Οι Κινέζοι ενδιαφέρονται για την επόμενη ενσάρκωση του Δαλάι Λάμα
ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Από τον Νίκο Κατσινόπουλο
Η κινεζική κυβέρνηση πιέζει τον πνευματικό ηγέτη του Θιβέτ να αποκαλύψει ποια θα είναι η επόμενη ενσάρκωσή του στη γη.
Ο Τεντζίν Γκιάτσο είναι ο 14ος Δαλάι Λάμα. Η κινεζική κυβέρνηση τον πιέζει να της αποκαλύψει πού πρόκειται να ξαναγεννηθεί. Image: Supplied
ν
ΔΑΛΑΪ ΛΑΜΑ είναι ο τίτλος που δίνεται στον έναν από τους δύο ηγέτες του Λαμαϊσμού (Θιβετανικού Βουδισμού). Ο άλλος ηγέτης είναι ο Παντσέν Λάμα. Η ονομασία “Δαλάι Λάμα” είναι συνδυασμός της μογγολικής λέξης dalai που σημαίνει “ωκεανός” και της θιβετανικής λέξης bla-ma που σημαίνει “γκουρού”, “δάσκαλος”. Ολόκληρος ο τίτλος μεταφράζεται ως “ωκεανός σοφίας”.
Ο Δαλάι Λάμα ήταν μέχρι το 1950 ο πολιτικός αρχηγός του Θιβέτ. Θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει στη γη τη ζωντανή ενσάρκωση του Αβαλοκιτεσβάρα, του Μποντισάτβα της Συμπόνιας, που είναι μια από τις μορφές του Βούδα και συγκεκριμένα η μορφή του ελέους. Ο θεσμός των Δαλάι Λάμα ξεκινά από τον 14ο αιώνα.
Η πνευματική δικαιοδοσία του Δαλάι Λάμα επεκτείνεται και πέραν του Θιβέτ έως τη Μογγολία, σε ένα μέρος της Κίνας και στα βασίλεια του Μπουτάν και του Σικίμ. Μέχρι το 1959 η έδρα του τωρινού Δαλάι Λάμα ήταν η πρωτεύουσα του Θιβέτ, Λάσα. Το 1959, όταν κατέλαβαν το Θιβέτ οι Κινέζοι, ο Δαλάι Λάμα κατέφυγε στην Ινδία.
Να σημειωθεί ότι μετά τον θάνατο του Δαλάι Λάμα, ο διάδοχός του εκλέγεται στο πρόσωπο του παιδιού, που την ώρα του θανάτου του γεννιέται και που, όπως ισχυρίζονται οι Λάμα, αναγνωρίζουν στο παιδί αυτό μερικά σημάδια που δείχνουν ότι είναι η νέα ενσάρκωση του Βούδα Αβαλοκιτεσβάρα.
Τα επίσημα αυτά πρακτικά της ενσάρκωσης υποβάλλονταν στην Κίνα, όταν ακόμη το Θιβέτ ήταν αυτόνομη επαρχία της Κίνας, και η κινεζική κυβέρνηση επικύρωνε την ενσάρκωση και φυσικά και τη διαδοχή.
Από τότε όμως που ο σημερινός 14ος Δαλάι Λάμα ζει εξόριστος, ύστερα από την κατάληψη του Θιβέτ από τον κινεζικό στρατό, οι σχέσεις του με την Κίνα είναι τεταμένες, παρ’ όλο που στις 10 Μαρτίου 2011 ανακοίνωσε την πρόθεσή του να παραιτηθεί από πολιτικός ηγέτης της εξόριστης κυβέρνησης του Θιβέτ.
ν
Ποιος είναι ο Αβαλοκιτεσβάρα
Το όνομα Avalokiteśvara στα σανσκριτικά συνδυάζει το λεκτικό πρόθεμα ava, που σημαίνει “κάτω”, το lokita, προστακτική του ρήματος lok, που σημαίνει “δείτε, παρατηρήστε”, και το ουσιαστικό īśvara, που σημαίνει “άρχοντας”, “κυβερνήτης”, “κυρίαρχος” ή “κύριος”.
Σύμφωνα με τους φωνητικούς κανόνες των σανσκριτικών, το īśvara έγινε eśvara, και όλη μαζί η φράση σημαίνει “ο άρχοντας που κοιτάζει κάτω (στον κόσμο)”, παρ’ όλο που η λέξη loka (κόσμος) απουσιάζει από το όνομα. Διατηρείται ωστόσο στην καμποτζιανή μορφή του ονόματος, Lokesvarak.
Υπό μια ευρύτερη έννοια, το όνομα Αβαλοκιτεσβάρα μπορεί να μεταφραστεί ως “επόπτης” ή “ελεγκτής”. Επόπτης είναι μια άλλη ονομασία του Ανώτερου Εαυτού.
ν
Ο Μποντισάτβα Αβαλοκιτεσβάρα με τα χίλια χέρια. Πέτρινο ανάγλυφο που βρίσκεται στο Leshan, της επαρχίας Σετσουάν της Κίνας. Photo: Wikimedia Commons. Πηγή: Supplied
ν
Όσον αφορά τον όρο Μποντισάτβα (Bodhisattva) υποδηλώνει “εκείνον του οποίου η ουσία (sattva) έχει γίνει νόηση (Bodhi)”. Ο όρος αποδίδεται σ’ εκείνα τα πολύ προχωρημένα άτομα που χρειάζονται μια μόνο ενσάρκωση για να γίνουν τέλειοι Βούδες.
Βούδας (Buddha ή Φωτισμένος) είναι ο ύψιστος βαθμός γνώσης στον οποίο μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος. Για να γίνει κανείς Βούδας πρέπει να σπάσει τα δεσμά των αισθήσεων και της προσωπικότητας, να αποκτήσει πλήρη αντίληψη του Αληθινού Εαυτού και να μάθει να μην τον ξεχωρίζει απ’ όλους τους άλλους εαυτούς. Πάνω απ’ όλα, να μάθει μέσω εμπειρίας την έσχατη πραγματικότητα όλων των φαινομένων του ορατού κόσμου, να φτάσει στην πλήρη απόσπαση από καθετί παροδικό και πεπερασμένο και να ζει, ενώ βρίσκεται στη γη, στο αθάνατο και στο αιώνιο, σε μια υπέρτατη κατάσταση αγιότητας.
ν
Η ύλη υποχωρεί μπροστά στο πνεύμα. Παρ’ ότι κομμουνιστική από το 1949, η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας αναγκάστηκε να αναγνωρίσει την πλούσια πνευματική κληρονομιά του παρελθόντος, όπως είναι οι μοναχοί Σαολίν. Image: Supplied
ν
Αβαλοκιτεσβάρα είναι λοιπόν “ο εποπτεύων Κύριος“. Αυτό υπονοεί ότι ο κόσμος μας δεν είναι έρμαιο της τύχης ή της ανθρώπινης ματαιοδοξίας, αλλά υπάρχει ένα εποπτικό συμβούλιο, όπως θα λέγαμε, το οποίο παρακολουθεί και μεριμνά ώστε να μην εκτροχιαστεί η ανθρωπότητα. Γι’ αυτό και ο Αβαλοκιτεσβάρα ονομάζεται Μποντισάτβα της Συμπόνιας και του Ελέους.
ν
Η ελληνική αντιστοίχιση
Παρόμοια αντίληψη περί του κόσμου είχαν και οι αρχαίοι Έλληνες. Αν αναζητούσε κανείς κάποια αντιστοίχιση, δεν θα έπεφτε έξω αν παραλλήλιζε με τους επόπτες ή ελεγκτές, που παρακολουθούν τα γήινα δρώμενα, τους Κάβειρους, μυστηριακούς θεούς που επόπτευαν των Μυστηρίων της Σαμοθράκης. Οι Κάβειροι απολάμβαναν ύψιστο σεβασμό στις Θήβες, στη Λήμνο, στη Φρυγία και στη Μακεδονία. Ο Ηρόδοτος τους παρουσιάζει ως θεούς του Πυρός και θεωρεί τον Ήφαιστο ως πατέρα τους. Ο πραγματικός αριθμός τους ποτέ δεν αποκαλύφθηκε, επειδή η απόκρυφη σημασία τους ήταν πολύ ιερή.
Είναι ενδιαφέρον ότι εκείνος που μυείτο στα Καβείρια Μυστήρια της Σαμοθράκης, ονομαζόταν άναξ, μια λέξη που σημαίνει “άρχοντας”, “κυβερνήτης”, “κυρίαρχος” ή “κύριος”. Ο μύστης είχε το δικαίωμα να προσθέσει το άναξ ως προσηγορικό του ονόματός του. Έτσι έχουμε, για παράδειγμα, ονόματα όπως Αναξίμανδρος, Αναξιμένης, Αναξαγόρας ή παρόμοια. Σε αυτούς είχαν αποκαλυφθεί τα μυστικά της φύσης και ο κάτοχος ενός τέτοιου ονόματος σήμαινε ότι ήταν ένα βήμα πριν την τελείωση, καθ’ ότι “η ουσία του έχει γίνει νόηση”.
Σε ένα απόσπασμα που διασώζει ο Σιμπλίκιος, ο Αναξαγόρας από τις Κλαζομενές της Ιωνίας, λέει: «τα μεν άλλα παντός μοίραν μετέχει, Νους δε εστιν άπειρον και αυτοκρατές και μέμεικται ουδενί χρήματι, αλλά μόνος αυτός εφ’ εαυτού εστιν».
Αυτό μεταφράζεται ως εξής: «Όλα τα άλλα έχουν ένα μέρος από το καθετί, αλλά ο Νους είναι άπειρος και αυτοκυβέρνητος και δεν είναι ανάμεικτος με τίποτα, αλλά είναι μόνος και αυτοσύστατος».
Όπως ο 14ος Δαλάι Λάμα, έτσι και ο Αναξαγόρας εξορίστηκε από την Αθήνα, όπου διέμενε, παρ’ όλο που τον υπερασπίστηκε ο μαθητής του Περικλής. Έφυγε κρυφά από την Αθήνα, γιατί απειλείτο η ζωή του, οι δε Αθηναίοι τον καταδίκασαν ερήμην σε θάνατο. Έζησε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του στη Λάμψακο, όπου πέθανε το 427 π.Χ.
Μπορεί οι εποχές να αλλάζουν, τα πρόσωπα όμως και οι συμπεριφορές παραμένουν αναλλοίωτα.
ν
Τα ευτράπελα της κινεζικής ηγεσίας
Η Αυτού Αγιότητα ο Τεντζίν Γκιάτσο, 14ος Δαλάι Λάμα, γεννήθηκε στις 6 Ιουλίου του 1935 στο Τάκτσερ του Κινγκάι (γνωστό στους Θιβετιανούς ως Άμντο), με την ονομασία Λάμο Θοντάπ και επιλέχθηκε ως διάδοχος του 13ου Δαλάι Λάμα Θουμπτέν Γκιάτσο δύο χρόνια αργότερα, αν και αναγνωρίστηκε επισήμως ως 14ος Δαλάι Λάμα στις 17 Νοεμβρίου του 1950, σε ηλικία 15 ετών.
ν
Η Ποτάλα ήταν η κύρια κατοικία του Δαλάι Λάμα, μέχρι την φυγή του στην Ινδία μετά την εισβολή των Κινέζων το 1959. Βρίσκεται στη Λάσα, την πρωτεύουσα του Θιβέτ. Σήμερα είναι μουσείο και το 1994 ανακηρύχθηκε μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς από την UNESCO. Image: CC0 Creative Commons
ν
Κατά τη διάρκεια της εισβολής των Κινέζων στο Θιβέτ το 1959, ο Δαλάι Λάμα κατέφυγε στην Ινδία, όπου κατήγγειλε τη Λαϊκή Δημοκρατία και ίδρυσε τη μη κυβερνητική Κεντρική Διοίκηση του Θιβέτ. Έχει ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο, υποστηρίζοντας την ανάγκη για την ευημερία των Θιβετιανών, διδάσκοντας και μιλώντας για τη σημασία της συμπόνιας ως πηγής για μια ευτυχισμένη ζωή. Τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης το 1989.
Όπως είπαμε, πρόσωπα και συμπεριφορές παραμένουν αναλλοίωτα μέσα στους αιώνες∙ το ίδιο συμβαίνει και με την ανοησία.
Η κινεζική κυβέρνηση, που ελάχιστα κατανοεί τον Βουδισμό ή τι σημαίνει για κάποιον να ακολουθεί ένα πνευματικό μονοπάτι, και πιστεύοντας ότι τελειώνει ο γήινος χρόνος του Δαλάι Λάμα –σημειωτέον ότι είναι ο μακροβιότερος κάτοχος της συγκεκριμένης θέσης– θέλησε να εμπλακεί και στη… μετενσάρκωσή του!
Το επίσημο ύφος της σχετικής ανακοίνωσης της κινεζικής κυβέρνησης δεν καταφέρνει να κρύψει τη γελοιότητα του περιεχομένου:
«Η κυβέρνηση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας έχει την διακηρυγμένη εξουσία να εγκρίνει τον διορισμό των “υψηλών” μετενσαρκώσεων στο Θιβέτ. Η κεντρική κυβέρνηση θα υποστηρίξει ρητά τον διάδοχο του Δαλάι Λάμα, εφόσον επιλεγεί σύμφωνα με την κινεζικούς νόμους και τους ιστορικούς κανόνες».
Αυτό δήλωσε ο Wang Dehua, ένας από τους διευθυντές του τμήματος Μελετών της Νότιας Ασίας στο Πανεπιστήμιο Tongji.
Με άλλα λόγια, η μετενσάρκωση του Δαλάι Λάμα πρέπει να γίνει με την άδεια της κινεζικής κυβέρνησης!
Ο Δαλάι Λάμα, που έχει ανεπτυγμένο το αίσθημα του χιούμορ, επέστρεψε στις δηλώσεις λέγοντας:
«Η κυβέρνηση της Κίνας διατείνεται ότι μπορεί να βρει τον επόμενο Δαλάι Λάμα, ή έναν άλλον ανώτερο Λάμα… Αυτά είναι ανοησίες. Ας πιστέψει πρώτα η κυβέρνηση της Κίνας στην επαναγέννηση και ας ψάξει ύστερα να βρει τη μετενσάρκωση του Μάο Τσε Τουνγκ».
Είναι χαρακτηριστικό της μωρίας όλων των ολοκληρωτικών καθεστώτων η τυφλή βεβαιότητα ότι επειδή έτυχε για ένα διάστημα να εξουσιάζουν έναν λαό και μια χώρα, μπορούν να διαφεντεύουν και τις τύχες ολόκληρου του κόσμου, με τους φανερούς και τους αφανείς νόμους του. Τα πάντα –πρέπει να– υποτάσσονται στον έλεγχό τους. Ακόμη και η μετενσάρκωση, ένα φαινόμενο τόσο μυστηριώδες και ακατάληπτο, ώστε ελάχιστοι άνθρωποι στην ιστορία τόλμησαν να υπαινιχθούν ότι το είχαν κάπως κατανοήσει.
Η κινεζική κυβέρνηση δεν μπορεί να κρύψει την αγωνία της για την αδυναμία να υποτάξει το Θιβέτ, καθώς δεν μπορεί να διοικήσει αυτήν την τεράστια χώρα και να ελέγξει τον λαό της χωρίς τον πνευματικό αρχηγό της, τον Δαλάι Λάμα. Θα βόλευε, επομένως, τους Κινέζους και την αρμόδια κρατική υπηρεσία θρησκευτικών υποθέσεων να βρουν κάποιο υποχείριο, το οποίο, αφού του δώσουν τον τίτλο του Δαλάι Λάμα, να το μετατρέψουν σε άβουλο πολιτικό εργαλείο.
ν
Η είσοδος της πόλης Ταουάνγκ, που αποκαλείται “κρυμμένος παράδεισος”. Η πόλη βρίσκεται στα ινδο-κινεζικά σύνορα και οι Κινέζοι σκύλιασαν με τους Ινδούς που παράκουσαν την εντολή τους να μην επιτρέψουν στον Δαλάι Λάμα να την επισκεφθεί. Image: Supplied
ν
Όπως αναφέρει η εφημερίδα Kashmir Reader, πριν λίγο καιρό ο Δαλάι Λάμα επισκέφθηκε το Ταουάνγκ, μια ορεινή πόλη που βρίσκεται στο ινδικό κρατίδιο Αρουνατσάλ Πραντές, στα ινδο-κινεζικά σύνορα, νοτίως της Λάσα. Εδώ ήταν η πρώτη στάση που έκανε ο Δαλάι Λάμα, όταν έφυγε το 1959 από τη Λάσα για να μην πέσει στα χέρια των Κινέζων. Συμπτωματικά, στην πόλη αυτή γεννήθηκε ο 6ος Δαλάι Λάμα και πολλοί Θιβετιανοί πιστεύουν ότι με την επίσκεψή του εκεί ο τωρινός ηγέτης του Θιβέτ υπέδειξε την πόλη στην οποία θα γεννηθεί ο 15ος Δαλάι Λάμα.
ν
Κρυμμένο στις πτυχές των Ιμαλαΐων, το ορεινό Ταουάνγκ είναι γνωστό για την βιοποικιλότητά του, την άγρια πανίδα και χλωρίδα, αλλά και τις αρχαίες παραδόσεις που διασώζει, όντας ένα κέντρο ζωντανού πολιτισμού. Το μοναστήρι του είναι από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα του Βουδισμού. Image: Supplied
ν
Οι κωμικές προσπάθειες των Κινέζων πολιτικών να ελέγξουν την επόμενη εμφάνιση του Δαλάι Λάμα, έχουν προηγούμενο, μόνο που εκείνη τη φορά υπήρχε και μια δόση γκαγκστερισμού.
Το 1995, ο Δαλάι Λάμα υπέδειξε ένα αγόρι στο Θιβέτ ως τη μετενσάρκωση του προηγούμενου Παντσέν Λάμα, του δεύτερου ιεραρχικά ηγέτη στον Θιβετανικό Βουδισμό. Η Κίνα έθεσε αμέσως σε κατ’ οίκον περιορισμό το αγόρι, το οποίο όταν μεγάλωσε άρχισε να επισκέπτεται πιο συχνά το Πεκίνο απ’ ότι τη Λάσα. Τελικά αποκαλύφθηκε ότι η κινεζική κυβέρνηση είχε απαγάγει το παιδί, όταν ήταν 6 ετών, και στη θέση του έβαλε ένα άλλο να παραστάνει τον Παντσέν Λάμα.
Έκτοτε έχουν περάσει είκοσι χρόνια και η κινεζική κυβέρνηση συνεχίζει να αγνοεί επιδεικτικά τις αναφορές διεθνών οργανισμών να απελευθερώσει τον πραγματικό Παντσέν.
Ο αβδηριτισμός της κινεζικής ηγεσίας φάνηκε σε όλη την κουφότητά του όταν το 2007 ψηφίστηκε στο −μονοκομματικό− κοινοβούλιο νόμος που επιγράφεται “Μέτρα Διαχείρισης της Μετενσάρκωσης των Ζωντανών Βουδών στον Θιβετανικό Βουδισμό”. Ο νόμος αυτός μεταβιβάζει σε κυβερνητικά στελέχη την αρμοδιότητα ανακάλυψης του επόμενου Δαλάι Λάμα!
ν
Μοναχοί του τάγματος Γκελούγκπα, με τις χαρακτηριστικές κίτρινες περικεφαλαίες, συνοδεύουν έναν υψηλόβαθμο Λάμα. Image: Supplied
ν
Η αναγνώριση ενός μετενσαρκωμένου Δαλάι Λάμα πηγάζει από μια παράδοση αιώνων και η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει πολλά χρόνια. Μετά τον θάνατο ενός Δαλάι Λάμα, οι μόνοι υπεύθυνοι για την ανακάλυψη και διορισμό του καινούριου ηγέτη είναι οι υψηλόβαθμοι μοναχοί του τάγματος Γκελούγκπα και ορισμένα μέλη της κυβέρνησης του Θιβέτ. Και το Θιβέτ δεν έχει κυβέρνηση…
Τον ρόλο αυτό φιλοδοξούν να τον παίξουν από ’δω και πέρα τα μέλη του κινεζικού κομμουνιστικού κόμματος. Και με την ευήθεια που τους διακρίνει ζήτησαν από τον Δαλάι Λάμα να τους αποκαλύψει πού θα ξαναγεννηθεί.
Ο Δαλάι Λάμα, σαν να είχε απέναντί του μικρά παιδιά, τους είπε πως δεν είναι στις προθέσεις του να ξαναγεννηθεί στο Θιβέτ, αλλά κάπου αλλού, και ότι κανείς δεν νομιμοποιείται να επιλέξει τον διάδοχό του για πολιτικούς σκοπούς.
Οι Κινέζοι μάνιασαν και του είπαν ότι καλά θα κάνει να σεβαστεί τις αρχαίες παραδόσεις και να ξαναγεννηθεί στο Θιβέτ, διαφορετικά θα τον καταγγείλουν (μετά θάνατον προφανώς), για ασέβεια απέναντι στην αρχαία παράδοση της μετενσάρκωσης!
Το άκρον άωτον της παράνοιας: οι υλιστές να κάνουν μαθήματα πνευματικότητας στον Δαλάι Λάμα!
Όμως είναι φανερό ποια είναι η πρόθεσή τους. Είτε να απαγάγουν το παιδάκι που θα υποδειχθεί ως 15ος Δαλάι Λάμα, ή ακόμη και να το δολοφονήσουν, και να βάλουν στη θέση του κάποιο άβουλο πρόσωπο.
Οι Κινέζοι έχουν πολλά να μάθουν ακόμη και ένα από αυτά είναι να ανακαλύψουν ποιος από τα 1,379 δισεκατομμύρια που κατοικούν στη μεγάλη αυτή χώρα είναι ο Μάο Τσε Τουνγκ.
