Ταφικός κήπος 4.000 ετών ανακαλύφθηκε στην Αίγυπτο
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
Από τη Γεωργία Μεταξά
Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που ανακαλύπτεται ένας επιτάφιος κήπος, με τα αγαπημένα φυτά και άνθη του νεκρού. Ποιος ο συμβολισμός του.
Αυτός ο αιγυπτιακός επιτάφιος κήπος είναι ο πρώτος που ανακαλύφθηκε ποτέ στην ανθρώπινη ιστορία. Photo: CSIC. Πηγή: Supplied
ν
ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ Αιγύπτιοι λάμβαναν ιδιαίτερη μέριμνα για το μεταθανάτιο ταξίδι της ψυχής. Γνωρίζοντας πως οι ψυχές το πρώτο διάστημα είναι πιθανό να παραμένουν κοντά στον επίγειο κόσμο, σαν παραζαλισμένοι ταξιδιώτες που επισκέπτονται έναν άγνωστο κόσμο για τον οποίο δεν γνωρίζουν τίποτα, φρόντιζαν να έχουν κοντά τους (οι νεκροί) αγαπημένα αντικείμενα – τα γνωστά μας κτερίσματα. Είναι η πρώτη φορά όμως στα αρχαιολογικά χρονικά που μαθαίνουμε ότι κατασκεύαζαν και πλούσια διακοσμημένους κήπους στους τάφους, όσων Αιγύπτιων μπορούσαν βέβαια να αντέξουν το οικονομικό κόστος.
Μεταξύ των άφθονων αιγυπτιακών παραστάσεων που δείχνουν τις ζωές των αποθανόντων, με απεικονίσεις θεών ως μέρος της νεκρικής τελετουργίας, οι αρχαιολόγοι έβρισκαν συχνά και εικόνες με κήπους, τις οποίες εκλάμβαναν όχι ως αληθινές, αλλά ως τμήμα της θρησκευτικής παράδοσης.
Οι κήποι αυτοί, με τα έξοχα τακτοποιημένα παρτέρια και με πολυάριθμα άνθη, φυτά και δενδρύλλια ήταν εντυπωσιακοί, αλλά δεν υπήρχαν έως σήμερα ενδείξεις ότι πραγματικά υπήρχαν.
ν
Αιγυπτιακή τοιχογραφία με τον Όσιρη, τον ψυχοπομπό Άνουβη και έναν επιτάφιο κήπο. Photo: CSIC. Πηγή: Supplied
ν
Φανταστείτε την έκπληξη που ένιωσαν οι επιστήμονες του Ισπανικού Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας (Spanish National Research Council – CSIC) όταν ανακάλυψαν πρόσφατα τον πρώτο ταφικό κήπο στο λόφο Ντι Άμπουλ-Νάγκα στο Λούξορ της Αιγύπτου.
Ο κήπος, με διαστάσεις περίπου 2 μέτρα πλάτος και 3 μέτρα μήκος, είναι χωρισμένος σε 28 παρτέρια, στην πλειοψηφία τους τετράγωνα, μερικά από τα οποία βρίσκονται σε ψηλότερο επίπεδο από τα άλλα, εξαιτίας του είδους των φυτευμένων λουλουδιών.
Ο διευθυντής του CSIC, Jose Manuel Galan, θεωρεί ότι σε αυτό το κηπάριο είχαν φυτευτεί διάφορα είδη φυτών που συνδύαζαν την ομορφιά με τις μεταθανάτιες παραδόσεις. Τέτοια φυτά είναι ο φοίνικας, η συκομουριά (φίκος), δέντρα της Περσίας (μεταξύ αυτών το αβοκάντο), ακόμη και το μαρούλι.
Σε μια γωνιά του μικρού αυτού κήπου, οι εκσκαφείς βρήκαν τα απομεινάρια ενός θαμνοειδούς κέδρου, καθώς και ένα μπολ που περιείχε χουρμάδες και άλλα κομμάτια φρούτων, διατηρημένα για 4.000 χρόνια λόγω του ξηρού κλίματος.
ν
Πώς πιστεύουν οι ερευνητές ότι ήταν διακοσμημένος ο ταφικός κήπος. Photo: CSIC. Πηγή: Supplied
ν
Το βασίλειο της Αμέντα
Είναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι ο μεν ταφικός κήπος είναι χωρισμένος σε 28 τμήματα, τα είδη όμως των φυτών που περιείχε ήταν δεκατέσσερα.
Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι το βασίλειο της Αμέντα, όπως ονομαζόταν ο Άδης στα αιγυπτιακά, ήταν χωρισμένο σε 14 διαμερίσματα, το καθένα από τα οποία προοριζόταν για κάποιο σκοπό συνδεδεμένο με τη μεταθανάτια κατάσταση του νεκρού.
Μεταξύ άλλων, σε ένα από αυτά βρισκόταν η Αίθουσα της Κρίσης, σε άλλο η Χώρα της Δύσης, η Μυστική Κατοικία, η Σκοτεινή Χώρα και ο Άπυλος Οίκος. Εκεί ήταν επίσης η Κερ-νέτερ, η διαμονή των θεών, καθώς και η Χώρα των Φαντασμάτων. Ήταν επίσης ο Οίκος του Αγαθού Πατέρα και, ανάμεσα σε άλλα, το Αανρού, η Αίθουσα των Δύο Αληθειών, η Χώρα της Ευδαιμονίας, το Νέτερ-χερ, δηλαδή το κρεματόριο, το Οτάμερ-χερ, τα Σιωπηλά Πεδία, καθώς και πολλές άλλες μυστικές αίθουσες και κατοικίες.
Παρ’ όλα αυτά, η Αμέντα δεν έχει καμία σχέση με την Κόλαση των ορθόδοξων χριστιανών. Η χειρότερη –αν μπορεί να ειπωθεί έτσι– ήταν η Αίθουσα του αιώνιου Ύπνου και Σκότους, όπου, όπως αναφέρει η αιγυπτιακή Βίβλος των Νεκρών:
«Οι νεκροί που κοιμούνται (εκεί) με άφθαρτες μορφές, δεν ξυπνούν για να δουν τους αδελφούς τους, δεν αναγνωρίζουν πια πατέρα και μητέρα, η καρδιά τους δεν νιώθει τίποτα για τη σύζυγο και τα παιδιά τους. Αυτή είναι η κατοικία του Παν-Θανάτου… Ο καθένας φοβάται να τον ικετέψει, γιατί αυτός δεν ακούει. Κανένας δεν τον υμνεί, γιατί δεν προσέχει εκείνους που τον λατρεύουν. Ούτε προσέχει τις προσφορές που του φέρνουν…»
Από την περιγραφή αντιλαμβάνεται κανείς ότι πρόκειται για τη Χώρα της Σιωπής, μια υποκειμενική κατάσταση στην οποία διαμένουν προσωρινά οι ψυχές εκείνων που είναι απόλυτα άπιστοι, εκείνων που πεθαίνουν πρόωρα από ατύχημα, καθώς και ορισμένων άλλων καρμικών περιπτώσεων, έως ότου οδηγηθούν σε μια αναγκαστική επαναγέννηση. Οι ψυχές δεν παραμένουν πολύ εκεί, ούτε και στην κατάσταση του βαθιού ύπνου, της λησμονιάς και του σκότους, αλλά μεταφέρονται πολύ γρήγορα προς το Αμχ ή “πύλη εξόδου”.
ν
Ανάλογα με το είδος των φυτών, ορισμένα παρτέρια βρίσκονταν σε διαφορετικό ύψος από τα υπόλοιπα. Photo: CSIC. Πηγή: Supplied
ν
Το γεγονός ότι η Αμέντα, ο Άδης των Αιγυπτίων, χωρίζεται σε 14 διαμερίσματα, αλλά δίδονται τα ονόματα μόνο των δεκατριών, μας κάνει να υποψιαζόμαστε ότι το 14ο διαμέρισμα είναι ο δικός μας κόσμος. Η ψυχή, όταν κατέρχεται στην ύλη, είναι σαν να πεθαίνει στον δικό της κόσμο.
ν
Ένα εντυπωσιακό εύρημα
«Σε λίγο καιρό θα γνωρίζουμε επακριβώς ποια φυτά είχαν φυτευτεί εδώ, αναλύοντας τους σπόρους που έχουμε συλλέξει», δήλωσε ο Jose Manuel Galan. «Είναι ένα μοναδικό και εντυπωσιακό εύρημα που ανοίγει πολλές οδούς έρευνας».
Η περιοχή στην οποία ανακαλύφθηκε ο ταφικός κήπος, αναπτύχθηκε σε μια κρίσιμη περίοδο της ιστορίας της Αιγύπτου, κάπου 500 χρόνια μετά την κατασκευή των πυραμίδων της Γκίζας, όταν η Άνω και η Κάτω Αίγυπτος (Δέλτα του Νείλου) επανενώθηκαν και άρχισε η ευημερία του Μέσου Βασιλείου.
Το Μέσο Βασίλειο της Αιγύπτου είναι η περίοδος της ιστορίας της Αρχαίας Αιγύπτου που εκτείνεται από την εγκαθίδρυση της 11ης δυναστείας μέχρι το τέλος της 13ης Δυναστείας, από το 2055 π.Χ. έως το 1650 π.Χ., αν και κάποιοι μελετητές περιλαμβάνουν την 13η και 14η Δυναστεία στην Δεύτερη Μεταβατική Περίοδο. Κατά την περίοδο του Μέσου Βασιλείου στην θρησκευτική ζωή κυριάρχησε η νεκρική λατρεία του Όσιρη.
Η περίοδος αποτελείται από δύο φάσεις: την 11η Δυναστεία που κυβέρνησε από τις Θήβες (κοντά στο Λούξορ), και την 12η Δυναστεία και μετά, το κέντρο της οποίας ήταν η περιοχή γύρω από το σημερινό χωριό Λιστ, κοντά στο Φαγιούμ (Δέλτα του Νείλου).
ν
© 2017 Youmagazine.gr
