Η Δωδεκάνησος είναι ελληνική, κ. Μητσοτάκη, δεν την προσαρτήσαμε

ΙΣΤΟΡΙΑ

Posted by Youmagazine Staff

 

Ο Έλληνας πρωθυπουργός φαίνεται να αγνοεί ότι η Δωδεκάνησος το 1947 ενσωματώθηκε στη μητέρα Ελλάδα και ότι δεν «προσαρτήθηκε».

Εντύπωση προκάλεσε η ρήση του πρωθυπουργού στη Βουλή αναφορικά με τα Δωδεκάνησα, λέγοντας ότι η Ελλάδα τα «προσάρτησε» το 1947. Πηγή: YouTube

ν

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ ότι η ελληνική πολιτική σκηνή επηρεάζεται από τους Γερμανούς και τους Αμερικανούς και ότι η εκάστοτε κυβέρνηση, μη έχουσα ουδεμία εθνική γραμμή, άγεται και φέρεται από τις ορέξεις των ξένων.

Οι Αμερικανοί ζητούν την παραχώρηση μέρους του νησιωτικού συμπλέγματος του Αιγαίου Αρχιπελάγους στους Τούρκους για να τους κρατήσουν στο μαντρί του ΝΑΤΟ, οι Γερμανοί και οι άλλοι Ευρωπαίοι το ίδιο, για να έχουν ανεμπόδιστα εμπορικές σχέσεις με την γείτονα.

Έτσι, δεν προκαλεί εντύπωση που επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ακούσαμε ότι το Καστελόριζο δεν ανήκει στα Δωδεκάνησα. Τώρα ο Μητσοτάκης ‒που ετοιμάζεται να ανοίξει διάλογο με την Τουρκία‒ είπε ότι το 1947 «προσαρτήσαμε» τα Δωδεκάνησα, αντί να πει ότι τα Δωδεκάνησα, που έως τότε βρίσκονταν υπό ιταλική κατοχή, ενώθηκαν με τη μητέρα Ελλάδα με τη Συνθήκη Ειρήνης του Παρισιού.

Μιλώντας την Τετάρτη στη Βουλή, ο Μητσοτάκης είπε:

«Διπλασιάζουμε τα χωρικά μας ύδατα στο Ιόνιο. Για πρώτη φορά μετά την προσάρτηση Δωδεκανήσων το 1947 η ελληνική επικράτεια μεγεθύνεται κατά 10%, όχι με απόσπαση εδαφών ή ισοβαρώς άλλων χωρών. Με διαδικασίες απόλυτα θεμελιωμένες στους Κανόνες Διεθνούς Δικαίου…»

Δηλαδή ο πρωθυπουργός είπε ότι η Ελλάδα «προσάρτησε» τα Δωδεκάνησα με «απόσπαση εδάφους» από «άλλη χώρα», εννοώντας προφανώς την… Τουρκία!

Για όποιον δεν γνωρίζει, προσάρτηση (Annexation) είναι η βίαιη απόκτηση της επικράτειας ενός κράτους από άλλο κράτος και θεωρείται γενικά παράνομη πράξη.

Τα Δωδεκάνησα ενώθηκαν με την Ελλάδα με τη Συνθήκη του Παρισιού και δεν προσαρτήθηκαν σε αυτήν με τη βία.

Με την ευκαιρία, ας κάνουμε έναν σύντομο περίπατο στην ιστορία της Δωδεκανήσου, που είναι και ιστορία της Ελλάδας.
ν

Τα δωρικού ρυθμού Προπύλαια της Ακρόπολης της Λίνδου (4ος αιώνας π.Χ.). Πηγή: Wikimedia Commons/Bernard Gagnon
ν

ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ

Δωδεκάνησος αποκαλείται το σύμπλεγμα πολυάριθμων μεγάλων και μικρών νήσων μεταξύ Κρήτης, Κυκλάδων, Ικαρίας και Σάμου, αφενός και των Μικρασιατικών παραλίων αφετέρου.  Η Δωδεκάνησος είχε κατοίκους κατά τη νεολιθική εποχή (6500-3000 π.Χ.), την πρωτομινωική, τη μεσομινωική, την υστερομινωική και τη μυκηναϊκή περίοδο. Από όλες αυτές τις περιόδους βρέθηκαν πολλά και εξαιρετικού ενδιαφέροντος αντικείμενα καθημερινής χρήσης και πολιτισμού.

Ο Όμηρος γνώριζε τα ονόματα και τη γεωγραφική θέση των νήσων και αναφέρει τον αριθμό των πλοίων και τους βασιλείς που εξεστράτευσαν μαζί με τους υπόλοιπους Έλληνες κατά της Τροίας.

Τον 7ο αιώνα π.Χ. τα ηνία του συμπλέγματος αναλαμβάνει η Ρόδος. Οι Ρόδιοι, επικεφαλής όλων των Δωδεκανησίων, εκτελούν με τα πλοία τους μακρινά και επικίνδυνα ταξίδια και γίνονται κύριοι των επικοινωνιών και του εμπορίου, προάγοντας τον αποικισμό, φανερώνοντας πρωτότυπο εμπορικό πνεύμα και δημιουργώντας κανόνες Ναυτικού Δικαίου.

Πολιούχο θεό η Ρόδος είχε τον Ήλιο, ενώ η Λέρος και η Πάτμος είχαν την Άρτεμη, η Κάλυμνος και η Αστυπάλαια τον Απόλλωνα, η δε Νίσυρος τον Ποσειδώνα. Η Κως είχε τον Ασκληπιό. Προς τιμή του ανήγειρε λαμπρό ναό, γύρω από τον οποίο ιδρύθηκε η πρώτη Ιατρική Σχολή της ανθρωπότητας.
ν

Το Ασκληπιείο της Κω ήταν η πρώτη Ιατρική Σχολή της ανθρωπότητας. Πηγή: Wikimedia Commons
ν

Όταν, μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου άρχισαν οι πόλεμοι των επιγόνων και ο Δημήτριος ο Πολιορκητής πολιορκούσε τη Ρόδο, έπεσε στα χέρια του ένας πίνακας του ζωγράφου Πρωτογένη με την ιστορία της Ιαλυσού. Οι Ρόδιοι έστειλαν κήρυκα και τον παρακαλούσαν να λυπηθεί και να μην καταστρέψει το έργο που πήρε επτά χρόνια για να φτιαχτεί. Ο Δημήτριος απάντησε πως προτιμούσε να κάψει όλες τις προσωπογραφίες του πατέρα του, βασιλιά Αντίγονου, παρά έργο τόσου μεγάλου μόχθου τέχνης. Και σταμάτησε να χτυπά την πόλη για να μην καταστραφεί το εργαστήρι του καλλιτέχνη που βρισκόταν σε αυτή.

Ο περίφημος Κολοσσός της Ρόδου, που βρισκόταν στην είσοδο του λιμανιού, ήταν έργο του Χάρη, μαθητή του περίφημου γλύπτη Λύσιππου. Το γλυπτό, έχοντας πιθανώς τα χαρακτηριστικά του προσώπου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αναπαριστούσε τον Φάνη – ένα από τα ονόματα της δημιουργικής αρχής του σύμπαντος, προσωποποίηση του Δημιουργού. Ο Φάνης συμβόλιζε το σύμπαν που πρώτα ήταν αόρατο (κλεισμένο στο κοσμικό αυγό) και κατόπιν φανερώθηκε, δηλαδή εκδηλώθηκε.

Ο Κολοσσός αποτέλεσε το πρότυπο για το Άγαλμα της Ελευθερίας που βρίσκεται στο λιμάνι της Νέας Υόρκης και είχε το ίδιο περίπου μέγεθος με αυτό.
ν

Αριστερά: Ο Κολοσσός της Ρόδου αναπαριστούσε τον Φάνη. Εδώ σε γκραβούρα του 1880. Δεξιά: Ασημένιο δίδραχμο των Ροδίων με τον θεό Ήλιο (304 – 167 π.Χ.). Wikimedia Commons – London Coin Galleries
ν

Όταν οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Ελλάδα, μετέφεραν στη Ρώμη πολλούς θησαυρούς και έργα τέχνης της Δωδεκανήσου. Κάποια από αυτά σώζονται μέχρι σήμερα, όπως «Η συμφορά του Λαοκόοντος»,  μνημειακό μαρμάρινο έργο τριών Ρόδιων καλλιτεχνών, του Αγήσανδρου, του Αθηνόδωρου και του Πολύδωρου.

Το σύμπλεγμα παριστάνει τον Τρώα ιερέα Λαοκόοντα και τους γιους του, Αντιφάντη και Θυμβραίο, να στραγγαλίζονται από φίδια.
ν

Ο Λαοκόων. Μουσείο Βατικανού. Πηγή: Wikimedia Commons
ν

Οι Ρωμαίοι σύντομα αντιλήφθηκαν την υπεροχή του ελληνισμού, σε θέματα δημοκρατίας, νομοθεσίας, τεχνών, επιστημών και παιδείας, με αποτέλεσμα να πει ο Οράτιος: Graecia capta ferum victorem cepit («Η κατακτημένη Ελλάδα υποδούλωσε τον τραχύ κατακτητή της»).

Ο Κικέρωνας και λίγα χρόνια αργότερα ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας θα σπουδάσουν Ρητορική στη σχολή της Ρόδου, κοντά στον Απολλώνιο τον Μόλωνα, διάσημο ρήτορα της εποχής. Μάλιστα ο Απολλώνιος ο Μόλων κλήθηκε στη Ρώμη για να μιλήσει στη Γερουσία στα ελληνικά, μια τιμή που γινόταν σπάνια στους ξένους πρεσβευτές.

Μνημονεύοντας τον Δημοσθένη, ο Μόλων έλεγε ότι η Ρητορική χρειάζεται τρία πράγματα: «Απαγγελία, απαγγελία και απαγγελία».

Και ενώ η Ρόδος δίδασκε στους Ρωμαίους τη Νομοθεσία και το Ναυτικό Δίκαιο, η Κως τους μυούσε στα μυστήρια της Ιατρικής και τους νόμους της φύσης.

Ο χριστιανισμός ανέδειξε ένα άλλο νησί, την Πάτμο, όπου ο πιο φιλοσοφικός από τους απόστολους θα γράψει την Αποκάλυψη.
ν

ΤΑ ΣΚΟΤΕΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ

Μετά την ίδρυση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, η Δωδεκάνησος μαζί με τις Κυκλάδες αποτέλεσαν το ομώνυμο «θέμα». Κατά την παρακμή του Βυζαντίου, η Δωδεκάνησος υπέστη αλλεπάλληλες καταστροφές από Σαρακηνούς πειρατές, από Γενοβέζους, Βενετσιάνους, Άραβες, Αλγερινούς και Τούρκους.

Στις 15 Αυγούστου 1309, κατελήφθη από τους Ιππότες του Αγίου Ιωάννου – τους προδρόμους του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού. Αυτοί οι ιππότες επισκεύασαν και οχύρωσαν τα αρχαία και βυζαντινά φρούρια και έμειναν για ικανό διάστημα εκεί με τις οικογένειές τους.

Όταν η Βυζαντινή αυτοκρατορία συνετρίβη, την Ρόδο πολιόρκησαν οι Τούρκοι υπό τον Σουλεϊμάν. Αν και τόσο οι Ρόδιοι όσο και οι Ιππότες, που ήταν ολιγάριθμοι, δήλωσαν υποταγή, θέλοντας να διευθετήσουν ειρηνικά το ζήτημα και να σώσουν ό,τι μπορούσε να σωθεί, ο Σουλεϊμάν διέταξε στη Ρόδο και στην Κω να γίνουν άγριες σφαγές και εξανδραποδισμοί, ενώ στα άλλα νησιά παραχώρησε προνόμια πλήρους αυτοδιοικήσεως και αυτονομίας, που κατά καιρούς επικυρώνονταν από σειρά αυτοκρατορικών φιρμανίων.

Το 1821, όταν το ελληνικό έθνος επαναστάτησε, η Δωδεκάνησος, καίτοι αυτόνομος και ευτυχής, πήρε τα όπλα και απελευθερώθηκε πλήρως. Όμως πλήρωσε και αυτή τον φόρο του αίματος που της αναλογούσε στο βωμό της ελευθερίας, με τις σφαγές της Κω και την καταστροφή της Κάσου.

Κατά τον αποτυχημένο πόλεμο του 1897, οι Μεγάλες Δυνάμεις υποχρέωσαν την ηττημένη Ελλάδα να επιστρέψει το 1830 στην Τουρκία τα Δωδεκάνησα και τη Σάμο σαν αντάλλαγμα της Ευβοίας που κατείχαν οι Τούρκοι.
ν

Η καταστροφή της Κάσου (29 Μαΐου 1824). Πηγή: Κήρυκος Λίθος.
ν

Όταν το 1867 επαναστάτησε η Κρήτη, η Τουρκία, φοβηθείσα ότι και η Δωδεκάνησος θα ζητούσε ένωση, έστειλε πολυπληθή στρατό να καταλάβει τα νησιά, περιόρισε τις ελευθερίες ενώ στους κατοίκους επέβαλε τουρκικά διαβατήρια. Ωστόσο, η αυτοδιοίκηση διατηρήθηκε.

Τα πράγματα χειροτέρευσαν το 1909 με τους Νεότουρκους, που κατήργησαν την ανεξαρτησία των νήσων, επέβαλαν το δικό τους διοικητικό και φορολογικό σύστημα και διέταξαν άμεση και βίαιη στρατολογία. Τότε όλοι οι στρατεύσιμοι Δωδεκανήσιοι κατέφυγαν στο εξωτερικό.

Το 1911 ξέσπασε ο πόλεμος μεταξύ της Ιταλίας και της Τουρκίας εξαιτίας της Τριπολίτιδας (σημ. Λιβύη). Οι Ιταλοί αποβίβασαν στρατό στη Ρόδο υπό τον στρατηγό Αμέλιο και με τη βοήθεια των Ελλήνων κατοίκων έδιωξαν τους Τούρκους.

Στις 4 Μαΐου 1912, ο Αμέλιο προκήρυξε ότι: «Η τουρκική κυριαρχία έληξε πλέον επί της Ρόδου και των λοιπών νήσων, το μέλλον των οποίων δεν μπορεί να είναι άλλο παρά η αυτονομία και αυτοδιοίκηση αυτών».

Ωστόσο, στις 18 Οκτωβρίου, η Ιταλία συμφώνησε με την Τουρκία να της δώσει τα Δωδεκάνησα, με τον όρο να αποσυρθούν οι Τούρκοι από την Τριπολίτιδα. Ως εκ τούτου, ο νικηφόρος ελληνικός στόλος ο οποίος κατά τον πρώτο Βαλκανικό πόλεμο είχε ελευθερώσει τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου από τους Τούρκους, δεν μπόρεσε να προσεγγίσει την Δωδεκάνησο.

Ακολούθησε η μυστική συνθήκη του Λονδίνου το 1915, όπου με την υπόσχεση ότι η Ιταλία θα τασσόταν στο πλευρό των Συμμάχων, η Γαλλία, η Αγγλία και η Ρωσία δέχτηκαν να παραχωρηθεί η Δωδεκάνησος στους Ιταλούς.

Στις 21 Ιανουαρίου 1919, η Ελλάδα διεκδίκησε τα εθνικά της δικαιώματα επί της Δωδεκανήσου και στις 29 Ιουλίου υπεγράφη στο Παρίσι η Συμφωνία Τιττόνι-Βενιζέλου, όπου στο άρθρο 5 «η Ιταλία παραχωρούσε στην Ελλάδα την κυριαρχία των νήσων, τις οποίες κατέχει στο Αιγαίο (Δωδεκάνησα)».
ν

Γερμανικά άρματα μάχης στη Ρόδο (Σεπτέμβριος 1943). Στη μάχη της Ρόδου οι ιταλικές δυνάμεις συγκρούστηκαν με τις γερμανικές για τον έλεγχο του ελληνικού νησιού. Πηγή: Wikimedia Commons
ν

Παρ’ όλα αυτά, η ένωση με τη μητέρα Ελλάδα θα γίνει μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στις 31 Μαρτίου 1947, ο Βρετανός διοικητής των συμμαχικών Δυνάμεων Κατοχής Δωδεκανήσου ταξίαρχος Α.Σ. Πάρκερ, παραδίδει τη Στρατιωτική Διοίκηση στον αντιναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη. Αρχίζει η μεταβατική περίοδος της Ελληνικής Στρατιωτικής Διοίκησης Δωδεκανήσου.

Στις 9 Ιανουαρίου 1948 με το άρθρο 1 του Νόμου υπ’ αριθμόν 518, η Δ΄ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων ψηφίζει ομοφώνως ότι: «Αι νήσοι της Δωδεκανήσου Αστυπάλαια, Ρόδος, Χάλκη, Κάρπαθος, Κάσος, Τήλος, Νίσυρος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος, Λειψοί, Σύμη, Κως και Καστελλόριζον, ως και αι παρακείμεναι νησίδες, είναι προσηρτημέναι εις το Ελληνικόν Κράτος από της 28 Οκτωβρίου 1947».

Με το «είναι προσηρτημέναι εις το Ελληνικόν Κράτος» ο συντάκτης της εποχής εκείνης, αν και χρησιμοποιεί λανθασμένη ορολογία, εννοεί ότι ενσωματώθηκαν στο ελληνικό κράτος ως συνέπεια της διαχρονικής κυριαρχίας του Ελληνισμού επί του πατρίου εδάφους και όχι ότι «προσαρτήθηκαν» από την Ελλάδα σαν να ήταν ξένο σώμα.

Με τον νόμο αυτό, που αποτελεί τη ληξιαρχική πράξη της ένωσης της Δωδεκανήσου με τη μητέρα Ελλάδα, τερματίζεται το μεταβατικό στάδιο της ελληνικής στρατιωτικής διοίκησης. Η 7η Μαρτίου 1948 ορίζεται ως ημέρα της πανηγυρικής τυπικής ενσωμάτωσης.
ν

 

---