Ένα ταξίδι στα πέρατα της συνείδησης
ΠΡΩΤΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Από τον Ανδρέα Τσάκαλη
Πώς θα βρούμε τον προσανατολισμό μας στον απέραντο ωκεανό της ζωής, ανακαλύπτοντας τον άξονα του κόσμου.
v
ΟΤΑΝ τα σύννεφα κάλυπταν τον ουρανό, οι αρχαίοι θαλασσοπόροι κατέφευγαν στη μέτρηση στίγματος με βάση την πυξίδα, καθώς και τα στοιχεία που έδινε το ημερολόγιο του πλοίου, δηλαδή την πορεία που είχαν μπροστά και εκείνη που είχαν διατρέξει, με τις απαραίτητες διορθώσεις για τον άνεμο και τα ρεύματα. Έτσι διαισθάνονταν το δρόμο τους μέσα στην τεράστια έκταση του ωκεανού.
Μερικές φορές αυτό το σύστημα λειτουργούσε. Άλλες φορές, όμως, όταν τα σύννεφα διαλύονταν και ο ήλιος ή τα αστέρια φαίνονταν ξανά, ανακάλυπταν ξαφνικά ότι είχαν φύγει πολύ από την πορεία τους.
Φυσικά σήμερα οι ναυτικοί βρίσκουν πάντα το δρόμο τους βασιζόμενοι στα σήματα που εκπέμπονται από τεχνητούς δορυφόρους. Αλλά στην καθημερινή ζωή μια παραλλαγή της “αναμέτρησης στίγματος” είναι σχεδόν αναπόφευκτη. Οι νευρολόγοι πιστεύουν ότι ένα δίκτυο νευρώνων βαθιά μέσα στον εγκέφαλο δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να χρησιμοποιούν εκείνη την αρχαία τεχνική των θαλασσοπόρων.
Πιο συγκεκριμένα, οι νευροεπιστήμονες Σαρπ και Mπλαιρ του Πανεπιστημίου Γέηλ πιστεύουν ότι οι νευρώνες του υποθάλαμου και του ιππόκαμπου μέσα στο κεφάλι στέλνουν σήματα οι μεν στους δε και έτσι σχηματίζουν ένα νευρωνικό δίκτυο που είναι υπεύθυνο για τη “ναυσιπλοΐα”.
v
O αιώνιος ταξιδευτής
Ξεκινώντας απ’ αυτό, θα λέγαμε ότι σ’ αυτή την εποχή της γενικής σύγχυσης, όπου οι αξίες έχουν περιπέσει σε πλήρη ανυποληψία, ο άνθρωπος έχει μεγάλη ανάγκη να βρει κάποια γραμμή πλεύσης για να περάσει από τη θάλασσα της ζωής και να χαράξει το πεπρωμένο του. Είτε το ονομάσουμε διαίσθηση είτε ενόραση, το μυστικό μιας τέτοιας ναυσιπλοΐας το κατέχει η ψυχή, γιατί αυτή είναι ο “αιώνιος ταξιδευτής”.
Πράγματι, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, η ψυχή κάνει μια συνεχή περιφορά και θεάται τα θαύματα του σύμπαντος και τις αιώνιες διαμονές των θεών. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο μετά θάνατον, αλλά και ενόσω ζούμε, μόνο που στον εδώ κόσμο ο νους μας, προσηλωμένος στα εγκόσμια, δεν μπορεί να ακολουθήσει ελεύθερος την ταξιδεύτρα ψυχή και να δει με καθαρό μάτι τις άλλες πραγματικότητες.
Ουροβόρος όφις. Βυζαντινό χειρόγραφο.
H ψυχή αν και έχει πάντα την αίσθηση της κατεύθυνσης, παρασύρεται από τους ανέμους και τα ρεύματα και δεν δείχνει συνέχεια σαν πυξίδα το Βορρά. H ίδια είναι αιώνια και μετέχει της παγκόσμιας συνείδησης. Όπως λέει ο Θαλής, «η φύση της είναι πάντα αεικίνητη και αυτοκίνητη». Αν και περιφέρεται γύρω από τον άξονα του κόσμου, δεν είναι η ψυχή ένας τέτοιος άξονας. Ό,τι είναι ο πολικός αστέρας για το θαλασσοπόρο, είναι και το πνεύμα για την ψυχή: είναι ο άξονας του κόσμου γύρω από τον οποίο όλα περιφέρονται. Αυτή η περιφορά της παγκόσμιας ψυχής συμβολίζεται με τον ουροβόρο όφι. Tη μια ρίχνεται σαν φίδι στην άβυσσο παρασύροντας τις ψυχές· την άλλη ανέρχεται σαν ιπτάμενος δράκοντας της σοφίας, ανυψώνοντάς τες στο δρόμο της επιστροφής.
Σ’ αυτή την ατέλειωτη οδύσσεια η ψυχή πάσχει, γιατί δεν μπορεί να διακρίνει το σταθερό σημάδι της πορείας και να ξεχωρίσει το κεφάλι από την ουρά του ουροβόρου όφι. Όταν, όμως, όπως λέει η παράδοση, εστιάσει την προσοχή της στο πολύτιμο πετράδι που κοσμεί το μέτωπο του δράκοντα, τότε προσηλώνεται στον άξονα του κόσμου και ταυτίζεται με το πνεύμα.
Στην καθημερινή ζωή η ψυχή παρασύρεται από τους ανέμους και τα ρεύματα, παγιδευμένη καθώς είναι στο σώμα. Και ο εγκέφαλος, σαν μια χονδροειδής αντανάκλαση της ψυχής, συχνά μπερδεύεται και δεν μπορεί να προσανατολιστεί μέσα στις συμπληγάδες των πολλαπλών προβλημάτων, εσωτερικών ή ψυχολογικών και εξωτερικών ή κοινωνικών. Αντίθετα από την πυξίδα, οι νευρώνες του εγκεφάλου δεν βασίζονται στη δύναμη του μαγνητισμού και έτσι δεν είναι σε θέση να υποδείχνουν πάντα την επιθυμητή κατεύθυνση. Από καιρό σε καιρό πρέπει να ρυθμίζονται και οι επιστήμονες λένε ότι αυτή η διόρθωση βασίζεται σε κάποια οπτικά ίχνη και σημάδια. Έτσι, όταν χάνεστε σε έναν τόπο, ψάχνετε γύρω για να βρείτε κάποιο γνώριμο σημάδι, που θα βοηθήσει τους νευρώνες να ξαναβρούν την κατεύθυνση.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα νιώσετε φοβερά μπερδεμένοι και χαμένοι, χαλαρώστε και ψάξτε να βρείτε το σταθερό σημάδι που θα κάνει τους νευρώνες του εγκεφάλου να επανακαθορίσουν την επιθυμητή κατεύθυνση. Σύντομα ο μηχανισμός ναυσιπλοΐας θα αρχίσει και πάλι να λειτουργεί και θα πλέετε με ανοιχτά πανιά στο δρόμο του πεπρωμένου σας.
Αν είστε πιο προσγειωμένοι και δεν σας αρέσει να πλέετε σε ανοιχτές θάλασσες αλλά προτιμάτε το αυτοκίνητο, τότε μπορεί να είστε πιο τυχεροί. Το “κόλπο” μπορεί να μην πιάσει στην περίπτωσή σας, αλλά δεν έχετε παρά να σταματήσετε στο πρώτο βενζινάδικο και να ρωτήσετε για την κατεύθυνση.
Όμως, πέρα από τα αστεία, υπάρχει και ένας υποκρυπτόμενος συμβολισμός. Όπως είναι γνωστό, το αυτοκίνητο είναι σύμβολο της ατομικής συνείδησης στην οποία εσείς είστε ο μόνος οδηγός. Αντίθετα, το πλοίο συμβολίζει την ομαδική ή και παγκόσμια συνείδηση. Και στις δύο περιπτώσεις το ζητούμενο είναι η κατεύθυνση.
Αυτός που κινείται, περιφέρεται γύρω από κάτι, όπως η ψυχή γύρω από το πνεύμα. Γι’ αυτό και οι δάσκαλοι του Ζεν ακολουθούν το μονοπάτι της αταραξίας και λένε: «μείνε ακίνητος σαν το βουνό», γιατί έτσι ο κόσμος θα γυρίζει γύρω από σένα, όπως τα μυριάδες όντα γύρω από τον άξονα του κόσμου.
© 2016 Youmagazine.gr
