Τα εκπληκτικά ψηφιδωτά του Αμύνταιου
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
Youmagazine Newsroom
Η έπαυλη του Αλεξάνδρου, ένα από τα μεγαλύτερα και πολυτελέστατα ιδιωτικά ρωμαϊκά συγκροτήματα πλούσιων εκλατινισμένων Ελλήνων, θα είναι ο νέος τουριστικός προορισμός στη Βόρεια Ελλάδα.
Τμήμα της μορφής μιας Νηρηίδας από το ανατολικό τοξωτό διάχωρο της Αίθουσας των Νηρηίδων στην έπαυλη του Αλεξάνδρου. Πηγή: Φωνή της Μακεδονίας
ν
Η ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΗ δραστηριότητα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Φλώρινας στο λεκανοπέδιο Αμυνταίου, εστιάστηκε κυρίως σε γνωστές θέσεις των ιστορικών χρόνων, όπως το Φαράγγι, τη Βεγόρα, τον Αετό και το Αμύνταιο που δεν έχουν αποκαλύψει πλήρως τους θησαυρούς που κρύβουν.
Για παράδειγμα, ο αρχαιολογικός χώρος της Βεγόρας, στη θέση Τσαΐρια της Εκκλησίας, με τη σωστική ανασκαφή σε εξέλιξη, αποκάλυψε μια πολυτελή εξοχική κατοικία με περίστυλη αυλή και ένα καλοκτισμένο λουτρό με ψηφιδωτά δάπεδα, διακοσμημένα με γεωμετρικά σχέδια και δελφίνια.
Η ανακάλυψη έγινε το περασμένο καλοκαίρι και η πολυτελής κατοικία, στα περίχωρα μιας κώμης ρωμαϊκών χρόνων, εντυπωσιάζει τόσο για το μέγεθός της όσο και για τα εξαιρετικά έργα τέχνης, γλυπτά και ψηφιδωτά του 3ου αιώνα μ.Χ., που σώζονται σε άριστη κατάσταση.
ν
Η πολυτελής εξοχική κατοικία στο Αμύνταιο καταλαμβάνει μια ασυνήθιστα μεγάλη έκταση πέντε και πλέον στρεμμάτων. Image: Supplied
ν
Περίτεχνα ψηφιδωτά δάπεδα σε συνολική επιφάνεια 360 τ.μ. με ποικίλες θεματικές παραστάσεις από την ελληνική μυθολογία και αγάλματα θεοτήτων κοσμούσαν την Αίθουσα της Ευρώπης, την Αίθουσα των Νηρηίδων, την Αίθουσα του Θηριομάχου και άλλους έξι από τους συνολικά 96 χώρους της έπαυλης.
ν
Χρυσό ενώτιο (σκουλαρίκι) με γυμνό Έρωτα. Βρέθηκε στο Φαράγγι (αρχαία πόλη Βοκερία ) και χρονικά τοποθετείται στο τέλος του 3ου αιώνα π.Χ. Image: Supplied
ν
Μικρά και μεγάλα δωμάτια, λουτρά, διάδρομοι, ή στοές και εσωτερικές αυλές συνθέτουν το μεγαλοπρεπές συγκρότημα των πέντε στρεμμάτων, όπου οι ένοικοι μαζί με τους καλεσμένους περνούσαν τον χρόνο τους.
Οι τοίχοι και τα δάπεδα ήταν κατασκευασμένα με επιμέλεια, ενώ τα πολυτελή δωμάτια στρώνονταν με λευκό κονίαμα και επενδύονταν με πολύχρωμα μάρμαρα ή κοσμούνταν με αγάλματα και με εξαιρετικής ποιότητας ψηφιδωτά δάπεδα.
ν
Η ψηφιδωτή διακόσμηση του δαπέδου της κόγχης της Αίθουσας του Κισσού. Πηγή: Φωνή της Μακεδονίας
ν
Στην Αίθουσα της Ευρώπης εικονίζονται μυθολογικά θέματα όπως: η Αρπαγή της Ευρώπης, ο Απόλλωνας σε γρύπα, ο Πάνας με Νύμφη, η Αρπαγή της Διώνης (;) και άλλες συνθέσεις σε διάχωρα, που δεν σώζονται ή δεν έχουν συντηρηθεί ακόμη. Όλες οι σκηνές συνοδεύονταν από το όνομα της κύριας μορφής. Ωστόσο, είναι ευανάγνωστα μόνο τα ονόματα ΕΥΡΩΠΗ, ΑΠΟΛΛΩΝ και ΦΑΙΔΡΑ.
Μια από τις ζώνες παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον επειδή στην τετράστιχη επιγραφή της δηλώνονται οι ιδιοκτήτες της έπαυλης (Αλέξανδρος και Μεμμία).
Η Αίθουσα του Θηριομάχου ονομάστηκε έτσι από την κεντρική παράσταση, που απεικονίζει μια ανδρική μορφή (bestiaries) με μαχαίρι να δέχεται την επίθεση ενός λιονταριού. Γύρω από αυτήν υπάρχουν τετράγωνα επαναλαμβανόμενα απλά ή σύνθετα γεωμετρικά σχέδια.
ν
Η προσωποποίηση του Θέρους (μέρος από την συμμετρική απεικόνιση των Τεσσάρων Εποχών) από την Αίθουσα των Νηρηίδων. Πηγή: Φωνή της Μακεδονίας
ν
Στη μεγαλύτερη αίθουσα απ’ όλες, την Αίθουσα των Νηρηίδων, εμβαδού 90 τ.μ., συναντάται η πλέον εντυπωσιακή και σύνθετη ψηφιδωτή διακόσμηση, η οποία αναπτύσσεται σε ενότητες γύρω από την κεντρική ελλειψοειδή δεξαμενή του χώρου.
Στο θεματολόγιο των παραστάσεων περιλαμβάνονται Νηρηίδες πάνω σε ιππόκαμπους, έρωτες πάνω σε δελφίνια, σκηνή ψαρέματος, ψάρια και πουλιά και η προσωποποίηση των τεσσάρων Εποχών. Συμμετρικά προς τη δεξαμενή υπάρχουν σε δύο τετράγωνα διάχωρα (κτιριακά χωρίσματα), επίσης επιγραφές, που αναγράφουν τους μεταγενέστερους ιδιοκτήτες ή τους ψηφιδογράφους κάποιων έργων στις πολυτελείς αίθουσες.
ν
Διακοσμητικό περιμετρικό διάχωρο (διαχώρισμα) από την Αίθουσα των Νηρηίδων με πέρδικα. Πηγή: Φωνή της Μακεδονίας
ν
Εκτός από τα ψηφιδωτά δάπεδα και τα αγάλματα θεοτήτων, από τον χώρο του συγκροτήματος συνελέγησαν πλούσια κινητά ευρήματα όπως, θραύσματα από πήλινα ή χάλκινα ειδώλια, χάλκινα ελάσματα, οστέινες περόνες, θραύσματα από γυάλινα μυροδοχεία, κεραμικά και πολυάριθμα ασημένια και χάλκινα νομίσματα.
ν
Μαρμάρινη κεφαλή πιθανώς του Ποσειδώνα από την Έπαυλη του Αλεξάνδρου (3ος αι. μ.Χ.).
Πηγή: Φωνή της Μακεδονίας
ν
Το επιβλητικό μέγεθος του συγκροτήματος, αλλά και η επιλογή του θεματολογίου του γλυπτικού και ψηφιδωτού διακόσμου του, δηλώνουν ότι οι ιδιοκτήτες της έπαυλης, ανάμεσα τους και ο Αλέξανδρος, που έζησε στα μέσα περίπου του 3ου μ.Χ., ήταν πλούσιοι πιθανόν εκλατινισμένοι Έλληνες ή εξελληνισμένοι Ρωμαίοι, με εξέχουσα θέση στην τοπική κοινωνία και ενδεχομένως στη ρωμαϊκή διοίκηση.
Η επιλογή της σκηνής της θηριομαχίας, αν και αποτελεί εικονιστική κοινοτυπία της εποχής, μπορεί να σχετίζεται με το αξίωμα τους και να απηχεί ένα πραγματικό γεγονός, ως μέρος μιας επιχορηγούμενης ενότητας θεαμάτων προς τιμή του αυτοκράτορα ή προς τέρψιν και εύνοια των κατοίκων της ρωμαϊκής πόλης του Αμύνταιου.
ν
Πηγή: Φωνή της Μακεδονίας
