«Οι Σχεδιαστές του κόσμου»: Ελληνικός μαγικός ρεαλισμός σε βαθμό υπερθετικό

BOOK CORNER  | Ενημ. 10/02/2025, 16:44

Από τον Αντώνη Κυριαζή

Μια αντισυμβατική ιστορία μυστηρίου και αγωνίας με εναλλαγές σε καλειδοσκοπικό ρυθμό και πολύσημη διάσταση λόγου.

Image: Supplied                                                             

v

ΑΝ ΜΑΓΙΚΟΣ ρεαλισμός είναι η ανάμειξη του φυσικού με το υπερφυσικό στοιχείο, τότε το μυθιστόρημα «Οι Σχεδιαστές του κόσμου – Ιστορίες από τη Χρυσή Πόλη», του Αναστάσιου Ν. Πανά (εκδ. Πίρωμις) ανήκει σε αυτό το είδος μυθοπλασίας – είδος σπάνιο στη χώρα μας.

Πρόκειται για ένα πολυπρισματικό αφηγηματικό διαμάντι. Η ασυνήθιστη υπόθεσή του εκτυλίσσεται σε ένα παράλληλο σύμπαν, σε έναν τόπο μαγικό, ίδιον με αυτόν που περιγράφει ο Σωκράτης στον Σιμμία και διασώζει ο Πλάτωνας στον διάλογό του Φαίδων. Αλλά ενώ το αρχαίο κείμενο δεν δίνει πολλές πληροφορίες, ο Αναστάσιος Πανάς, από το πρώτο κιόλας κεφάλαιο, που επιγράφεται “Η Χρυσή Πόλη”, μας εισάγει σε έναν ελάχιστα ιδωμένο κόσμο, που μόνο μύστες μπορούν να επισκεφτούν.

Ο ίδιος δεν είναι μύστης. Βρίσκεται εκεί για να δικαστεί για όσα έπραξε (ή παρέλειψε να πράξει) κατά τη διάρκεια των ενσαρκώσεών του στη Γη. Ο κύκλος έκλεισε και ήρθε η ώρα του απολογισμού.
ν

ν

H γλώσσα του μυθιστορήματος, μεστή, γλαφυρή και πυκνή, δείχνει την πολύχρονη τριβή του συγγραφέα με την δημοσιογραφία. Ο ίδιος γίνεται μάρτυρας του εαυτού του, όπως ο ήρωας στον «Ξένο» του Καμύ, ή όπως ο Μπόρχες στο διήγημα «Ο Μπόρχες κι εγώ». Όμως, η κυριολεκτική χρήση της γλώσσας δεν πρέπει να μας ξεγελά ούτε να μας εφησυχάζει. Κάνοντας προβληματικό το οικείο, και οικείο το ασυνήθιστο, όχι μόνο ανοίγει ευρέα περιθώρια ερμηνείας, αλλά και πετυχαίνει να αποκαλύψει πτυχές ενός κόσμου που είτε δεν γνωρίζουμε είτε ηθελημένα έχουμε λησμονήσει.

Οι δυο κόσμοι, ο πραγματικός και ο μεταφυσικός –ο κόσμος στον οποίο πηγαίνουν οι ψυχές όταν πεθαίνουν– εναλλάσσονται με γρήγορο ρυθμό, προκαλώντας σύγχυση στον αναγνώστη, με σκοπό την επίτευξη μιας συνειδησιακής κατάστασης παρόμοιας με αυτή της σχιζοφρένειας ή των παραισθήσεων του LSD.

Και όλα αυτά θα μπορούσαν να είναι αποκυήματα μιας καλπάζουσας φαντασίας, αν, όπως ισχυρίζεται ο συγγραφέας, ο “άλλος κόσμος” δεν κρατούσε τα κλειδιά της ζωής στη Γη. Καθετί στον δικό μας κόσμο, είναι χλωμό αντίγραφο εκείνου του άλλου κόσμου. Και αυτοί που κρατούν τα κλειδιά του είναι οι Σχεδιαστές, οι μόνοι που γνωρίζουν τα σχέδια του Κυρίου του Κόσμου.

Ο μαγικός ρεαλισμός, ως λογοτεχνικό κίνημα, αναπτύχθηκε ιδιαίτερα από την Σχολή της Λατινικής Αμερικής, με κύριους εκπροσώπους τον Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες από την Κολομβία και τον Μιγκέλ Άνχελ Αστούριας από τη Γουατεμάλα, βραβευμένοι και οι δύο με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ένας από τους πρωτοπόρους είναι και ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες από την Αργεντινή, αν και ο ίδιος απέρριπτε τον όρο, θεωρώντας ότι το έργο του έχει τα χαρακτηριστικά του “μεταμοντέρνου” – το λεπτό ειρωνικό παιχνίδι, οι αναφορές σε πολλαπλά αφηγηματικά επίπεδα, ο μεταφυσικός σκεπτικισμός, ο εκμηδενισμός της δυτικής κουλτούρας και η αμφισβήτηση του τι είναι πραγματικό.

Ο γήινος γραμμικός χρόνος έρχεται σε αντίστιξη με το είδος χρόνου στη Χρυσή Πόλη, όπου το παρόν και το μέλλον, μαζί με το παρελθόν, συνδυάζονται ακαριαία, καθιστώντας δυνατή την κβαντική τηλεμεταφορά.

Το μυθιστόρημα του Α.Ν. Πανά «Οι Σχεδιαστές του κόσμου» είναι πολυεπίπεδο. Παίζει με τον χρόνο στις τρεις μορφές του (παρελθόν, παρόν, μέλλον), παρουσιάζοντας ιστορικά γεγονότα που έχουν διαγραφεί από τη συλλογική μνήμη. Ένα παράδειγμα είναι η καταδίωξη στην έρημο μιας ομάδας αντιφρονούντων από τους στρατιώτες του αιρετικού φαραώ Ακενατόν (14ος αι. π.Χ.). Ένα άλλο, η πολιορκία της ελληνικής αποικίας των Ευεσπερίδων στην Κυρηναϊκή από τους Ιννιάρτου, μια εξαφανισμένη σήμερα φυλή. Ο γήινος γραμμικός χρόνος έρχεται σε αντίστιξη με τον κυκλικό χρόνο της Χρυσής Πόλης, όπου παρόν και μέλλον, μαζί με το παρελθόν, συνδυάζονται ακαριαία σε ένα αιώνιο τώρα, καθιστώντας δυνατή την κβαντική τηλεμεταφορά.

Όσο για τον ιστορικό χρόνο, το παρελθόν παρουσιάζεται μέσα από παραδείγματα μετενσάρκωσης στο γήινο πεδίο. Το κάρμα, δημιουργεί το χωροχρονικό πλαίσιο που ενώνει τους δυο κόσμους το παρόν και το μέλλον. Και η διαγραφή των αμαρτιών γίνεται δι’ ελέου και φόβου. Εκ πρώτης όψεως, οι δυο κόσμοι είναι ίδιοι, αλλά με τρομακτικές διαφορές. Ο γήινος είναι ο κόσμος των ειδώλων, των δοκιμασιών, του θανάτου. Ο κόσμος της Χρυσής Πόλης, το καταφύγιο των αθανάτων. Ο ήρωας, έχοντας οδηνηρές εμπειρίες από τον γήινο κόσμο, θέλει να παραμείνει στον κόσμο των αθανάτων, ώσπου μια δυσοίωνη είδηση για το μέλλον της ανθρωπότητας θα τον αναγκάσει να αλλάξει τα σχέδιά του. Σε κάθε βήμα παλεύει με τα φαντάσματά του, τις αγωνίες και τις ανασφάλειες, χωρίς φύλλο πορείας και άρα χωρίς να έχει ιδέα για το αν βαδίζει σωστά και πού πηγαίνει, εκτός από μια πολύ ισχυρή επιθυμία να ξεπεράσει τα όρια του.

Το παρελθόν παρουσιάζεται μέσα από παραδείγματα μετενσάρκωσης. Το κάρμα, δημιουργεί το χωροχρονικό πλαίσιο για το παρόν και το μέλλον.

Ο πρωτοεμφανιζόμενος στα ελληνικά γράμματα Α.Ν. Πανάς, δημιουργεί με τους «Σχεδιαστές» ένα υπαρξιακό θρίλερ, με κοινωνικό και πολιτικό ορίζοντα, που προσλαμβάνει ωστόσο φιλοσοφικές και μεταφυσικές διαστάσεις. Ένα ακατάτακτο και απολαυστικό μυθιστόρημα για την αξία της αυτογνωσίας.

Παρά τον ονειρικό χαρακτήρα του, το μυθιστόρημα μάς δίνει ορισμένες λεπτομερείς πληροφορίες, όπως για παράδειγμα αν υπάρχει τη ζωή στους άλλους πλανήτες, τι συμβαίνει στις ψυχές μετά την εγκατάλειψη του σώματος, αλλά και από πού προέρχεται το ανθρώπινο είδος. Και τα ερωτήματα πολλά: ποια είναι τα παράξενα όντα με τους μαύρους μανδύες, που κατασκευάζουν τον Αθάνατο Άνθρωπο, το νέο είδος ανθρώπου που θα αντικαταστήσει το υπάρχον είδος, το οποίο πρόκειται να καταστραφεί. Γιατί πήρε μια τέτοια απόφαση ο Κύριος του Κόσμου; Ποιο μυστικό κρύβει ο μυστηριώδης Πύργος με τις ανεστραμμένες πυραμίδες στο εσωτερικό του; Και ποιοι είναι οι Σχεδιαστές, οι μόνοι που γνωρίζουν τα σχέδια του Κυρίου του Κόσμου και εκπληρώνουν το θέλημά του;

Δυο λόγια για τον συγγραφέα

O Αναστάσιος Ν. Πανάς μεγάλωσε στη Χαλκίδα και σπούδασε ζωγραφική και ψηφιδωτό στην ΑΣΚΤ. Για πολλά χρόνια υπήρξε διευθυντής των περιοδικών “Το Ανεξήγητο – Μυστήρια της σκέψης, του χώρου και του χρόνου” και “Mystc View”. Επισκέφθηκε πολλές φορές το CERN και πήρε συνεντεύξεις από Έλληνες και ξένους φυσικούς. Σήμερα ασχολείται με τη συγγραφή βιβλίων και τον ηλεκτρονικό Τύπο.

Οι Σχεδιαστές του κόσμου – Ιστορίες από τη Χρυσή Πόλη
Συγγραφέας: Αναστάσιος Ν. Πανάς
Εκδόσεις: Πίρωμις
ISBN: 9781326712266
Πρώτη έκδοση: Ιανουάριος 2025
Σελίδες: 288
Με επίμετρο και σημειώσεις
Διαστάσεις: 21,5×14
Εξώφυλλο: μαλακό
Διάθεση: Lulu
ν

ν

Δείτε επίσης:

Ο Σαλμάν Ρούσντι αποκάλυψε απόσπασμα του νέου του μυθιστορήματος «Ο πρίγκιπας Άσγκαρ και τα κρυμμένα θηρία» από την Ελένη Μαρούδη Απελευθέρωση ή προσκόλληση; Εξερευνώντας τις δύο όψεις του διαλογισμού «Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση) Μανώλης Ανδριωτάκης: «Αν τα ρομπότ αποκτήσουν ψυχή…» «Ελληνικοί μύθοι» – Η συγγραφέας Τζιν Μένζις μιλάει για το βιβλίο της