώσουν ένα συνθετικό ήχο που ‒υποτίθεται ότι‒ είναι όμοιος με τη φωνή του ιερέα.
Όπως αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, είναι η πρώτη φορά που αναπαράγεται εν μέρει ο ήχος της φωνής ενός νεκρού μέσω τεχνητών μέσων. ν
What sound does an ancient Egyptian mummy make? Scientist recreate voice of 3000 year old mummy | The Telegraph ν
ν
Η ηλεκτρονική σάρωση έδειξε ότι ο ιερέας είχε πεθάνει σε ηλικία 50 ετών και ότι υπέφερε από ασθένεια των ούλων. Τα περισσότερα δόντια του ήταν χαλασμένα. Παρ’ όλα αυτά, είχε «μια ισχυρή καλά αναπτυγμένη κάτω γνάθο», η οποία, όπως και η άνω γνάθος, είχε προγναθισμό.
Με τον όρο προγναθισμός αναφερόμαστε σε μια πλειάδα καταστάσεων που κύριο χαρακτηριστικό έχουν την προεξοχή προς τα μπρος της πάνω ή της κάτω γνάθου σε βαθμό μεγαλύτερο από το φυσιολογικό. ν
Το όνομα Nesyamun του Αιγύπτιου ιερέα ήταν χαραγμένο με ιερογλυφικά πάνω στο φέρετρο. Image: Supplied ν
Οι επιγραφές στο φέρετρο του ιερέα έδιναν το όνομα Nesyamun, αλλά ως ένα από τα πρώτα αρχαία αιγυπτιακά ονόματα έπρεπε να μεταφραστεί ακολουθώντας την αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών το 1822 από τον Σαμπολιόν.
Το όνομα μετατράπηκε σε Natsif-Amon, με εννέα τουλάχιστον φωνητικές παραλλαγές, έως ότου τελικά διορθωθεί σε Nesyamun (Νεσιαμούν).
Η περιπέτεια αυτή ήταν αναγκαία, να βρεθεί δηλαδή η πραγματική προφορά του ονόματος, γιατί αυτό έπαιζε πολύ σπουδαίο ρόλο στον αρχαίο αιγυπτιακό πολιτισμό. Το σωστό όνομα θεωρείτο απαραίτητο για ένα άτομο, στην τριαδική του υπόσταση: ως φυσικό σώμα (μούμια), ως ψυχή (Κα) και ως πνεύμα (Μπα). ν
ΖΩΗ ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ
Όταν ο άνθρωπος πέθαινε, στην κρίση των νεκρών που ακολουθούσε τον καλούσαν με το όνομά του. Μετά από κάποιο καιρό, η ψυχή επέστρεφε σε μια νέα ενσάρκωση, σε ένα νέο σώμα, και γι’ αυτό οι Αιγύπτιοι πίστευαν πως όταν αναφέρεις δυνατά το όνομα ενός νεκρού, αυτός αναβιώνει.
«Ένας άνθρωπος ζει και πάλι όταν το όνομά του προφέρεται», αναφέρει μια επιγραφή, «είτε από τους ζωντανούς συγγενείς του είτε από αυτούς που παρευρίσκονται ή εμφανίζονται στην κρίση των νεκρών». Γι’ αυτό η δυνατότητα προφοράς του ονόματος του νεκρού είχε πολλή μεγάλη σημασία. ν
Στο Δικαστήριο του Όσιρη, η καρδιά του νεκρού ζυγιζόταν από τον Άνουβι έχοντας στην άλλη πλάστιγγα ως αντίβαρο ένα φτερό. Εικόνα από την Αιγυπτιακή Βίβλο των Νεκρών (1700 π.Χ.). Image: Supplied ν
Το Μπα (πνεύμα) του νεκρού, με τη μορφή πουλιού, πλησιάζει τη μούμια (σώμα) του ανθρώπου για να της δώσει ξανά ζωή. Μια αλληγορική μορφή της μετενσάρκωσης. Εικόνα από τον Πάπυρο του Άνι από τις Θήβες (1420 π.Χ.). Image: Supplied ν
Μόνο όσοι γνώριζαν ποιοι είναι και μιλούσαν με τη δική τους φωνή, μπορούσαν να βεβαιώσουν στο Δικαστήριο του Όσιρη ότι είχαν διάγει μια ενάρετη ζωή. Τότε έπαιρναν την άδεια να μπουν στην αιωνιότητα, αποκτώντας το επίθετο «maat kheru», δηλαδή «το αληθινό της φωνής» (ή όπως θα λέγαμε σήμερα, η φωνή τους είχε πιστοποιηθεί). Ο τίτλος αυτός είχε δοθεί στον Νεσιαμούν, όπως αναφέρει το κείμενο μιας επιγραφής στο φέρετρο του ιερέα.
Στο κείμενο, ο ιερέας ζητάει να διατηρηθεί η ψυχή του αιώνια, να μπορεί να κινείται ελεύθερα και να έχει τη δυνατότητα να βλέπει τους θεούς και να απευθύνεται σε αυτούς, όπως έκανε στη διάρκεια της επίγειας ζωής του.
Έτσι, από μια σκοπιά, η καταγεγραμμένη επιθυμία του Αιγύπτιου ιερέα να μπορεί να μιλάει μετά θάνατον πραγματοποιήθηκε, ενώ, σε συνδυασμό με την άριστη κατάσταση του μουμιοποιημένου σώματος, ο ιερέας έγινε μετά από 3.000 χρόνια πρωταγωνιστής στο έργο «Φωνές από το παρελθόν». ν