Ευτροφισμός: Τα ψάρια πεθαίνουν εξαιτίας της μείωσης του οξυγόνου στο νερό (vid)

22 Αυγούστου 2024 Κατηγορία NEWS, Περιβάλλον

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ | Ενημ. 22/08/2024, 14:57 | 28/08/2024, 14:06

Posted by Youmagazine Staff

Το οξυγόνο στο νερό της Γης συνεχώς μειώνεται και οι επιστήμονες λένε ότι αυτό δεν είναι καλό νέο ούτε για τα ψάρια ούτε για εμάς.

Τα νεκρά ψάρια δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Στη φωτο νεκρά ψάρια στη Mar Menor, τη μεγαλύτερη λιμνοθάλασσα αλμυρού νερού της Ευρώπης στη Μούρθια της Ισπανίας. Image: YouTube

Ο ΜΟΡΙΑΚΟΣ τύπος Η2Ο, γνωστός σε όλους, σημαίνει ότι κάθε μόριο νερού αποτελείται από δυο άτομα υδρογόνου και ένα άτομο οξυγόνου. Το διαλυμένο στο νερό οξυγόνο (Dissolved Οxygen) είναι ένας από τους πιο σημαντικούς δείκτες για την ποιότητα των υδάτων. Το νερό, θαλασσινό ή γλυκό, που περιέχει οξυγόνο σε επαρκή ποσότητα είναι απαραίτητο για να διατηρηθούν υγιή τα υδάτινα οικοσυστήματα.

Οι επιστήμονες ανακάλυψαν πρόσφατα ότι το οξυγόνο στο νερό της Γης άρχισε να μειώνεται σε θάλασσες, ποτάμια, λίμνες και πηγές. Όπως κάθε διαταραχή στη φύση, οφείλεται αποκλειστικά στις ανθρώπινες δραστηριότητες και πιο συγκεκριμένα στο γεγονός ότι δισεκατομμύρια άνθρωποι βασίζονται στα θαλάσσια και στα γλυκά ύδατα για να ζήσουν και να έχουν εισόδημα. Αυτό κάνει το οξυγόνο στο νερό να μειώνεται με γρήγορους ρυθμούς.

Σαν αποτέλεσμα, θάλασσες και λίμνες γεμίζουν με νεκρά ψάρια, λόγω της μείωσης του οξυγόνου τόσο στο γλυκό όσο και στο θαλάσσιο νερό.

Στην Ελλάδα είδαμε πρόσφατα χιλιάδες νεκρά ψάρια τόσο στον Παγασητικό Κόλπο του Βόλου, όσο και στη λίμνη Κάρλα.
ν

Νεκρά ψάρια στη λίμνη Κάρλα εξαιτίας του ευτροφισμού. Image: ΕΡΤ

Οι πλανητικές «κόκκινες γραμμές»

Οι επιστήμονες προσέθεσαν την έλλειψη οξυγόνου στο νερό («υδάτινη αποοξυγόνωση») στον κατάλογο με τις πλανητικές κόκκινες γραμμές που απειλούν το μέλλον του πλανήτη (planetary boundaries). Βέβαια πρακτικά, αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Η καταστροφή του περιβάλλοντος από τις ανθρώπινες δραστηριότητες συνεχίζεται και δεν είναι αναστρέψιμη.

Πριν μιλήσουμε για την έλλειψη οξυγόνου και τον ευτροφισμό, ας δούμε ποιες είναι οι «κόκκινες γραμμές» του πλανήτη. Ο κατάλογος περιέχει εννέα τομείς ανθρώπινων δραστηριοτήτων, στις οποίες πρέπει να μπουν όρια «για να μπορέσει η ανθρωπότητα να συνεχίσει να αναπτύσσεται και να ευδοκιμεί τα επόμενα χρόνια».

Οι «κόκκινες γραμμές» αφορούν α) την άνοδο της θερμοκρασίας, β) την οξίνιση των ωκεανών (ocean acidification), γ) τη μόλυνση των υδάτων από τα ανθρώπινα απόβλητα, δ) την καταστροφή του όζοντος, ε) τη διαταραχή του παγκόσμιου κύκλου φωσφόρου και αζώτου, στ) την εξαφάνιση των διαφόρων ειδών ζώων, ζ) την παγκόσμια χρήση γλυκού νερού για περιττές ενέργειες (όπως στις πισίνες), η) το κάψιμο και την αποψίλωση των δασών και θ) την ατμοσφαιρική ρύπανση.
ν

Οι εννέα κύριοι τρόποι με τους οποίους ο άνθρωπος επιδρά στο περιβάλλον. Κάθε χρόνο η περιβαλλοντική καταστροφή επιταχύνεται. Image: Supplied
ν

Είναι φανερό ότι σε κανέναν από τους εννέα τομείς της επιβλαβούς ανθρώπινης επέμβασης δεν μπορεί να γίνει κάτι. Απλώς στους υπάρχοντες μέχρι τώρα οκτώ κινδύνους, προστέθηκε ένας ακόμη.

Ο νέος κίνδυνος αφορά την αποοξυγόνωση του γλυκού και του αλμυρού νερού. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να επηρεάζονται τα διάφορα οικοσυστήματα της Γης από τα οποία τρεφόμαστε. Ο κίνδυνος δεν έχει γίνει ακόμη αισθητός, αλλά είναι ζήτημα χρόνου,

Δυο είναι οι κύριες αιτίες για τη μείωση του οξυγόνου στο νερό. Ο ένας λόγος είναι η υπερθέρμανση του πλανήτη. Ο άλλος λόγος είναι ο ευτροφισμός.

Τα ζεστά νερά δεν μπορούν να συγκρατήσουν το διαλυμένο οξυγόνο. Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχίζουν να αυξάνουν τη θερμοκρασία του αέρα και του νερού πάνω από το μέσο όρο, με αποτέλεσμα τα επιφανειακά ύδατα να γίνονται λιγότερο ικανά να συγκρατήσουν αυτό το ζωτικό στοιχείο.

Τι είναι ο ευτροφισμός (eutrophic)

Ευτροφισμός ονομάζεται το περιβαλλοντικό φαινόμενο κατά το οποίο η υπέρμετρη αύξηση της συγκέντρωσης θρεπτικών στοιχείων σε μια υδάτινη επιφάνεια συνεπάγεται τη μείωση του διαλυμένου οξυγόνου στο νερό και κατά συνέπεια την αλλοίωση της βιοποικιλότητας σε αυτό. Το φαινόμενο παρουσιάζεται συνήθως σε λίμνες ή κλειστούς αβαθείς κόλπους και οφείλεται στην υπέρμετρη αύξηση της συγκέντρωσης φωσφόρου, αζώτου και άλλων φυτικών θρεπτικών συστατικών σε ένα βιοσύστημα.

Τα θρεπτικά συστατικά εισάγονται στο οικοσύστημα κυρίως από τις αποχετεύσεις και τα ρέματα, τα οποία μεταφέρουν διάφορα υλικά π.χ. υλικά από την καμένη γη, καθώς δεν υπάρχουν δέντρα για να ανακόψουν τη ροή.
ν

Νεκρά ψάρια εξαιτίας του ευτροφισμού. Image: Colourbox
ν

Εκτός από τις θρεπτικές ουσίες που μεταφέρουν τα ρέματα, σημαντικό ρόλο παίζουν τα ανθρώπινα λύματα από τους υπονόμους που καταλήγουν στη θάλασσα, αλλά και η εισροή οργανικής ύλης από τα γεωργικά λιπάσματα, τα οικιακά χημικά και τα βιομηχανικά απόβλητα.

Στα θαλάσσια οικοσυστήματα, μόλις συγκεντρωθεί μια ποσότητα λυμάτων, αναλαμβάνουν δράση τα βακτήρια που υπάρχουν στα φύκια, τα οποία απορροφούν αμέσως το διαθέσιμο οξυγόνο. Όσον αφορά τα μικρόβια που δεν βασίζονται στο οξυγόνο, αυτά τρέφονται από τα νεκρά οργανικά υλικά, με αποτέλεσμα να αυξάνονται, πράγμα που μειώνει το φως και περιορίζει τη φωτοσύνθεση, παγιδεύοντας έτσι ολόκληρο το υδάτινο σύστημα σε έναν φαύλο κύκλο. Αυτός είναι ο ευτροφισμός.

Η σχετική έκθεση των επιστημόνων από το Rensselaer Polytechnic Institute των ΗΠΑ, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Ecology & Evolution.

ν

ν