15 γυναίκες που άφησαν εποχή
ΠΟΡΤΡΕΤΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Posted by Youmagazine Staff
Γυναίκες σύμβολα που έγραψαν ιστορία, ενέπνευσαν και άνοιξαν το δρόμο για τις επόμενες γενεές γυναικών.
ν
ΜΕΡΙΚΕΣ από τις γυναίκες στις οποίες οφείλουμε πολλά πάνω στην πολιτική, τις τέχνες, τη φιλοσοφία, την ιατρική, τις επιστήμες και τα γράμματα. Από την αρχαιότητα έως σήμερα αναφέρουμε ενδεικτικά μερικές από αυτές, οι οποίες μας εμπνέουν με το παράδειγμά τους.
Σαπφώ (625-570 π.Χ.)
Μια από τις μεγαλύτερες ποιήτριες στην ιστορία, η Σαπφώ έζησε στη Λέσβο και έγραψε υπέροχα λυρικά ποιήματα. Ενώ πολλά από τα έργα της έχουν χαθεί, η φήμη της παραμένει ζωντανή και το όνομά της έχει συνδεθεί με τον λεσβιακό έρωτα, επειδή ίδρυσε κάτι σαν λέσχη γυναικών, όπου η κοινωνική συναναστροφή συνδυαζόταν με καλλιτεχνικές δραστηριότητες όπως ο χορός, η μουσική και φυσικά η ποίηση. Ο Πλάτωνας την συγκαταλέγει στους 10 μεγαλύτερους ποιητές.
Διοτίμα (6ος–5ος π.Χ. αιώνας)
Η εσωτερική δασκάλα και οδηγός του Σωκράτη, η οποία αναφέρεται στο “Συμπόσιο” του Πλάτωνα. Η Διοτίμα ήταν ιέρεια στην Μαντίνεια της Αρκαδίας, Πυθαγόρεια φιλόσοφος και γνώστρια της πυθαγόρειας αριθμοσοφίας. Σύμφωνα με τον Ξενοφώντα γνώριζε επίσης δύσκολα γεωμετρικά θεωρήματα. Η Διοτίμα δίδαξε στον Σωκράτη ότι δεν πρέπει να στεκόμαστε στο εξωτερικό κάλλος, αλλά να ερευνούμε εάν έχει κάλλος η ψυχή ενός ανθρώπου.
Κλεοπάτρα (69-30 π.Χ.)
Η θρυλική βασίλισσα της Αιγύπτου ήταν η τελευταία απόγονος των Πτολεμαίων. Προσπάθησε απεγνωσμένα να αποτινάξει τον ρωμαϊκό ζυγό από το βασίλειό της και κατάφερε να γοητεύσει τους δύο ισχυρότερους άνδρες της Ρώμης, πρώτα τον Ιούλιο Καίσαρα και στη συνέχεια τον Αντώνιο, τον οποίο ακολούθησε στον θάνατο. Χάρη στη φιλοδοξία και την προσωπική της γοητεία επηρέασε καθοριστικά τη ρωμαϊκή πολιτική σε μια αποφασιστική περίοδο και κατέληξε να αντιπροσωπεύει, όσο καμιά άλλη γυναίκα στην αρχαιότητα, το πρότυπο της μοιραίας γυναίκας.
Βοαδίκεια ή Μπουντίκα (33-60 μ.Χ.)
Η βασίλισσα της Κελτικής φυλής των Ικένων έμεινε στην ιστορία όταν οδήγησε το λαό των Βρετανών σε επανάσταση κατά των Ρωμαίων κατακτητών. Συγκέντρωσε στρατό από 100.000 άνδρες οι οποίοι κατάφεραν να φτάσουν μέχρι το Λονδίνο, αλλά αργότερα ηττήθηκαν από τις ρωμαϊκές στρατιές. Σύμφωνα με τον Τάκιτο 80.000 Βρετανοί έχασαν την ζωή τους στο πεδίο των μαχών. Η Βοαδίκεια σύμφωνα με τον Τάκιτο αυτοκτόνησε μετά την ήττα, ενώ σύμφωνα με τον Δίωνα Κάσσιο αρρώστησε και πέθανε.
Ιουλία Δόμνα (170-217 μ.Χ.)
Η Ιουλία Δόμνα ήταν μέλος της περίφημης ρωμαϊκής αυτοκρατορικής δυναστείας των Σεβήρων, σύζυγος του αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου. Κόρη ιερέα από τη Συρία, είχε υψηλή μόρφωση και υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές γυναίκες στην πολιτική ιστορία της Ρώμης, με τεράστια επιρροή στον αυτοκρατορικό θρόνο. Ίδρυσε τον περίφημο «Κύκλο των Γεωμετρών», μια συντροφιά λογοτεχνών, ρητόρων και επιστημόνων, στον οποίο μετείχαν τα μεγαλύτερα ονόματα της εποχής: ο συγκλητικός και ιστορικός Δίων Κάσσιος («Ρωμαϊκή Ιστορία»), ο Γαληνός, η φιλόσοφος Αρία, ο Αθήναιος (που έγραψε τους «Δειπνοσοφιστές»), ο Φιλόστρατος (που έγραψε κατ’ εντολήν της τη βιογραφία του Απολλώνιου Τυανέα), ο Διογένης Λαέρτιος («Βίοι και γνώμαι των εν φιλοσοφία ευδοκιμησάντων»), ο Αιλιανός («Ποικίλη Ιστορία»), ο ποιητής Σερένος Σαμμωνικός κ.ά. Αδάμαστη γυναίκα, η Ιουλία αυτοκτόνησε μετά τη δολοφονία του γιου της, Καρακάλλα. Θεοποιήθηκε μετά θάνατον από τη Σύγκλητο της Ρώμης. Η Ιστορία διατηρεί τα λόγια της, όταν οι γιατροί της πρότειναν να της αφαιρέσουν το ένα στήθος που είχε προσβληθεί από καρκίνο: «Γεννήθηκα αρτιμελής και αρτιμελής θα πεθάνω». Σταμάτησε, λοιπόν, να τρώει, ώσπου πέθανε.
Ζηνοβία (240-275 μ.Χ.)
Η Ζηνοβία ήταν βασίλισσα της Παλμύρας, ρωμαϊκής αποικίας στη σημερινή Συρία. Ήταν μια μελαχρινή γυναίκα εκθαμβωτικής ομορφιάς, σαγηνευτική, ευφυής, θαρραλέα και υπέρμετρα φιλόδοξη, καθώς και μια από τις πιο μορφωμένες και γλωσσομαθείς γυναίκες της εποχής της. Θέλοντας να απελευθερώσει την Παλμύρα, ξεκίνησε πόλεμο κατά των Ρωμαίων, αλλά ηττήθηκε και αιχμαλωτίστηκε. Ο εραστής της, ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Κάσσιος Λογγίνος, σχολάρχης της πλατωνικής Ακαδημίας και μαθητής του Αμμώνιου Σακκά, που τη στήριξε στην αντιρωμαϊκή πολιτική της, εκτελέστηκε. Η έκπτωτη «βασίλισσα της ερήμου» πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής της στη Ρώμη.
Υπατία (350-415 μ.Χ.)
Μια από τις πιο λαμπρές μορφές στην ιστορία της φιλοσοφίας και των μαθηματικών, η Υπατία ήταν κόρη του αστρονόμου και μαθηματικού Θέωνα από την Αλεξάνδρεια. Δίδαξε μαθηματικά, αστρονομία και μηχανική στο Πανεπιστήμιο (Μουσείο) της Αλεξάνδρειας και αποτέλεσε πόλο έλξης για τους διανοούμενους της εποχής ενώ έκανε και εκτενή και ουσιώδη σχόλια στα μαθηματικά έργα του Διόφαντου και του Απολλώνιου. Βρήκε τραγικό θάνατο από τον χριστιανικό όχλο. Στους μαθητές της συγκαταλέγονταν προσωπικότητες της εποχής, όπως ο επίσκοπος Κυρήνης Συνέσιος και ο έπαρχος της Αλεξάνδρειας Ορέστης. Η διδασκαλία της βασίζονταν στις αρχές του Πλωτίνου, του ιδρυτή του Νεοπλατωνισμού, καθώς και του Ιάμβλιχου.
Μαρία Αντουανέτα (1755-1793)
Αρχετυπική μορφή, η Μαρία Αντουανέτα έγινε βασίλισσα της Γαλλίας σε μια εξαιρετικά ταραγμένη ιστορική περίοδο. Ήταν μια καλλιεργημένη γυναίκα που ξόδευε μυθικά ποσά στη μόδα, τις κομμώσεις και τα πολυτελή κοσμήματα, ενώ ταυτόχρονα οργίαζαν οι φήμες γύρω από την ίδια και την ιδιωτική της ζωή, όπως και τις σεξουαλικές προτιμήσεις της. Οδηγήθηκε στην γκιλοτίνα από τους επαναστατημένους Γάλλους. Τα τελευταία της λόγια, «Συγχωρήστε με, κύριε» απευθύνονταν στον δήμιο της, Σαρλ-Ανρί Σαμσόν, του οποίου το πόδι πάτησε κατά λάθος. Έμεινε στην ιστορία γιατί μας δίδαξε ότι δεν πρέπει να μαχόμαστε στη ζωή για το ψωμί, αλλά για το παντεσπάνι.
Ολυμπία ντε Γκουζ (1748-1793)
Η ηρωίδα της Γαλλικής Επανάστασης άφησε εποχή με την διακήρυξη για τα δικαιώματα της γυναίκας που έγραψε το 1791. Η Ολύμπ ντε Γκουζ ήταν από τις πρώτες γυναίκες που αγωνίστηκαν σθεναρά για την απόκτηση μιας πιο ισχυρής θέσης για τη γυναίκα. Άσκησε αυστηρή κριτική στους συντάκτες της Διακήρυξης των δικαιωμάτων του ανθρώπου, επειδή αγνόησαν τις γυναίκες. Οι λόγοι της άρχιζαν με τη φράση: «Γυναίκες ξυπνήστε! Πότε θα πάψετε να είστε τυφλές;» Οι φλογερές ιδέες της και η αφοσίωσή της στους αγώνες των γυναικών την οδήγησαν στην εκτέλεσή της στην γκιλοτίνα, τον Νοέμβριο του 1793, την περίοδο της Τρομοκρατίας.
Μεγάλη Αικατερίνη (1729-1796)
Ως αυτοκράτειρα επέκτεινε τα σύνορα της Ρωσίας και την κατέστησε μεγάλη δύναμη. Η πολιτική της συνδέθηκε στενά με την αναγέννηση του ελληνικού βίου λόγω της συνθήκης Κιουτσούκ-Καϊναρτζή. Η Αικατερίνη ήταν μελαχρινή μέσου ύψους. Συνδύασε την υψηλή νοημοσύνη, την εκπαίδευση, την πολιτική ικανότητα και την προτίμησή της στον «ελεύθερο έρωτα». Είχε πολλούς εραστές, από τους οποίους ο αριθμός των γνωστών προσώπων φθάνει στα 23 άτομα. Έως τον θάνατό της το 1796, η Αικατερίνη δεν έμεινε ποτέ χωρίς αντρική συντροφιά. Έγραφε σε γράμμα της: «Είναι η κατάρα που με κυνηγά. Η καρδιά μου δεν αντέχει να μείνει ούτε μια ώρα χωρίς έρωτα…» Απέκτησε το παρατσούκλι «Σεμίραμις του Βορρά» και πέθανε στις 17 Νοεμβρίου 1796 από κολπική αιμορραγία.
Μαρί Κιουρί (1867-1934)
Η Γαλλίδα, πολωνικής καταγωγής, φυσικός υπήρξε η πιο φημισμένη γυναίκα επιστήμων της εποχής της, γνωστή επίσης και ως Μαντάμ Κιουρί. Ήταν η πρώτη γυναίκα που πήρε βραβείο Νόμπελ και που έγινε καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Είναι η μοναδική επίσης που τιμήθηκε δύο φορές με το βραβείο Νόμπελ, της Φυσικής το 1903 και της Χημείας το 1911. Ανακάλυψε το ράδιο και το πολώνιο, μελέτησε τη ραδιενέργεια και βοήθησε στην ανάπτυξη των πρώτων μηχανημάτων ακτίνων Χ. Εργάστηκε μαζί με τον σύζυγό της, Πιερ Κιουρί και άνοιξε το δρόμο στις γυναίκες επιστήμονες. Τις δύο τελευταίες δεκαετίες έχουν δοθεί από την ΕΕ 100.000 επιστημονικές υποτροφίες Μαρία Σκλοντόφσκα Κιουρί σε πολλά υποσχόμενους ερευνητές και ερευνήτριες.
Έλεν Κέλλερ (1880-1968)
Η Έλεν Άνταμς Κέλλερ ήταν Αμερικανίδα συγγραφέας, λέκτορας και ακτιβίστρια.Η Κέλλερ έμεινε κωφάλαλη σε ηλικία μόλις 19 μηνών, αλλά δεν σταμάτησε ποτέ να προσπαθεί και να εργάζεται για την υποστήριξη και τη βοήθεια των τυφλών και των κωφάλαλων. Με τη βοήθεια της παιδαγωγού της, Άννας Σάλιβαν, κατάφερε να ξεπεράσει τις δυσκολίες, να φοιτήσει στο πανεπιστήμιο, να μάθει γερμανικά, ελληνικά και λατινικά και να γράψει βιβλία, συμπεριλαμβανομένης της βιογραφίας της. Έως σήμερα παραμένει ένα ισχυρό παράδειγμα του μεγαλείου της θέλησης.
Μητέρα Τερέζα (1910-1997)
Η γυναίκα που συνέδεσε το όνομά της με την προσφορά και τη βοήθεια των φτωχών. Γεννημένη στα Σκόπια, ήταν αλβανικής καταγωγής Καθολική μοναχή, ιδρύτρια του τάγματος «Ιεραπόστολοι της Φιλανθρωπίας», και ανέπτυξε πολυετή ανθρωπιστική δράση και ιεραποστολικό έργο, ειδικότερα στην Ινδία, όπου έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της βοηθώντας χιλιάδες παιδιά, άρρωστους και φτωχούς. Ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο προκειμένου να βοηθήσει τους φτωχούς και τους αρρώστους. Ενδεικτικά, βοήθησε τους πεινασμένους στην Αιθιοπία, τα θύματα της πυρηνικής έκρηξης στο Τσερνομπίλ το 1986, καθώς και τα θύματα του σεισμού στην Αρμενία το 1988. Τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης το 1979.
Μπεναζίρ Μπούτο (1953-2007)
Η Πακιστανή πολιτικός υπήρξε η πρώτη γυναίκα που έγινε πρωθυπουργός σε μουσουλμανική χώρα. Προερχόμενη από πολιτική οικογένεια, ανέλαβε την ηγεσία της χώρα της το 1988, επιδιώκοντας την ίδρυση της δημοκρατίας μετά από το πραξικόπημα που είχε προηγηθεί στο Πακιστάν, όπου και εκτελέστηκε ο πατέρας της. Έκανε κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, ειδικά υπέρ των γυναικών, ενώ κατηγορήθηκε για κατάχρηση εξουσίας και διαφθορά. Μετά από μια σειρά δολοφονικών επιθέσεων εναντίον της, δολοφονήθηκε το 2007.
Μαλάλα Γιουσαφζάι (1997-)
Η Πακιστανή μαθήτρια, παρά το νεαρό της ηλικίας της, αγωνίζεται για το δικαίωμα στην εκπαίδευση των νεαρών κοριτσιών στη χώρα της, ιδιαίτερα στις περιοχές που βρίσκονται υπό το καθεστώς των Ταλιμπάν. Μετά από την απόπειρα δολοφονίας της από τους Ταλιμπάν, η Μαλάλα ζει στο Λονδίνο, αλλά συνεχίζει να αγωνίζεται και να διακηρύττει το δικαίωμα στη ζωή και την εκπαίδευση των γυναικών.
