Ο Κωνσταντίνος Μονομάχος και η “απαγορευμένη” σουπερνόβα του 1054 (vid)

ΙΣΤΟΡΙΑ/ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

Posted by Youmagazine Staff

Ένα σπάνιο βυζαντινό νόμισμα είναι πιθανό να δείχνει την «απαγορευμένη» έκρηξη ενός σουπερνόβα το έτος 1054 μ.Χ.

Χρυσό νόμισμα του Βυζαντινού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Θ΄ Μονομάχου (1042-1055). Στη μια όψη υπάρχει η εικόνα του Χριστού Παντοκράτορα και στην άλλη η στεμμένη κεφαλή του Κωνσταντίνου που πλαισιώνεται από δύο ακτινοβόλα άστρα. Πηγή: CNG

v

ΤΟ ΣΩΤΗΡΙΟ ΕΤΟΣ 1054 ένα κοντινό αστέρι ξέμεινε από καύσιμα και “πέθανε” μέσα σε μια εκθαμβωτική έκρηξη τεραστίων διαστάσεων, έχοντας μετατραπεί σε υπερκαινοφανή αστέρα ή σουπερνόβα. Αν και βρισκόταν σε απόσταση 6.500 ετών φωτός από τη Γη, η έκρηξη ήταν πιο λαμπρή από τον Ήλιο και ήταν ορατή στον ουρανό για 23 ημέρες και αρκετές εκατοντάδες νύχτες μετά. 

Η έκρηξη έγινε στις 4 Ιουλίου του έτους 1054, όταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο Κωνσταντίνος Θ΄. Το άστρο που εξερράγη είναι σήμερα γνωστό ως SN 1054.

Οι Κινέζοι αστρονόμοι είδαν την εκτυφλωτική έκρηξη και ονόμασαν το άστρο “φιλοξενούμενο αστέρα”, ενώ παρατηρητές ουρανού στην Ιαπωνία, το Ιράκ και πιθανώς στην Αμερική κατέγραψαν την ξαφνική έκρηξη ακόμα και πάνω σε πέτρα.

Στην κινεζική αστρονομία, “φιλοξενούμενος αστέρας” είναι ένα άστρο που εμφανίστηκε ξαφνικά σε ένα μέρος όπου δεν είχε παρατηρηθεί κανένα αστέρι προηγουμένως και γίνεται ξανά αόρατο μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.

Εκκλησιαστική απαγόρευση

Στην Ευρώπη όμως την εποχή εκείνη επικρατούσε μεσαίωνας, με κυρίαρχες τη Βυζαντινή αυτοκρατορία και την χριστιανική εκκλησία, κατά την οποία ό,τι δεν περιλαμβανόταν στην Αγία γραφή ήταν εξ ορισμού δαιμονικό.

Το Βυζάντιο καταλάμβανε ανατολικά ολόκληρη τη Μικρά Ασία, τη Συρία, την Κύπρο και την Αρμενία, βόρεια την Χερσώνα, δυτικά την Ελλάδα και τα Βαλκάνια έως τον Δούναβη, και δυτικότερα τη Νότια Ιταλία. Αυτοκράτορας ήταν ο Κωνσταντίνος Θ΄ που είχε το επώνυμο (όχι παρατσούκλι) Μονομάχος.

Τόσο οι χρονικογράφοι της εποχής όσο και η εκκλησία, ενώ είδαν την έκρηξη αποφάσισαν να την αποσιωπήσουν. Εξαίρεση αποτελεί ένα σπάνιο νόμισμα του Κωνσταντίνου Θ΄ που σύμφωνα με σύγχρονους μελετητές καταγράφει την εκθαμβωτική έκρηξη.
ν

Μπορεί το ένα από τα δύο αστέρια δίπλα στο κεφάλι του αυτοκράτορα να δείχνει τον «απαγορευμένο» σουπερνόβα που φώτιζε τον ουρανό πάνω από το Βυζάντιο για περισσότερο από ένα χρόνο; Πηγή: CNG
ν

Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο τεύχος Αυγούστου 2022 του European Journal of Science and Theology, μια ομάδα ερευνητών ανέλυσε μια σειρά από τέσσερα βυζαντινά χρυσά νομίσματα που κόπηκαν κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Κωνσταντίνου Θ’, από το 1042 έως το 1055 μ.Χ.

Ενώ τρία από τα νομίσματα δείχνουν μόνο ένα άστρο, οι συγγραφείς προτείνουν ότι το τέταρτο νόμισμα ‒το οποίο δείχνει δύο φωτεινά άστρα να πλαισιώνουν το κεφάλι του αυτοκράτορα‒ είναι πιθανώς μια διακριτική και ‒φυσικά‒ αιρετική απεικόνιση του σουπερνόβα του 1054.

Σύμφωνα με την ερμηνεία της ομάδας, το κεφάλι του αυτοκράτορα αντιπροσωπεύει τον Ήλιο, το ανατολικό άστρο αντιπροσωπεύει την Αφροδίτη ‒ένα ορατό άστρο κατά τη διάρκεια της ημέρας που ονομάζεται επίσης “άστρο της αυγής” ‒ ενώ το δυτικό άστρο αντιπροσωπεύει την έκρηξη του SN 1054, που ήταν ορατή μέρα-νύχτα για ένα μήνα στο ουρανό απέναντι από την Αφροδίτη.

Υπάρχει επίσης και η πιθανότητα τα δύο άστρα να αντιπροσωπεύουν τις αντιμαχόμενες εκκλησίες – την Ορθόδοξη της Ανατολής και την Καθολική της Δύσης. Το λεγόμενο Σχίσμα των Εκκλησιών έγινε ακριβώς κατά την εμφάνιση του σουπερνόβα τον Ιούλιο του 1054.
ν

Το σχίσμα των εκκλησιών 16 Ιουλίου 1054. Πηγή: YouTube
ν

Εάν το σπάνιο νόμισμα Κωνσταντίνου Θ’ δείχνει όντως τον SN 1054, αυτό υποδηλώνει ότι είχε απαγορευτεί στους Βυζαντινούς λόγιους να μελετήσουν ή να γράψουν για τον σουπερνόβα λόγω των θρησκευτικών περιορισμών.

Είναι γνωστό ότι η εκκλησία είχε μια «προκατάληψη ενάντια σε οποιεσδήποτε παρατηρούμενες αλλαγές στον υποτιθέμενο τέλειο και αιώνιο νυχτερινό ουρανό», γράφουν οι ερευνητές στη μελέτη τους.

Σε συνδυασμό με το χάος του Σχίσματος εκείνη την εποχή, οι αξιωματούχοι της εκκλησίας θεώρησαν συνετό να αγνοήσουν τον σουπερνόβα. Όμως τουλάχιστον ένας έξυπνος μελετητής –πιθανώς ένας ευφυής αστρονόμος από το Πανεπιστήμιο Κωνσταντινουπόλεως– κατάφερε να βρει έναν τρόπο για να ξεφύγει από τη λογοκρισία.

Δείτε πώς είναι η έκρηξη ενός υπερκαινοφανή αστέρα (σουπερνόβα) σε αυτό το βίντεο της ESA/Hubble (M. Kornmesser & L. L. Christensen).
ν

Crab Supernova Explosion [1080p] | djxatlanta
ν

ν

Δείτε επίσης:

10 πράγματα στον κόσμο μεγαλύτερα κι απ’ το Θεό (vid) Φιλμ του 1941 με τις θηριωδίες των Γερμανών στη Βαρσοβία (vid) Ένα άστρο που είναι πιο παλιό από το σύμπαν (vid) Ανακαλύφθηκε το πιο μακρινό κβάζαρ στο σύμπαν Πύρινες εκκενώσεις από το Νεφέλωμα του Πέπλου (vid) Μαγνητικές «άρπες» παίζουν μουσική στο κέντρο του γαλαξία μας (video)