Ανατροπή: Η Μινωική γραφή εμφανίστηκε 500 χρόνια νωρίτερα (vid)

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ

Posted by Youmagazine Staff

Οι αρχαιότερες γραπτές γλώσσες της Ευρώπης. Οι Κρήτες έγραφαν ήδη με Ιερογλυφικά και Γραμμική Α από την 3η χιλιετία π.Χ.

Κρήτη. Πήλινη πινακίδα με τη Γραμμική Α, από το Mινωικό Ανάκτορο Ζάκρου στο Παλαίκαστρο Λασιθίου. Πηγή: Pinterest

v

ΠΟΛΥ ΠΡΙΝ από τη Γραμμική Β, οι Μινωίτες της εποχής του Χαλκού είχαν επινοήσει ότι ένα, αλλά δύο διαφορετικά συστήματα γραφής ταυτόχρονα: τα κρητικά ιερογλυφικά και τη Γραμμική Α. Τα δύο αυτά συστήματα είναι μέχρι σήμερα το μεγαλύτερο μυστικό αυτής της τεχνολογικά ολοκληρωμένης κοινωνίας.

Ο Μινωικός πολιτισμός θεωρείται ότι άνθισε μεταξύ 2100 π.Χ. και 1450 π.Χ. και ότι καταστράφηκε από το τσουνάμι που προκάλεσε η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης.

Ο ανεπτυγμένος αυτός πολιτισμός δημιούργησε τρεις γλώσσες: τα κρητικά ιερογλυφικά, την Γραμμική γραφή Α και την Γραμμική γραφή Β. Αυτό δείχνει ότι είναι πολύ πιο παλιός απ’ όσο νομίζουμε.

Τα κρητικά ιερογλυφικά δεν έχουν αποκρυπτογραφηθεί, η Γραμμική γραφή Α έχει αποκρυπτογραφηθεί μόνο εν μέρει, ενώ η Γραμμική Β έχει διαπιστωθεί πως είναι η γραπτή μορφή της μυκηναϊκής ελληνικής.

Οι δύο Γραμμικές γραφές τοποθετούνται τώρα 500 χρόνια νωρίτερα, στο 2400 π.Χ. και όχι στο 1900 π.Χ. όπως πιστευόταν μέχρι σήμερα.
ν

Πινακίδα με Γραμμική γραφή Α από τον αρχαιολογικό χώρο της Αγίας Τριάδας, στο Ηράκλειο Κρήτης. Πηγή: Pinterest
ν

Η Γραμμική γραφή Β είναι η μόνη που έχει αποκρυπτογραφηθεί πλήρως. Πηγή: Pinterest
ν

Τα παραπάνω επισημαίνουν σε δημοσίευσή τους ο ερευνητής Αιγαιακών γραφών δρ Μηνάς Τσικριτσής και ο καθηγητής Αρχαιολογίας Αδαμάντιος Σάμψων στο αμερικάνικο επιστημονικό περιοδικό Annals of Archaeology (April 2023) στον ιστότοπο Academia.edu και στο ResearchGate με τίτλο: «Symbols of Minoan Hieroglyphic Script and Linear A in Melos from the Middle of 3rd Millennium BC».

Όπως αναφέρεται στη μελέτη των δύο ερευνητών, στη θέση Ριβάρι στη δυτική πλευρά της Μήλου βρέθηκε το 1996 και το 1997 μια ομάδα 90 συνολικά πήλινων αγγείων της Πρωτοκυκλαδικής ΙΙΙ περιόδου (φάση Καστρί) που χρονολογούνται στο δεύτερο μισό της 3ης χιλιετίας (2500-2200 π.Χ.).

Στο άρθρο αυτό, ο αρχαιολόγος Α. Σάμψων κάνει μια συστηματική μελέτη της ομοιότητας των αγγείων, ώστε να χρονολογηθούν συγκρινόμενα με άλλα που βρέθηκαν σε Τροία IV, Πολιόχνη Λήμνου, Άγιο Κοσμά, Μάνικα, Μαραθώνα, Κέα και ανήκουν στην περίοδο Καστρί.
ν

Τα πήλινα σκεύη φέρουν χαραγμένα σύμβολα. Image: Supplied
ν

Από τα 39 ευρήματα του Α. Σάμψων, σημειώνεται ότι ενδιαφέρον έχουν 18 ακόσμητα ρηχά γυαλιστερά καφέ ή πορτοκαλοκόκκινα κύπελλα που φέρουν χαραγμένα σύμβολα (Εικόνα 1), που κοινώς αποκαλούνταν «σημάδια του αγγειοπλάστη», τα οποία μοιάζουν κάπως με τα ελληνικά κεφαλαία Λ, Μ, Π, Ν, Τ, Χ, Ο.

Παράλληλα, η αρχαιολόγος Χριστίνα Τελεβάντου το 1997 σε παρακείμενο λακοειδή τάφο, εντόπισε 16 μικρά δοχεία ημισφαιρικού σχήματος με παρόμοια εγχάρακτα σημάδια και ένα σύμβολο σε ραμφοειδή κανάτα, τα οποία δημοσίευσε το 2008.

Μετά από την επιγραφική μελέτη του ερευνητή δρα Τσικριτσή φαίνεται ότι 12 διαφορετικά σύμβολα, τα οποία επαναλαμβάνονται εγχάρακτα στο κέντρο των μικρών ημισφαιρικών δοχείων, έχουν ομοιότητα και μπορούν να ταυτιστούν με τα συλλαβικά σύμβολα της Γραμμικής Α και της Κρητικής Ιερογλυφικής γραφής σε ποσοστό 50% για κάθε γραφή.

Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης δείχνουν μια κοινή χρήση των συμβόλων των κρητικών γραφών περίπου από το 2500 π.Χ.

Έκπληξη αποτελεί το γεγονός ότι η εμφάνιση των 12 διαφορετικών συμβόλων της μινωικής γραφής δεν συνοδεύεται από ευρήματα Μινωικής κεραμικής στις ταφές στο Ριβάρι της Μήλου.

Έτσι, έχουμε στο Ριβάρι Κυκλαδίτικη κεραμική «ανατολικής έμπνευσης» με Μινωικά σύμβολα. Από το δείγμα των 12 διαφορετικών συμβόλων που αντιστοιχεί σε ένα 10% συνολικά της Μινωικής γραφής, αναδεικνύεται ο προβληματισμός μήπως η γραφή αυτή θα πρέπει να θεωρηθεί κυκλαδική δημιουργία, η οποία σε κάποια φάση διαδόθηκε και στο Μινωικό πολιτισμό.

Την ίδια περίοδο στην Κρήτη, παρατηρείται εισβολή πολιτιστικών στοιχείων από Κυκλάδες (ειδώλια, αγγεία ανατολικού τύπου) στην Αγιά Φωτιά, Πετράς και Αρχάνες. Στο παρελθόν υπήρξε συζήτηση μεταξύ των ερευνητών σχετικά με την ύπαρξη κυκλαδικών αποικιών στο νησί της Κρήτης (Ντούμας 1976), (Δαβάρας και Betancourt 2004, Betancourt 2008) και (Σάμψων 1985, 1988).

Οι συλλαβές κοντά στη βάση των πήλινων αγγείων φαίνεται ότι ήταν χαραγμένες από τον αγγειοπλάστη πριν το ψήσιμο. Πιθανόν να υποδηλώνουν το εργαστήριο ή τη χρήση ή το περιεχόμενο του αγγείου (Εικόνα 3: Πίνακας των αγγείων με τα χαραγμένα σύμβολα).
ν

Εικόνα 3. Πίνακας συμβόλων από το Μουσείο της Μήλου. Image: Supplied
ν

Από το σύνολο των 39 αγγείων με τα εγχάρακτα 12 επαναλαμβανόμενα συλλαβικά σύμβολα ενδιαφέρον είναι το σύμβολο βέλος «á» ή «â» (γραμμή 2 στην Εικόνα 3), που αντιστοιχεί στο σύμβολο του κριθαριού της Γραμμικής Α, έχει την υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης περίπου 30% και εμφανίζεται σε 6 μικρά ημισφαιρικά δοχεία.

Ενδεχομένως, αυτό το σύμβολο να είναι ένδειξη ότι τα μικρά ημισφαιρικά δοχεία πιθανόν να χρησιμοποιούντο ως προσφορές με κάποιου είδους προϊόντος «κριθαριού» για τη μετά θάνατον ζωή του νεκρού, γεγονός που ενισχύει το επιχείρημα ότι το Ριβάρι ήταν νεκροταφείο.

Πιθανόν τα υπόλοιπα σύμβολα που εμφανίζονται στα μικρά ημισφαιρικά δοχεία της Εικόνας 3 να είναι ακρόφωνα συλλαβικών λέξεων, υποδεικνύοντας ότι το αντίστοιχο ημισφαιρικό δοχείο χρησιμοποιήθηκε ως δοχείο προσφοράς για προϊόντα, σιτηρών, μελιού, λαδιού κλπ.

Η εμφανιζόμενη Αιγαιακή γραφή στο Ριβάρι της Μήλου δημιουργεί προβληματισμό στην καθιερωμένη άποψη που θεωρεί ότι η γραφή πρωτοεμφανίζεται στον Μινωικό Πολιτισμό περί το 2000 π.Χ.

Ένας προηγμένος πολιτισμός

Εκτός από τα ευρήματα των μικρών ημισφαιρικών δοχείων με τα εγχάρακτα σύμβολα, ένα άλλο ενδιαφέρον αντικείμενο είναι η παρουσία του μοναδικού μοντέλου στέγασης οικίας. Το μοντέλο αυτό φέρει δίρριχτη στέγη, με κεραμίδια. Το εύρημα είναι εντυπωσιακό και δύσκολα ερμηνεύσιμο για την εποχή αυτή.

Η μεγάλη ανάπτυξη του Κυκλαδικού Πολιτισμού που παρατηρείται στην τεχνολογία κατασκευής οικιών (βλ. Εικόνα 2) στα διασωζόμενα κυκλαδικά ειδώλια που δείχνουν ανεπτυγμένες κοινωνικές δομές, στην Αστρονομική του γνώση που αποτυπώνεται στα Τηγανόσχημα με τις συνοδικές καταγραφές των Πλανητών, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι υπήρχε μια ανεπτυγμένη ναυτική επικοινωνία, όπου η ανάπτυξη της γραφής ήταν αναγκαία για τις ανάγκες του εμπορίου.
ν

Σπάνιο τρισδιάστατο μοντέλο οικίας της κυκλαδικής εποχής (3000 π.Χ.). Image: Supplied
ν

Με βάση την επιγραφική μελέτη που πραγματοποίησαν οι κκ Τσικριτσής και Σάμψων διαφαίνεται ότι από το σύνολο των 12 διαφορετικών επαναλαμβανόμενων σημείων τα μισά ανήκουν στην Κρητική Ιερογλυφική και Γραμμική Α γραφή, δηλαδή 500 χρόνια πίσω είναι πιθανόν να είχε αναπτυχθεί μια Αιγαιακή γραφή, η οποία στη συνέχεια να υιοθετήθηκε και να αναπτύχθηκε μετά την 2η χιλιετία στον Μινωικό Πολιτισμό.

«Ο αριθμός των συμβόλων που βρέθηκε αντιστοιχεί περίπου στο 10% μιας αναπτυγμένης συλλαβικής γραφής και ευελπιστούμε στο μέλλον να αποκαλυφθούν ακόμα περισσότερα που θα ενισχύσουν την άποψη μας ότι η Αιγαιακή γραφή ξεκινά από την 3η χιλιετία π.Χ.», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δρ Τσικριτσής.
v

Γιώργος Πολύμερος: Η αρχαιότερη επιγραφή σε Γραμμική Α – (Στον Κωνσταντίνο Κτιστόπουλο)
ν

ν

Δείτε επίσης:

Ο Δίσκος της Φαιστού αποκαλύπτει τα μυστικά του Ο Δίσκος της Φαιστού υμνεί τη θεά Αφροδίτη (vid) Ανακαλύφθηκε ψηφιδωτό με εκπληκτικές σκηνές του Τρωικού Πολέμου (vid) Ο αρχαίος Αθηναϊκός Στόλος έρχεται στο φως Χρυσή μινιατούρα βιβλίου του 15ου αιώνα συνδέεται με τη σύζυγο του Ριχάρδου Γ΄ Μούμια με χρυσή γλώσσα βρέθηκε σε σφραγισμένο αιγυπτιακό τάφο (vid)