Η έκτη μαζική εξαφάνιση στη Γη έχει ήδη αρχίσει
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Youmagazine Newsroom
Η Γη έχει εισέλθει στην έκτη περίοδο μαζικής εξαφάνισης, που σημαίνει ότι τα τρία τέταρτα όλων των ειδών σύντομα θα εκλείψουν από τον πλανήτη μας. Μεταξύ αυτών ίσως είναι και το δικό μας.
Η Γη έχει πάψει εδώ και καιρό να είναι ο όμορφος γαλάζιος πλανήτης που βλέπαμε από το διάστημα. Image: Supplied
ν
Ο ΠΛΑΝΗΤΗΣ ΜΑΣ στη μακραίωνη ιστορία του βίωσε ΠΕΝΤΕ μεγάλες περιόδους εξαφάνισης των ειδών, με αποτέλεσμα από όλα τα είδη που έζησαν ποτέ, το 99% να είναι σήμερα εξαφανισμένα. Οι επιστήμονες προειδοποιούν πώς έχει αρχίσει η ΕΚΤΗ περίοδος εξαφάνισης, κατά την οποία το είδος μας θα εξαφανιστεί σύντομα, αν δεν κάνουμε κάτι γι’ αυτό.
Οι μεγάλες αυτές περίοδοι βιολογικής εξόντωσης διαιρούνται σε υποπεριόδους των 100.000 ετών. Δηλαδή κάθε εκατό χιλιάδες χρόνια εξαφανίζεται οριστικά από προσώπου γης και μια δράκα ειδών.
Οι βιολόγοι υποπτεύονται ότι εδώ και 100 χρόνια έχουμε εισέλθει στην έκτη περίοδο μαζικής εξαφάνισης των ειδών, με τη Γη να βιώνει αργά αλλά σταθερά ένα ακόμη επεισόδιο μείζονος απώλειας της βιοποικιλότητας.
Πιο συγκεκριμένα, οι επιστήμονες παρατήρησαν σε δείγμα 27.600 είδη χερσαίων σπονδυλωτών και 177 θηλαστικών έναν εξαιρετικά υψηλό βαθμό μείωσης του πληθυσμού τους κατά 30%. Η συρρίκνωση των πληθυσμιακών μεγεθών οφείλεται αποκλειστικά στη «μαζική ανθρωπογενή διάβρωση της βιοποικιλότητας», καθώς και στην «ανυπαρξία φροντίδας για την διατήρηση των οικοσυστημάτων που είναι απαραίτητα για τον πολιτισμό».
Η σχετική έκθεση των επιστημόνων, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Proceedings της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS), αναφέρει ότι η έκτη μαζική εξαφάνιση ειδών βρίσκεται σε εξέλιξη, και εκφράζει το φόβο ότι τα 3/4 όλων των ειδών θα εξαφανιστούν μέσα στους επόμενους αιώνες.
Και ενώ οι προηγούμενες πέντε μαζικές εξαφανίσεις στη Γη προκλήθηκαν από φυσικά φαινόμενα, οι άνθρωποι αποτελούν την κύρια αιτία για την τρέχουσα βιολογική εξόντωση.
«Το ανθρώπινο είδος έχει καταστρέψει τα διάφορα οικοσυστήματα της Γης σε τέτοιο βαθμό, ώστε αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη μαζική εξαφάνιση ειδών μετά την εξαφάνιση των δεινοσαύρων από τον πλανήτη πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια», αναφέρει η έκθεση.
ν
Ο υπερπληθυσμός και η Ανθρωπόκαινος Εποχή πυροδότησαν την έναρξη της έκτης μαζικής εξαφάνισης των ειδών από τον πλανήτη μας. Image: Supplied
ν
Η μείωση των άγριων ζώων αποδίδεται κυρίως στην εξαφάνιση των οικοσυστημάτων τους, στην υπερκατανάλωση των φυσικών πόρων, στη ρύπανση και στην εισβολή ξένων ειδών ή ασθενειών. Η κλιματική αλλαγή δεν αποκλείεται να επιταχύνει τη μαζική εξαφάνιση.
«Πολλά είδη ζώων που ήταν σχετικά ασφαλή πριν από δέκα ή είκοσι χρόνια, όπως τα λιοντάρια και οι καμηλοπαρδάλεις, βρίσκονται πλέον σε κίνδυνο», γράφουν οι συντάκτες της έκθεσης.
Για παράδειγμα, από τα 177 θηλαστικά που μελετήθηκαν, όλα έχουν χάσει τουλάχιστον το 30% των γεωγραφικών περιοχών τους, ενώ περισσότερα από το 40% έχουν χάσει περισσότερο από 80% εδάφους, όπως τα θηλαστικά της Νότιας και της Νοτιοανατολικής Ασίας.
Η «μαζική απώλεια» σε όρους πληθυσμών και ειδών «είναι ένα προοίμιο στην εξαφάνιση πολυάριθμων άλλων ειδών και στην υποβάθμιση οικοσυστημάτων που καθιστούν δυνατό τον πολιτισμό», προειδοποιεί ο κύριος συντάκτης της έκθεσης, Χεράρδο Σεμπάγιος, του Αυτόνομου Εθνικού Πανεπιστημίου του Μεξικού.
ν
Οι προηγούμενες πέντε περίοδοι μαζικών εξαφανίσεων
1. Τέλος της Ορδοβίκιας Περιόδου – πριν από 443 εκατομμύρια χρόνια
Η Τρίτη μεγαλύτερη εξαφάνιση ειδών στην ιστορία της Γης συνέβη σε μια εποχή παγετώνων που προκάλεσε πτώση της στάθμης της θάλασσας κατά 100 μέτρα, εξαλείφοντας έτσι το 60-70% όλων των ειδών. Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής στη Γη εκείνη την εποχή ήταν στη θάλασσα.
2. Ύστερη Δεβόνια Περίοδος – πριν από 360 εκατομμύρια χρόνια
Τα τρία τέταρτα όλων των ειδών στη γη εξαφανίστηκαν μετά από μια παρατεταμένη περίοδο περιβαλλοντικών αλλαγών. Οι ύφαλοι υπέστησαν επίσης μεγάλες ζημιές εξαιτίας των αβαθών θαλασσών, με αποτέλεσμα σχεδόν όλα τα κοράλλια να εξαφανιστούν.
3. Πέρμια-Τριασική Περίοδος – πριν από 250 εκατομμύρια χρόνια
Απέκτησε την επωνυμία «Ο Μεγάλος Θάνατος» καθώς πέθανε το 97% όλων των ειδών. Οι μαζικές ηφαιστειακές εκρήξεις στη Σιβηρία συνδέθηκαν στενά με την υπερθέρμανση του πλανήτη που ευθύνεται για την εξαφάνιση της πλειοψηφίας των έμβιων όντων.
4. Τριασική-Ιουρασική – πριν από 150 εκατομμύρια χρόνια
Η αρχή της περιόδου αυτής χαρακτηρίζεται από το γεγονός της μεγάλης Τριασικής-Ιουρασικής εξαφάνισης ειδών, που οφείλεται σε πτώσεις αστεροειδών που πλημμύρισαν τη γη με βασάλτη.
5. Κρητιδική-Τριτογενής – πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια
Η πιο διάσημη μαζική εξαφάνιση στην ιστορία τα Γης, με το είδος των δεινοσαύρων να εξαφανίζεται έπειτα από την πτώση ενός μεγάλου αστεροειδή ή κομήτη που άλλαξε δραματικά το κλίμα του πλανήτη.
ν
Είτε οφείλεται σε κομήτη είτε σε αστεροειδή, η αιφνίδια μαζική εξαφάνιση των μη ιπταμένων δεινοσαύρων, που συνέβη πριν 65 εκατομμύρια έτη, είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μυστήρια της παλαιοντολογίας. Image: Supplied
ν
Ο κακός δίδυμος αδελφός του Ήλιου
Σύμφωνα με τους αστρονόμους, υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν πως όλα τα άστρα στο σύμπαν γεννιούνται κατά ζεύγη. Για δεκαετίες οι επιστήμονες πίστευαν ότι ο ήλιος μας έχει έναν «κακό» δίδυμο αδελφό που ονομάζεται Νέμεσις ή κατ’ άλλους Ήφαιστος. Αυτό το άστρο, που δεν είναι ορατό εξαιτίας της φλογερής ηλιακής σφαίρας, ευθύνεται για την πτώση σωμάτων στον πλανήτη μας από το εξωτερικό ηλιακό σύστημα. Μάλιστα πολλοί αστρονόμοι πιστεύουν ότι η Νέμεσις ευθύνεται για τις μαζικές εξαφανίσεις ειδών πριν από εκατομμύρια χρόνια.
Στη δεκαετία του 1980, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι τα γεγονότα μαζικής εξαφάνισης στον πλανήτη μας –όπως αυτό της εξαφάνισης των δεινοσαύρων– ακολουθούν ένα κυκλικό πρότυπο. Μετά από μελέτες, θεωρίες και συζητήσεις, οι επιστήμονες κατέληξαν ότι οι μαζικές εξαφανίσεις στη Γη συμβαίνουν κάθε 27 εκατομμύρια χρόνια.
