Έρευνα: η εξέλιξη τιμωρεί τους εγωιστές
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
Posted by Youmagazine Staff
Δύο επιστήμονες προειδοποιούν: η εγωιστική συμπεριφορά βλάπτει σοβαρά την εξέλιξη του ανθρώπου, γιατί δημιουργεί κάρμα.
v
ΞΕΧΑΣΤΕ το παλιομοδίτικο «Τα καλά κορίτσια πάνε στον παράδεισο, τα κακά πάνε παντού» που υπονοεί ότι η καλοσύνη δεν μας βοηθάει και πολύ στη ζωή μας. Η μελέτη, που δημοσίευσαν στην επιθεώρηση Nature, o Κριστόφ Ανταμί, καθηγητής Μικροβιολογίας και Μοριακής Γενετικής στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, και ο Άρεντ Χίντζε, αναπληρωτής καθηγητής Βιολογίας και Γενετικής στο Keck Graduate Institute της Καλιφόρνιας, καταλήγει, μέσα από πολύπλοκα μαθηματικά, στο συμπέρασμα πως αν φέρεσαι εγωιστικά η εξέλιξη κάποια στιγμή θα σε τιμωρήσει.
Αυτή είναι η πρώτη φορά που η επιστήμη ασχολείται με το ζήτημα της ατομικής ηθικής, ένα ζήτημα που έως τώρα ήταν «φέουδο» της φιλοσοφίας, των παγκόσμιων διδασκαλιών και των θρησκειών.
Και αυτή είναι η πρώτη φορά που, μέσα από τα μαθηματικά που χρησιμοποιεί η θεωρία των τυχερών παιχνιδιών, αποδεικνύεται ότι η στάση που θα κρατήσουμε καθορίζει τη μοίρα μας.
Οι πράξεις μας είναι δικές μας και όχι κάποιου άλλου. Μοιραία λοιπόν επωμιζόμαστε την επίδραση που έχουν πάνω στους άλλους αλλά και στον κόσμο γενικότερα. Ακόμη κι αν δεν υπάρξει άμεση αντίδραση, τις παίρνουμε μαζί μας, και από αυτές εξαρτάται το μέλλον μας. Επομένως, οι πράξεις μας καθορίζουν την ευτυχία ή τη δυστυχία μας.
«Κοντολογίς», λέει ο Ανταμί, «η γενική ιδέα είναι ότι με το να είσαι ποταπός δεν κερδίζεις τίποτε, γιατί θερίζεις ό,τι σπέρνεις».
Και φέρνει το κλασικό παράδειγμα δύο που έχουν συλληφθεί για ένα έγκλημα. Απομονωμένοι μακριά ο ένας από τον άλλο, πρέπει να αποφασίσουν σε σύντομο χρονικό διάστημα αν θα ομολογήσουν ή όχι, σφραγίζοντας έτσι ο καθένας τη δική του μοίρα αλλά και του άλλου. Οι κρατούμενοι έχουν διαφορετικό χαρακτήρα: ο πρώτος είναι ανερμάτιστος, συνηθισμένος να χρησιμοποιεί μια εγωιστική και εκβιαστική τακτική̇ ο άλλος έχει μάθει να συνεργάζεται και να μην σκέφτεται μονάχα τον εαυτό του.
v
Η στρατηγική ZD
Η συνέχεια είναι λίγο πολύ γνωστή: ο εγωιστής, ακόμα κι αν έχει κάνει ο ίδιος το έγκλημα, θα έρθει σε συμφωνία με τον εισαγγελέα καταθέτοντας εναντίον του φίλου του και μένοντας ο ίδιος στο απυρόβλητο. Με άλλα λόγια, θα κοιτάξει να επωφεληθεί όσο γίνεται περισσότερο από την κατάσταση, αδιαφορώντας αν εκείνος τον οποίο κατηγόρησε είναι αθώος. Καταστρώνει ένα σχέδιο, θεωρώντας ότι ο άλλος είναι κορόιδο, και τον αναγκάζει να δεχτεί τα λιγότερα, ενώ αυτός παίρνει τα περισσότερα από τη συμφωνία.
Αυτή η τακτική, την οποία οι δύο επιστήμονες αποκαλούν «μηδενικό καθοριστικό παράγοντα» (zero-determinant ή ZD), ενώ φαίνεται να ωφελεί εκείνον που την ακολουθεί, μακροπρόθεσμα αποβαίνει εναντίον του. Και αυτό γιατί ο εγωισμός δεν είναι εξελικτικά βιώσιμος.
Και το αποδεικνύουν αυτό ως εξής: η στρατηγική ZD του εγωιστικού ανθρώπου, ο οποίος βάζει σε όλα πρώτα των εαυτό του και προσπαθεί να επωφεληθεί τα μέγιστα, πιάνει όταν εφαρμόζεται απέναντι στους συνεργαζόμενους τύπους, που εξ ορισμού είναι μη-ZD, δεν χρησιμοποιούν δηλαδή ποταπές τακτικές. Αν όλοι στη Γη ήταν τύποι ZD, η τακτική του εγωιστικού ανθρώπου δεν θα είχε πέραση, και ο μόνος τρόπος για να επιβιώσει θα ήταν να γίνει πιο στοχαστικός, να μάθει να προσαρμόζεται και να συνεργάζεται με τους άλλους.
«Για ένα σύντομο χρονικό διάστημα», λέει ο Ανταμί, «και απέναντι σε ένα συγκεκριμένο σύνολο αντιπάλων, ο εγωιστής θα θριαμβεύσει. Αλλά ο εγωισμός δεν έχει μέλλον».
Οι Ανταμί και Χίντζε υποστηρίζουν, τέλος, ότι τα ευρήματά τους έχουν καθολική ισχύ, από τους μονοκύτταρους οργανισμούς μέχρι τους ανθρώπους.
