Διπλός Ορίζοντας: Το αρχαίο κυνήγι του θησαυρού
GPS FOR THE SOUL
Από τον Ανδρέα Τσάκαλη
Χρειαζόμαστε στ’ αλήθεια τόσα πολλά αγαθά, ή μήπως ήρθε η ώρα να δείξουμε αυτοσυγκράτηση και πνεύμα αυτάρκειας;
v
«ΤΙ ΘΑ ΘΕΛΑΤΕ να κάνετε όταν μεγαλώσετε;» Αυτή ήταν η ερώτηση μιας στατιστικής έρευνας στην Ισπανία που αφορούσε παιδιά και έφηβους. Η απάντηση με το μεγαλύτερο ποσοστό δεν ήταν κάποια επαγγελματική ιδιότητα, αλλά το ότι «θέλω να βγάλω πολλά λεφτά». Την ίδια απάντηση δίνουν σήμερα οι νέοι σε όλα τα μήκη και τα πλάτη, από την Ελλάδα έως τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ποτέ ίσως άλλοτε στην ιστορία δεν ήταν τόσο επιτακτικά απαραίτητη όσο σήμερα μια επαναξιολόγηση των αληθινά αναγκαίων για τη ζωή και για την πνευματική μας ανάπτυξη πραγμάτων. H “ασθένεια” της εποχής, δηλαδή η υπερβολική ζήτηση “αγαθών”, στερεύει τις πηγές των πρώτων υλών, μολύνει το περιβάλλον και εξαλείφει ορισμένα είδη ζώων από τον πλανήτη μας.
Χρειαζόμαστε στ’ αλήθεια τόσα πολλά, ή μήπως ήρθε η ώρα να επιδείξουμε αυτοσυγκράτηση και πνεύμα αυτάρκειας; Τρέχουμε παντού κυνηγώντας τα υποτιθέμενα αναγκαία αγαθά και δεν έχουμε χρόνο να σκεφτούμε τι ήδη έχουμε και κατά πόσον είμαστε από τη φύση εξοπλισμένοι για το ταξίδι της ζωής.
Αν ήθελε κανείς να συνοψίσει τις διδασκαλίες του Χριστού, του Γκάντι και του Βούδα, θα μπορούσε να το κάνει με την εξής απλή φράση: «Να αρκείστε σε αυτό που έχετε».
Πράγματι, ο Γκάντι είπε ότι ο πολιτισμός δεν είναι ο συνεχής πολλαπλασιασμός των ανθρώπινων αναγκών, αλλά ο σκόπιμος περιορισμός στα βασικά που μπορεί κανείς να τα μοιράζεται με άλλους. Με άλλα λόγια, «μάθετε να αρκείστε σε αυτό που έχετε». Και ο δικός μας τραγικός και φιλόσοφος Ευριπίδης στις Φοίνισσες γράφει: «Αρκετά για τον σοφό είναι όσα του αρκούν».
Οι τρεις πρώτες από τις ευγενείς αλήθειες του Βούδα είναι:
1) Όλα τα έμψυχα όντα υποφέρουν.
2) H αιτία γι’ αυτό είναι οι επιθυμίες τους.
3) Συνεπώς δεν πρέπει να παρασύρεται κανείς από αυτές.
Βλέπουμε ότι κι εδώ πάλι μας υποδεικνύεται η αυτάρκεια. Όπως λέει και ο Δημόκριτος: «Αν δεν επιθυμείς πολλά, και τα λίγα θα σου φανούν πολλά, γιατί η περιορισμένη επιθυμία κάνει τη φτώχεια ισοδύναμη με τον πλούτο».
O Χριστός έφτασε στο σημείο να πει ότι η βασιλεία του Θεού είναι μέσα στον άνθρωπο. Αναφέρθηκε δηλαδή στη δυνατότητα συνειδητής βίωσης σε κείνη την τέλεια πολιτεία, την οποία πρόσφερε με τη διδασκαλία του ως ιδανικό στον άνθρωπο. Αν πράγματι έχουμε τη δυνατότητα να ζήσουμε σαν μέλη μιας τέτοιας πνευματικής πολιτείας, τότε γιατί σπαταλάμε τη ζωή μας κυνηγώντας πλούτη, κοινωνικές θέσεις, διακρίσεις και αξιώματα με την ελπίδα ότι αυτά θα μας προσφέρουν μόνιμη ικανοποίηση;
v
Ποιος είναι ο πραγματικά πλούσιος;
Πολλοί δάσκαλοι του παρελθόντος, καθώς και διάφορες πνευματικές παραδόσεις, υπογραμμίζουν το ίδιο πράγμα. Έτσι στο εβραϊκό Ταλμούδ διαβάζουμε: «Ποιος είναι πλούσιος; Εκείνος που είναι ικανοποιημένος από τη μοίρα του».
Αλλά και ο Αμερικανός ποιητής Χένρυ Θορό γράφει: «Ένας άνθρωπος είναι πλούσιος, ανάλογα με τον αριθμό των πραγμάτων που μπορεί ευχαρίστως να στερηθεί». Και ο σύγχρονος φιλόσοφος Ραμ Ντας, συνοψίζοντας τις διδασκαλίες του ινδουισμού, μας λέει: «Να ζείτε στο εδώ και τώρα». Αυτό που επιδιώκουμε και εκείνο για το οποίο αγωνιούμε βρίσκεται στο μέλλον· οι πράξεις για τις οποίες λυπόμαστε και έχουμε μετανιώσει ανήκουν στο παρελθόν· ό,τι έχουμε είναι το εδώ και τώρα.
Είναι γνωστή η ιστορία του Ινδού πρίγκιπα, ο οποίος έχοντας ακούσει για έναν σπάνιο και θαυματουργό πολύτιμο λίθο, άρχισε μια μακροχρόνια και επίπονη αναζήτηση, ταξιδεύοντας σε διάφορες χώρες για να τον βρει και να τον αγοράσει. Μην μπορώντας να τον βρει, γύρισε απελπισμένος στην πατρίδα του. Ένας έμπορος κοσμημάτων και πολύτιμων λίθων είχε φτάσει από μια μακρινή χώρα και ο πρίγκιπας σκέφτηκε ότι δεν θα έχανε τίποτε αν τον ρωτούσε. Όταν παρουσιάστηκε μπροστά του, το έμπειρο μάτι του ξένου έμπορα αμέσως διέκρινε το θαυματουργό πετράδι στο μέτωπο του πρίγκιπα. Το φορούσε πάντα στο μέτωπό του από τότε που γεννήθηκε, αφού ήταν δώρο του πατέρα του.
Ποια είναι, λοιπόν, η πραγματική αξία του ανθρώπου; Τι κρύβει μέσα του; Μόλις ο Βούδας φωτίστηκε, αντιλήφθηκε ότι όλοι οι άνθρωποι είναι φωτισμένοι. Απλώς δεν το ξέρουν. O Χριστός βεβαίωσε: «Και εσείς είστε γιοι Θεού». Μήπως πράγματι έχουμε ό,τι χρειαζόμαστε, ακόμη και για την υψηλότερη πνευματική πραγμάτωση;
O Φιλήμονας, ποιητής του 4ου π.X. αιώνα, έγραψε: «Αν τα αγαθά που έχουμε δεν τα χρησιμοποιούμε, αλλά αναζητούμε όσα δεν έχουμε, θα είμαστε πάντοτε στερημένοι ή λόγω τύχης ή από δική μας υπαιτιότητα».
Αφού ο άνθρωπος, όπως μας βεβαιώνουν οι διάφοροι σοφοί, έχει ό,τι χρειάζεται μέσα του, γιατί να τρέχει στο Κατμαντού και στα διάφορα Σάνγκρι-Λα για να πετύχει τη φώτιση; Γιατί να εξαρτάται από διάφορους γκουρού και αυτο-αποκαλούμενους δασκάλους; Γιατί να συσσωρεύει γνώσεις και διδασκαλίες; Ίσως για ένα μόνο λόγο: για να καταλάβει τελικά ότι ο θησαυρός βρίσκεται μέσα του και ότι είναι πνευματικά αυτάρκης, συμφωνώντας με τον Δημόκριτο που είπε:
«Καλότυχος εκείνος που δεν λυπάται για ό,τι δεν έχει και χαίρεται για όσα έχει».
ν
© 2016 Youmagazine.gr
