Ναρκισσισμός: Ποιοι είναι οι δύο τύποι αυτής της σύγχρονης ασθένειας

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

Posted by Youmagazine Staff

Σε μια εποχή που το να προβάλλεις τον εαυτό σου στα social media είναι ο κανόνας, η αυτοπροβολή και ο αυτοθαυμασμός υποδηλώνουν ανασφάλεια και ψυχοπάθεια.

Η επίδειξη, η αυτοπροβολή και ο αυτοθαυμασμός έχουν πάρει σήμερα διαστάσεις μαζικής ψύχωσης. Image: CC BY-SA 4.0

v

Ο ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΣ, η ασθένεια της εποχής, έχει πάρει διαστάσεις μαζικής ψύχωσης. Θεατρικές συμπεριφορές, υποκινούμενες από την απαίτηση να μας μάθουν οι άλλοι, όπως ο δηθενισμός, η ανωτερότητα και η αυτοπροβολή σαν να είσαι κάποιος ενώ είσαι ένα τίποτα, είναι γνωστά με τον αγγλικό όρο “flexing” που μεταφράζεται ως “σειέται και κουνιέται” και κατ’ επέκταση ως “επιδειξιομανία”.

Η τάση να επιδεικνύεσαι μέσω των social media είναι είδος ψυχικής διαταραχής, όπως και η σεξουαλική επιδειξιομανία.

Τέτοιου είδους παραπλανητικές συμπεριφορές, μπορεί να είναι κάτι πολύ κοινό στις μέρες μας, αλλά όπως και ο ναρκισσιστικός αποτελούν ένα παθολογικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας, παρόμοιο με το να είσαι σαδιστής, χειριστικός ή ακόμη και ψυχοπαθής.

Τα αντίθετα έλκονται

Ωστόσο, μια μελέτη του 2021 που έγινε σε 270 άτομα με μέση ηλικία τα 20 χρόνια δείχνει ότι η ναρκισσιστική συμπεριφορά και αυτοπροβολή δεν έχει πάντα τα ίδια αίτια με την ψυχοπάθεια.

«Για πολύ καιρό δεν ήταν ξεκάθαρο γιατί οι ναρκισσιστές εμπλέκονται σε δυσάρεστες συμπεριφορές, όπως το να συγχαίρουν τον εαυτό τους, καθώς κάνει τους άλλους να τους απεχθάνονται. Η έρευνά μας αποκάλυψε ότι αυτοί οι ναρκισσιστές δεν αισθάνονται καλύτεροι από τους άλλους, αλλά μάλλον ανασφαλείς», λέει ο κλινικός ψυχολόγος Pascal Wallisch από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης (NYU).

«Πιο συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι ο ναρκισσισμός γίνεται καλύτερα κατανοητός ως μια αντισταθμιστική προσαρμογή για να ξεπεραστεί και να καλύψει τη χαμηλή αυτοεκτίμηση και την απαξίωση του εαυτού», προσθέτει η κλινική ψυχολόγος Mary Kowalchyk, επίσης από το NYU.
ν

Η επιδειξιομανία δείχνει ανασφάλεια και κάποια ψυχοπάθεια. Image: CC BY-SA 4.0

ν

Δύο είδη ναρκισσισμού

Οι ψυχολόγοι κάνουν ήδη διάκριση μεταξύ δύο μάλλον διαφορετικού τύπου ναρκισσισμού. Από τη μια υπάρχουν οι “ευάλωτοι ναρκισσιστές” που έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, άγχος προσκόλλησης και είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στην κριτική. 

Από την άλλη μεριά υπάρχουν οι “μεγαλοπρεπείς ναρκισσιστές”, που έχουν μεγάλη ιδέα για τον εαυτό τους και έντονο αυτοθαυμασμό.

Η μελέτη των ερευνητών δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Science Direct.

Οι ερευνητές συνέκριναν μια ομάδα ναρκισσιστών και μια ομάδα ψυχοπαθών και βρήκαν ότι η flexing συμπεριφορά (επιδειξιομανία) συνδέεται στενά με άτομα που νιώθουν μεγάλη ανασφάλεια και διακατέχονται από αισθήματα ενοχής. 

Αναλογικά, οι ψυχοπαθείς εμφάνισαν σχετικά χαμηλά επίπεδα ενοχής.

«Οι ναρκισσιστές είναι κατά βάση ανασφαλείς και αντιμετωπίζουν αυτές τις ανασφάλειες επιδεικνύοντας τον εαυτό τους. Αυτό βέβαια κάνει τους άλλους μακροπρόθεσμα να τους αποφεύγουν, επιδεινώνοντας έτσι περισσότερο την ανασφάλειά τους, κάτι που οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο επιδειξιομανίας», γράφει η Mary Kowalchyk στη μελέτη του NYU.

«Σε κάθε περίπτωση, τόσο ο “μεγαλοπρεπής ναρκισσισμός”, όσο και ο “ευάλωτος ναρκισσισμός” είναι δύο εκδηλώσεις ψυχοπάθειας», αναφέρει η ομάδα στην επιστημονική εργασία της.

Η εργασία των κλινικών ψυχολόγων είναι πολυεπίπεδη και εκτενής και θίγει πολλά ζητήματα. Ένα από αυτά είναι το ερώτημα εάν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετατρέπουν τους ανθρώπους σε ναρκισσιστές.

Για παράδειγμα, η καταφατικές απαντήσεις στο ερώτημα «Νομίζει ότι είσαι πολύ σημαντικός;» αυξήθηκαν από 12% σε 80% τοις εκατό στους εφήβους μεταξύ των ετών 1963 και 1992.

Στην πρόσφατη μελέτη τους οι επιστήμονες, ενώ δέχονται ότι οι ναρκισσιστές είναι γενικά καλοί στη χρήση και στον χειρισμό των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αναφέρουν ότι «η αύξηση τέτοιων συμπεριφορών –ειδικά το αυτο-λιβάνισμα– έχει νόημα μέσα στο πλαίσιο που προτείνουμε εδώ, δηλαδή σχετίζεται με την ανασφάλεια και την χαμηλή αυτοεκτίμηση του προβαλλόμενου προσώπου. καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκαλούν εγγενώς συνεχή κοινωνική σύγκριση και αξιολόγηση, η οποία ουσιαστικά επιδεινώνει την ανασφάλεια και την χαμηλή αυτοεκτίμηση».

Με άλλα λόγια, ένας φαύλος κύκλος.
ν

Δείτε επίσης:

Ο ναρκισσισμός των εφήβων δεν είναι πάντα κακός Ο ναρκισσισμός ως αντίβαρο στο στρες και την κατάθλιψη Κερδίστε υγεία, ευτυχία και χρήματα Αυτογνωσία σε έναν κόσμο παραλογισμού Τεστ προσωπικότητας: Είστε τρελοί ή μεγαλοφυΐες; Η νευροεπιστήμη λέει ότι αυτή η μουσική μειώνει το άγχος έως και 65% (vid)