Εάν ζούμε σε μια εικονική πραγματικότητα, υπάρχει τρόπος να ξεφύγουμε; (vid)

ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

Από τον Αναστάσιο Ν. Πανά

Εάν αυτό που ζούμε είναι Matrix, μια εικονική πραγματικότητα, υπάρχει τρόπος να ξεφύγουμε από αυτήν – τουλάχιστον θεωρητικά;

Μήπως ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι εικονικός; Image: Placidplace / Pixabay

v

ΕΝΑΣ ΕΙΔΙΚΟΣ στους υπολογιστές, από το Πανεπιστήμιο του Λούισβιλ στο Κεντάκι, άρχισε να διερευνά πιθανούς τρόπους δραπέτευσής μας από το Matrix και εισόδου μας στον «πραγματικό κόσμο».

Κατ’ αρχήν, για να ξεφύγεις από το Matrix πρέπει να αφυπνιστείς, δηλαδή να συνειδητοποιήσεις ότι αυτό που ζεις, αν και φαίνεται πραγματικό, στην ουσία είναι κενό περιεχομένου, μια εικονική πραγματικότητα. Δηλαδή, είναι μεν πραγματικό, αλλά είναι κατασκευασμένο, επομένως όχι απόλυτα αληθινό.

Η ταινία “The Matrix” βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες στις 31 Μαρτίου 1999. Σύμφωνα με την υπόθεση, ο άνθρωπος ζει σε μια εικονική πραγματικότητα, που δημιουργήθηκε και συντηρείται από νοήμονες μηχανές, προκειμένου να κατευνάσει, υποτάξει και εκμεταλλευτεί τον ανίδεο ανθρώπινο πληθυσμό ως πηγή ενέργειας, με την υποχρεωτική σύνδεση του στο Matrix μέσω μοσχευμάτων.

Στην αιχμαλωσία τους, οι ανθρώπινοι εγκέφαλοι διεγείρονται από τις νοήμονες μηχανές για να κάνουν το άτομο να σκεφτεί ότι είναι αυτόνομο και αυτεξούσιο, ώστε οι άνθρωποι να κινούνται, να μιλούν, να τρώνε και ούτω καθεξής. 

Οι άνθρωποι, ζώντας σε μια μακαριότητα, αγνοούν αυτό το γεγονός, μέχρι τη στιγμή που, έχοντας παίξει τον ρόλο τους και εκπληρώσει την αποστολή τους, αχρηστεύονται, ενώ η ενέργεια, οι γνώσεις και οι εμπειρίες που έχουν συλλέξει, απορροφώνται από τις νοήμονες μηχανές.
ν

Από το 2ο μέρος της τριλογίας “The Matrix”. Image: Warner Bros / Village Roadshow Pictures
ν

Είναι ενδιαφέρον να πούμε ότι στα αγγλικά η λέξη Matrix προέρχεται από την γαλλική matrice (ζώο που εγκυμονεί), που προέρχεται από τη λατινική matrix (μήτρα), που προέρχεται από την ελληνική λέξη μητέρα. Να σημειωθεί ότι ο δωρικός τύπος της λέξης μήτηρ είναι μάτηρ και μάτερ. Επίσης, από την λέξη μητέρα προέρχεται η λατινική materia που σημαίνει ξύλο και material που σημάνει ύλη, υλικό.

Ωστόσο, ο υλικός κόσμος στον οποίο ζούμε προσωρινά, μέχρι να μας χωρίσει ο θάνατος, είναι μια εικονική πραγματικότητα, ένας κόσμος σκιών που τον εκλαμβάνουμε ως αληθινό.

Ο κόσμος των σκιών

Η ιδέα για την ταινία προήλθε από την αλληγορία του πλατωνικού σπηλαίου που αναφέρεται στην Πολιτεία (βιβλίο Ζ΄ 514a).

Σύμφωνα με την αλληγορία του Πλάτωνα, όλοι εμείς ζούμε αλυσοδεμένοι (στις αισθήσεις) σε μια ανήλιαγη σπηλιά και οι σκιές που βλέπουμε να προβάλλονται στον τοίχο της σπηλιάς, είναι για εμάς η μοναδική αλήθεια και πραγματικότητα. Εάν κάποιος από τους φυλακισμένους, σπάζοντας τις αλυσίδες του, δραπετεύσει και βγει έξω από τη σπηλιά, στον επάνω κόσμο, θα δει μια άλλη πραγματικότητα. Θα δει λιβάδια δροσερά και δέντρα και ρυάκια και το λαμπρό φως του ήλιου – δηλαδή μια άλλη πραγματικότητα. Θα καταλάβει τότε ότι αυτή είναι η αληθινή μορφή της πραγματικότητας και ότι οι σκιές που έβλεπε σαν φυλακισμένος, ήταν μια κατασκευασμένη πραγματικότητα.

Εάν όμως επιστρέψει στη σπηλιά για να ενημερώσει τους αιχμάλωτους για τον νέο κόσμο, αυτοί θα τον πάρουν για τρελό. Οι κρατούμενοι δεν επιθυμούν να φύγουν από τη φυλακή τους, διότι δεν γνωρίζουν καλύτερη ζωή.
ν

Η αλληγορία του πλατωνικού σπηλαίου. Πηγή: Wikimedia Commons
ν

Σήμερα, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι, και μάλιστα επιστήμονες, αναρωτιούνται μήπως ο κόσμος στον οποίο ζούμε δεν είναι αληθινός, αλλά κατασκευασμένος έτσι που να μοιάζει με τον αληθινό κόσμο.

Αν συμβαίνει πράγματι αυτό, ποιο είναι τότε το «κόκκινο χάπι» που μας αφυπνίζει;

Σε ένα πρόσφατο άρθρο, ο επιστήμονας υπολογιστών του Πανεπιστημίου του Λούισβιλ, Roman Yampolskiy, άρχισε να διερευνά την ιδέα ότι ζούμε σε μια προσομοίωση της πραγματικότητας και, πιο συγκεκριμένα, πώς θα μπορούσε κανείς να αποδράσει από αυτήν.

Όπως όλα τα προγράμματα ηλεκτρονικών υπολογιστών, ένα προσομοιωμένο σύμπαν θα έχει πιθανώς σφάλματα, επιτρέποντας σε χάκερς και εισβολείς να παρακάμψουν τα κλειδιά ασφαλείας, να «σπάσουν» την προσομοίωση και να ρίξουν μια ματιά σε αυτό που βρίσκεται πέρα από αυτήν.
ν

Ένας αστρονόμος του μεσαίωνα βγάζει το κεφάλι του έξω από το πέπλο του ορατού κόσμου, για να δει τι υπάρχει πίσω από αυτόν. Image: Supplied

ν

Πόση μνήμη υπολογιστή χρειάζεται για να κατασκευαστεί ο κόσμος μας;

Ο Yampolskiy αναρωτιέται τι θα συνέβαινε εάν βάζαμε εκατομμύρια ανθρώπους να διαλογιστούν ταυτόχρονα σε ολόκληρο τον πλανήτη και, σε μια δεδομένη στιγμή, τους λέγαμε να κάνουν κάτι δραστικό, ώστε να μπλοκάρουν το σύστημα.

Ωστόσο, ο ίδιος καταλήγει ότι κάτι τέτοιο δεν θα είχε καμία επίδραση στο Matrix, ούτε καν απίστευτα πολύπλοκες μηχανές, όπως ο Μεγάλος Επιταχυντής Αδρονίων που βρίσκεται στο CERN. Τίποτα δεν μπορεί να «σπάσει» αυτή την εξαιρετικά απίστευτη προσομοίωση στην οποία ζούμε.

Ο λόγος είναι ότι ο κόσμος μας περιλαμβάνει μια απίστευτα μεγάλη υπολογιστική μνήμη.

Λόγω της περίφημης εξίσωσης E = mc^2 του Αϊνστάιν, η οποία λέει ότι η ενέργεια και η ύλη είναι διαφορετικές μορφές του ίδιου πράγματος, ο φυσικός Melvin Vopson από το Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ προσπάθησε το 2021 να υπολογίσει πόση μνήμη υπολογιστή θα χρειαζόταν για να κατασκευαστεί ολόκληρο το σύμπαν.

Ξεκίνησε προσδιορίζοντας πρώτα πόσες πληροφορίες υπάρχουν σε ένα μόνο υποατομικό σωματίδιο και στη συνέχεια πολλαπλασίασε τις πληροφορίες με τον συνολικό αριθμό των σωματιδίων στο σύμπαν.

Αυτός ο υπολογισμός κατέληξε στο αριθμό 6 x 10^80 bits πληροφοριών ‒ ή 600 εκατομμύρια τρισεκατομμύρια τρισεκατομμύρια τρισεκατομμύρια τρισεκατομμύρια τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων, καθώς τόσα απαιτούνται για την αποθήκευση ολόκληρου του κόσμου που βλέπουμε γύρω μας στη μνήμη του υπολογιστή.

Για να γίνει το πράγμα ακόμη πιο περίεργο, πριν από έξι δεκαετίες, ο Γερμανοαμερικανός φυσικός Rolf Landauer πρότεινε έναν τύπο ισοδυναμίας μεταξύ πληροφοριών και ενέργειας, καθώς η διαγραφή ενός ψηφιακού bit σε έναν υπολογιστή, παράγει μια μικρή ποσότητα θερμότητας, η οποία είναι μια μορφή ενέργειας.
ν

Από πόσα bits πληροφοριών αποτελείται το σύμπαν; Image: Supplied
ν

Τελικά ο Yampolskiy καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μόνο ένα διαφορετικό είδος θανάτου προσφέρει τη δυνατότητα εξόδου από τη μήτρα της ύλης, όπως ακριβώς συνέβη με τον Neo, τον ήρωα της ταινίας – μια εμπειρία που δεν ήταν και τόσο ευχάριστη. Οι συνέπειες ενός τέτοιου σχεδίου διαφυγής είναι επίσης άγνωστες.

Ένας άλλο τρόπος είναι μια ζωή πλήρους συνειδητότητας.

Ο Yampolskiy παραδέχεται ότι τέτοιες έρευνες συνεπάγονται υπαρξιακούς κινδύνους και μάλιστα υπάρχει η πιθανότητα οι κατασκευαστές του σύμπαντος να κάνουν επανεκκίνηση στο σύστημα, με την προσομοίωση να έχει βελτιωμένα χαρακτηριστικά ασφαλείας, διαγράφοντας ουσιαστικά τη συλλογική μας μνήμη.

Επομένως, είναι αδύνατο να ανακαλύψουμε με βεβαιότητα 100 τοις εκατό αν όντως ζούμε σε μια προσομοίωση ή όχι. Με άλλα λόγια, θα πρέπει να συνεχίσουμε να παίρνουμε το μπλε χάπι.
ν

ν

Δείτε επίσης:

Βλάβη στο Matrix δείχνει το βίντεο με το μετέωρο πουλί «Βλάβη στο Matrix»: Νεκρό πουλί κινηματογραφείται ακίνητο στον αέρα (vid) Συντριβάνι από άμμο στη μέση της ερήμου (βίντεο) Γιγάντια σφαίρα λευκού φωτός στη Σιβηρία (βίντεο) Εμφάνιση της Παναγίας στο Άγιο Όρος: Θαύμα ή φυσικό φαινόμενο; (vid) Ο Brian May των Queen φωτογραφίζει ένα εξωγήινο αγρογλυφικό (vid)