Πώς να κατασκευάσετε ένα παλάτι μνήμης (βίντεο)
MIND/ΜΝΗΜΟΝΙΚΗ
Από τον Αντώνη Κυριαζή
Για να θυμάστε τα πάντα, μπορείτε να ακολουθήσετε μια μέθοδο, η οποία ανακαλύφθηκε από τον ποιητή Σιμωνίδη τον 6ο αιώνα π.Χ.
Υπάρχει τρόπος να εκπαιδεύσετε τον εγκέφαλό σας έτσι ώστε να θυμάται το οτιδήποτε; Υπάρχει και μάλιστα ανακαλύφθηκε από Έλληνα τον 6ο αιώνα π.Χ. Πηγή: PrtScn/YouTube
ν
Σιμωνίδης, ο πατέρας της μνημονικής τέχνης.
Ο ΣΙΜΩΝΙΔΗΣ ο Κείος (556 π.Χ.-469 π.Χ.) ήταν ένας από τους κορυφαίους λυρικούς ποιητές. Γεννήθηκε στην Ιουλίδα της νήσου Κέας (Τζια) όπου διδάχθηκε ποίηση και μουσική και συνέθεσε παιάνες προς τιμήν του Απόλλωνος. Μετακόμισε στην Αθήνα υπό την αιγίδα του Ιππάρχου. Μετά την δολοφονία του προστάτη του 514 π.Χ. μετοίκησε στην Θεσσαλία. Μετά την μάχη του Μαραθώνα επέστρεψε στην Αθήνα και αμέσως μετά πήγε στην Σικελία στην αυλή του Ιέρωνα όπου έμεινε μέχρι το θάνατο του.
Η ποίησή του κατά τη διάρκεια του πολέμου με τους Πέρσες έδωσε μεγάλη ώθηση στην ελληνική εθνική συνείδηση. Και τον θυμόμαστε από το επίγραμμα που αφιέρωσε στον Λεωνίδα και τους 300 πολεμιστές του, οι οποίοι έπεσαν στις Θερμοπύλες:
Ω ξειν’, αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις, ότι τήδε κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι.
Όπως μας πληροφορεί ο Κικέρωνας, στην ρητορική πραγματεία De Oratore, ο Σιμωνίδης βρέθηκε (το 477 π.Χ.) καλεσμένος σε ένα συμπόσιο στη βίλα του Σκόπα, στον Κραννώνα της Θεσσαλίας, το οποίο κατέληξε σε τραγωδία, όταν η οροφή της αίθουσας κατέρρευσε. Όλοι οι καλεσμένοι βρήκαν τραγικό θάνατο και τα σώματά τους παραμορφώθηκαν τόσο πολύ, ώστε ήταν αδύνατον να αναγνωριστούν.
Ο Σιμωνίδης είχε αποχωρήσει από την αίθουσα λίγο πριν συμβεί το κακό. Ο θυρωρός τον είχε ειδοποιήσει ότι τον ζητούσαν στην εξώπορτα δύο νέοι. Ο Σιμωνίδης βγήκε έξω, αλλά δεν είδε κανέναν, έτσι όμως γλίτωσε τη συμφορά. Αργότερα, του ζητήθηκε να αναγνωρίσει τα πτώματα, κάτι που αρχικά του φάνηκε ακατόρθωτο, όμως στην πορεία κατάφερε να θυμηθεί τα ονόματα των καλεσμένων, με το να επαναφέρει στη μνήμη του τη θέση όπου βρισκόταν καθένας από αυτούς.
ν
Οι Διόσκουροι (Κάστωρ και Πολυδεύκης) φυγαδεύουν τον Σιμωνίδη.
ν
Λέγεται πως οι δύο νέοι που τον ζήτησαν στην εξώπορτα ήταν οι Διόσκουροι, ο Κάστωρ και ο Πολυδεύκης, τους οποίους ο Σιμωνίδης είχε υμνήσει πριν λίγο σε ένα ποίημά του.
Το περιστατικό αυτό τον έκανε να αναρωτηθεί αν θα μπορούσε να μετατρέψει την ανακάλυψή του σε μια πλήρη τεχνική απομνημόνευσης, που θα του επέτρεπε να οραματίζεται με λεπτομέρεια ένα μέρος με τα αντικείμενά του, που ως τότε ήταν διασκορπισμένα στη φαντασία του.
Μετά από αρκετούς πειραματισμούς και δοκιμές, ο Σιμωνίδης διαπίστωσε ότι η μέθοδός του είχε επιτυχία και ότι πράγματι η μνήμη του είχε βελτιωθεί. Η τεχνική του εξαπλώθηκε στην Ελλάδα και έφτασε μέχρι τη Ρώμη, όπου και έγινε δημοφιλής στους ρήτορες.
Μετά την πτώση της Ρώμης, η τεχνική του Σιμωνίδη εγκαταλείφθηκε, αλλά διατηρήθηκε υπογείως από όσους εκτίμησαν την αποτελεσματικότητά της. Με το πέρασμα από το μεσαίωνα στην Αναγέννηση αυτό το σύστημα απομνημόνευσης αναβίωσε ως «Παλάτι ή Ανάκτορο Μνήμης».
ν
Πώς φτιάχνουμε ένα παλάτι μνήμης
Μπορούμε και εμείς να φτιάξουμε ένα μνημονικό παλάτι για να αρχειοθετήσουμε τις πληροφορίες, τις γνώσεις και τις αναμνήσεις μας.
Καταρχήν δεν είναι υποχρεωτικό το δικό σας παλάτι μνήμης να μοιάζει με παλάτι. Μπορείτε να του δώσετε οποιαδήποτε μορφή σας κάνει να νιώθετε άνετα. Σε γενικές γραμμές, μπορείτε να φανταστείτε ένα σπίτι με έναν διάδρομο, ο οποίος, δεξιά κι αριστερά, έχει πόρτες. Σε κάθε πόρτα μπορείτε να βάλετε μια πινακίδα που θα περιγράφει το περιεχόμενο του δωματίου, ανάλογα με το είδος των πληροφοριών που θέλετε να αποθηκεύσετε.
Μέσα στο δωμάτιο μπορεί να υπάρχουν ράφια βιβλιοθήκης με βιβλία, ή πίνακες ζωγραφικής με κατάλληλες παραστάσεις, ή απλώς αντικείμενα-πληροφορίες ή σύμβολα τακτοποιημένα ιεραρχικά. Αν είστε ομιλητής, το πρώτο δωμάτιο αριστερά μπορεί να περιέχει τον πρόλογο του θέματος το οποίο σκοπεύετε να αναπτύξετε, το απέναντι δωμάτιο τα επιχειρήματα, το τελευταίο δωμάτιο τον επίλογο. Και ενώ οι ακροατές σας σάς ακούν να μιλάτε, εσείς στην ουσία περιγράφετε το περιεχόμενο του δωματίου στο οποίο μπήκατε.
Φροντίστε το κτίριο σας να είναι αρκετά «ευρύχωρο» ώστε να είναι δυνατή η αποθήκευση μεγάλου πλήθους πληροφοριών.
Μπορείτε να ξεκινήσετε με έναν απλό διάδρομο που θα έχει μόνο δύο ή τέσσερις πόρτες και μετά να συνεχίσετε με πιο σύνθετες κατασκευές.
Μπορείτε φυσικά να οραματιστείτε οτιδήποτε άλλο, αρκεί να είναι λειτουργικό και εύρυθμο. Εδώ δίνουμε δύο σχηματικά παραδείγματα αποθήκευσης πληροφοριών.
ν
Σε αυτό το αμφιθεατρικό παλάτι μνήμης, οι πληροφορίες έχουν αποθηκευτεί σε διαζώματα με βάση τους επτά πλανήτες (Σελήνη, Ερμής, Αφροδίτη, Ήλιος, Άρης, Δίας και Κρόνος). Image: Supplied
ν
Παλάτι της Μνήμης για την απομνημόνευση ιστορικών ημερομηνιών. Κάντε κλικ στην εικόνα για να τη δείτε σε πλήρες μέγεθος. Πηγή: artofmemory.com
ν
Μπορείτε να φτιάξετε ένα παλάτι μνήμης με έναν κεντρικό διάδρομο, ο οποίος δεξιά κι αριστερά έχει πόρτες με πινακίδες, που οδηγούν σε δωμάτια μέσα στα οποία έχετε αποθηκεύσει τις γνώσεις και τις πληροφορίες που χρειάζεστε. Μπαίνοντας σε ένα δωμάτιο και “βλέποντας” το εσωτερικό του, έρχονται στη μνήμη σας όλα αυτά που θέλετε να θυμηθείτε. Image: Supplied
ν
Μόλις ολοκληρώσετε την κατασκευή του είναι καιρός να τοποθετήσετε μερικές πληροφορίες σε διάφορα μέρη του κτιρίου σας. Θα πρέπει να δουλέψετε μεθοδικά, όπως ένας διακοσμητής ή αρχειοφύλακας. Για να μην μπερδευτείτε και ξεχάσετε μέσα στο ίδιο σας το παλάτι μνήμης πού τοποθετήσατε το καθετί, φροντίστε να κρεμάσετε μια ταμπέλα, αλλά και να μην βάλετε πολλές πληροφορίες και αναμνήσεις στο ίδιο σημείο. Επίσης η χρήση συμβόλων θα κάνει ευκολότερη την αναζήτησή σας.
Το μυστικό, όπως μας πληροφορεί ο Φιλόστρατος (Βίοι σοφιστών, 523) βρίσκεται στην επανάληψη. Ο χώρος θα πρέπει να είναι τόσο όμορφος, ώστε να σας ελκύει να τον επισκέπτεστε καθημερινά, τακτοποιώντας ακόμη καλύτερα τις αποθηκευμένες πληροφορίες, προσθέτοντας ή αφαιρώντας, σαν να ήταν πολύτιμα εκθέματα ενός μουσείου. Δεν χρειάζεται να έχετε οξεία ή φωτογραφική μνήμη. Η συνεχής επανάληψη –μέσω των συνεχών επισκέψεων– θα σας επιτρέψει να αυξήσετε την ικανότητα απομνημόνευσης ακόμη και της πιο μικρής λεπτομέρειας.
Η ισχυροποίηση της μνήμης είναι σημαντική για τον άνθρωπο, γιατί, όπως γράφει ο Φιλόστρατος, «η μνήμη παράγει τέχνες, ενώ η ίδια δεν μπορεί να διδαχτεί ούτε να αποκτηθεί με οποιαδήποτε τέχνη. Είναι φυσικό προτέρημα ή μέρος της αθάνατης ψυχής».
Χωρίς τη μνήμη, δεν θα μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε το παρελθόν ως παρελθόν· δεν θα μπορούσαν ποτέ οι άνθρωποι να αναγνωρίσουν ότι όλα τα ανθρώπινα είναι θνητά και παροδικά· όσα είναι δυνατόν να μάθουμε θα ήταν αδύνατο να τα διδαχτούμε· ποτέ δεν θα ενδιαφερόμασταν γι’ αυτό που είναι αιώνιο και παντοτινό. Και ο Φιλόστρατος καταλήγει αποκαλώντας τη μνήμη «μητέρα του χρόνου».
Πράγματι, η μνήμη είναι αυτή που μας επιτρέπει να αναγνωρίζουμε το παρελθόν ως παρελθόν. Με άλλα λόγια, είναι αυτή που μας κάνει αθάνατους. Γι’ αυτό και ο Πλάτωνας υποστήριζε πως «μαθαίνω» σημαίνει «ενθυμούμαι».
Το παλάτι μνήμης, εκτός του ότι θα είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη μνήμη σας, μπορεί επιπλέον να γίνει και το ιδανικό μέρος για να απομονωθείτε λίγα λεπτά, όταν νιώσετε την ανάγκη για ένα αναζωογονητικό διάλειμμα. Κι έτσι το όφελος που προκύπτει είναι διπλό, αφού το παλάτι μνήμης σάς επιτρέπει αφενός να ταξινομήσετε τις αναμνήσεις σας, αφετέρου να χαθείτε μέσα σε αυτές όποτε εσείς το θελήσετε.
v
Hack Your Brain to Remember Anything | Memory Palace Explained
ν
ν
Μπορείτε να δείτε περισσότερα βίντεο σχετικά με την ενίσχυση της μνήμης στο κανάλι του Νέλσον Ντέλις στο YouTube.
ν
