Τα Χανιά έδειξαν το δρόμο – Θα ακολουθήσει κανείς;

BOOK CORNER  | Ενημ. 3/07/2024, 12:17

Από τον Διονύση Μαρίνο (*)

Το 3ο Φεστιβάλ Χανίων είναι ήδη παρελθόν. Δεν θα ήταν ωραίο να ακολουθούσαν το παράδειγμά του κι άλλες πόλεις της επαρχίας;

Τα Φεστιβάλ βιβλίου φέρνουν σ’ επαφή το κοινό με τους καρπούς της απαγορευμένης γνώσης. Πηγή: Pixabay

v

ΤΟ 3ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ Βιβλίου των Χανίων ανήκει ήδη στο παρελθόν. Η φετινή επιτυχία του είναι μια νίκη της περιφέρειας κόντρα στο βραδυκίνητο αθηνοκεντρικό κράτος. Δεν θα ήταν ωραίο να ακολουθούσαν το παράδειγμά του κι άλλες πόλεις της επαρχίας;

Διαβάζω από το επίσημο σάιτ του BBC: «Οι διοργανωτές του λογοτεχνικού Φεστιβάλ του Wolverhampton έκαναν άνοιχτη πρόσκληση στους πολίτες να τους καταθέσουν προτάσεις για το επόμενο φεστιβάλ που θα πραγματοποιηθεί στις 31 Ιανουαρίου. Κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί να καταθέσει τις προτάσεις του έως το τέλος Αυγούστου».

Σημειωτέον πως το εν λόγω Φεστιβάλ έχει φτάσει αισίως στον ένατο χρόνο ζωής και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα της Μεγάλης Βρετανίας. Σοφόν το σαφές: ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο.

Τα Χανιά, έπειτα από την ολοκλήρωση του 3ου Φεστιβάλ Βιβλίου, έχουν γίνει ο φορέας του καλού που ψάχνει το καλύτερο. Πρόκειται για τη φυσική εξέλιξη των πραγμάτων που ως τώρα, αν χρειάζεται κανείς να βάλει όλα τα δεδομένα σε μια ζυγαριά, κλείνουν προς τη θετική πλευρά.
ν

Από το 3ο Φεστιβάλ Βιβλίου στα Χανιά. Πηγή: Bookpress

ν

Η κουλτούρα των φεστιβάλ 

Η κουλτούρα των Φεστιβάλ βιβλίου δεν είναι τόσο δεδομένη στη χώρα μας. Αν και τα τελευταία χρόνια κάτι γίνεται. Έχουμε αυτό των Χανίων, έχουμε της Τήνου που το «τρέχει» ο ποιητής Ντίνος Σιώτης και της Λάρισας που είναι αμιγώς ποιητικό και τελεί υπό την αιγίδα των εκδόσεων Θράκα. Φέτος έγινε και ένα εξαιρετικό Φεστιβάλ Αστυνομικής Λογοτεχνίας στη Σάμο. Άρα; Μήπως να κοιτάξουμε προς αυτή την κατεύθυνση; 

Όλη η Ευρώπη (αλλού περισσότερο κι αλλού λιγότερο) διαμορφώνει τον λογοτεχνικό ορίζοντά της μέσω των Φεστιβάλ.

Όλη η Ευρώπη (αλλού περισσότερο κι αλλού λιγότερο) διαμορφώνει τον λογοτεχνικό ορίζοντά της μέσω των Φεστιβάλ. Μου έλεγε ο Σαντιάγκο Ρονκαλιόλο πόσα φεστιβάλ θα επισκεφθεί το επόμενο διάστημα και με έπιασε θλίψη. Η λογοτεχνική Ευρώπη δεν κοιμάται τον ύπνο του δικαίου.

Τι είναι αυτό που κάνει το Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων επιτυχημένο; Δεν είναι το θερινό περιβάλλον, οι εντυπωσιακές εγκαταστάσεις ή η συνολική ιδέα πάνω στο φεστιβάλ. Ή, μάλλον, είναι κι αυτά, αλλά αυτά θεωρούνται εκ των ων ουκ άνευ. Αν δεν τα έχεις πώς θα προχωρήσεις σε έναν σοβαρό σχεδιασμό.
ν

Από τους ομιλητές του 3ου Φεστιβάλ Βιβλίου στα Χανιά. Πηγή: Bookpress
ν

Πάνω από όλα αυτά τα… τεχνικά ζητήματα είναι η ταπεινότητα. Μιλούσα χθες το απόγευμα με τον αντιπεριφερειάρχη Χανίων Νίκο Καλογερή κι ενώ του έλεγα πως το φεστιβάλ έχει αφήσει αποτύπωμα στην πόλη και ότι το φετινό είχε παλμό και πάρα πολλές ενδιαφέρουσες συζητήσεις, εκείνος είχε σκύψει το κεφάλι και μου απαντούσε με ένα ταπεινό «ευχαριστώ».

Είναι λάθος να συγκρίνουμε τα τεκταινόμενα στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Θεσσαλονίκης με το Φεστιβάλ Χανίων. Είναι άλλα τα μεγέθη και ο σκοπός του ενός και του άλλου.

Έχουμε συνηθίσει τους τοπικούς «άρχοντες» να λειτουργούν ως κράτος εν κράτει; Εν πολλοίς ναι, αλλά στην περίπτωση των Χανίων υπάρχει διακριτή διαφοροποίηση. Ο καθένας έχει αναλάβει το μέρος της ευθύνης για την επιτυχία της διοργάνωσης. Η περιφέρεια, ο δήμος και η ομάδα εργασίας λειτουργούν ως ένα σώμα, αλλά και ως ξεχωριστές «οντότητες». Αυτό σημαίνει διάκριση εξουσιών εν τοις πράγμασι.
ν

Από τους ομιλητές του 3ου Φεστιβάλ Βιβλίου στα Χανιά. Πηγή: Bookpress
ν

Αν προσθέσει κανείς σ’ αυτό μια σειρά από παρουσιάσεις που είχαν πάρα πολύ κόσμο (βλ. του Μενέλου Χαραλαμπίδη, αλλά όχι μόνο) και οι ιδέες που αναπτύχθηκαν (ειδικά για το πού πάει η Ευρώπη), αίφνης, έχεις ένα αποτέλεσμα που ξεπερνάει κάθε προσδοκία.

Η ευκαιρία της περιφέρειας

Τα Χανιά δείχνουν το δρόμο, αλλά ποιος θα ήθελε να ακολουθήσει; Σκέφτομαι το παλαιό σύνθημα «ένα, δύο, τρία, πολλά Πολυτεχνεία» και προσπαθώ να αναλογιστώ πώς θα μπορούσε να διαμορφωθεί το λογοτεχνικό τοπίο της Ελλάδας αν είχαμε κι άλλα τέτοια φεστιβάλ, τα οποία, ενώ θα ξεκινούσαν από τον τοπικό χαρακτήρα, θα ήθελαν να ανοίξουν τον ορίζοντά τους.

H χώρα μας δεν είναι Μεγάλη Βρετανία για να μπορεί να υποστηρίξει πολλά φεστιβάλ. Εντούτοις, η τοπική αυτοδιοίκηση δεν είναι μόνο για να φτιάχνει πάρκα και παιδικές χαρές.

Προφανώς, η χώρα μας δεν είναι Μεγάλη Βρετανία για να μπορεί να υποστηρίξει πολλά φεστιβάλ. Εντούτοις, η τοπική αυτοδιοίκηση δεν είναι μόνο για να φτιάχνει πάρκα και παιδικές χαρές (αν τα φτιάχνει κι αυτά). Επομένως, από τη στιγμή που το βραδυκίνητο κεντρικό κράτος δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα, γιατί να μην αναλάβουν οι τοπικές «κυβερνήσεις» να κάνουν κάτι πρωτοποριακό;

Τα Χανιά ήδη ετοιμάζονται για το επόμενο φεστιβάλ αναζητώντας από τώρα τη νέα θεματική και τους συγγραφείς που θα πρέπει να καλέσουν το καλοκαίρι του 2025. Οποιος νομίζει ότι αυτά γίνονται τελευταία στιγμή, μάλλον ξεχνάει πως στην Εσπερία (και όχι μόνο) οι συγγραφείς είναι επαγγελματίες και ακολουθούν το πρόγραμμά τους κατά γράμμα.

____________

(*) Ο Διονύσης Μαρίνος είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος.
ν

Δείτε επίσης:

Το «βουβό» Νόμπελ Λογοτεχνίας 2023 − Ποια είναι τα προγνωστικά Στον Νορβηγό συγγραφέα Γιον Φόσσε το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2023 Η νέα ποιητική συλλογή του Θεόδωρου Ζαφειρίου «Η ανορθογραφία των τραίνων» Τάκης Καμπύλης: «Κυριαρχεί η δημοσιογραφία της ντουντούκας» Τα 10 βιβλία που κρατάει ο Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης από το 2023 Έξι βιβλία για μια πιο υγιή και ισορροπημένη ζωή