Οι αστροβιολόγοι είναι βέβαιοι ότι τα σύννεφα της Αφροδίτης κρύβουν κάποιου είδους εξωγήινη ζωή και είναι αποφασισμένοι να την ανακαλύψουν.
Καλλιτεχνική απεικόνιση του διαστημικού οχήματος Venus Atmospheric Maneuverable Platform (VAMP) που πρόκειται να εξερευνήσει τα νέφη της Αφροδίτης. Photo: Northrop Grumman. Πηγή: Supplied
ν
ΣΥΜΦΩΝΑ με μια απόκρυφη αρχαιοελληνική παράδοση, δύο βασικές τροφές για τη συντήρηση της ανθρώπινης ζωής στη Γη, το σιτάρι και το μέλι, ήρθαν από την Αφροδίτη. Κατ’ άλλους, από την Αφροδίτη ήρθαν δύο από τις δυνάμεις της ανθρώπινης συνείδησης – η δημιουργική φαντασία και η επιθυμία. Αυτά τα δύο είναι απαραίτητα για την πνευματική ανάπτυξη. Χωρίς γνώση της σωστής χρήσης της δημιουργικής φαντασίας και χωρίς την επιθυμία για ανέλιξη, ο άνθρωπος σημειώνει ελάχιστη πρόοδο.
Όπως και να ’χει, τα δύο αυτά σύμβολα διατηρούν έως σήμερα την ισχύ τους. Το σιτάρι αντιπροσωπεύει την αγάπη και τη φιλανθρωπία, η δε μέλισσα συμβολίζει τη σοφία.
Αυτό μας φέρνει στο επόμενο ερώτημα: εάν δύο βασικές τροφές ή δύο ιδιότητες της ανθρώπινης διάνοιας έχουν τις ρίζες τους στην Αφροδίτη, μήπως το alter ego της Γης συντηρεί κάποιου είδους ζωή;
Μπορεί κάποιος να υποβάλει έστω ένα τέτοιο ερώτημα; Και όμως, οι αστροβιολόγοι είναι έτοιμοι να απαντήσουν καταφατικά, παρ’ όλο που γι’ αυτούς η ζωή δεν είναι τίποτε περισσότερο από μύκητες, μικρόβια και διάφορους άλλους μικροοργανισμούς. ν
Το Πεντάγραμμο της Αφροδίτης: το σχέδιο που δημιουργεί η τροχιά της Αφροδίτης γύρω από η Γη. Η Γη βρίσκεται στο κέντρο του διαγράμματος με τις μαύρες γραμμές να αντιπροσωπεύουν την κίνηση της Αφροδίτης μέσα σε ένα έτος, έτσι όπως την αντιλαμβάνεται ένας παρατηρητής από τη Γη. Πηγή: Wikimedia Commons ν
Η Αφροδίτη είναι ένας από τους τέσσερις εσωτερικούς γαιώδεις πλανήτες του ηλιακού συστήματος. Απέχει κατά μέσο όρο 108 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τον Ήλιο. Η τροχιά της γύρω από τον Ήλιο είναι σχεδόν κυκλική, σε αντίθεση με τους άλλους πλανήτες των οποίων οι τροχιές είναι ελλειπτικές, και διαρκεί 225 μέρες.
Συγκριτικά, η τροχιακή περίοδος (έτος) του Ερμή διαρκεί 88 μέρες, της Γης 365, του Άρη 687 μέρες, του Δία 11 γήινα χρόνια και 315 μέρες, του Κρόνου 29 χρόνια και 167 μέρες, του Ουρανού 84 χρόνια και 6 μέρες, του Ποσειδώνα 164 χρόνια και 288 μέρες, του Πλούτωνα 247 χρόνια και 255 μέρες.
Η ελάχιστη απόσταση από τη Γη είναι 38 εκατομμύρια χιλιόμετρα, ενώ η μέγιστη είναι 261 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Η Αφροδίτη βρίσκεται πιο κοντά στη Γη κάθε 584 μέρες.
Η σύσταση της Αφροδίτης όπως και το μέγεθός της είναι παρόμοια με αυτά της Γης. Η επιφάνειά της έχει πάρα πολλά (πάνω από 1.600) ηφαίστεια, τα οποία όμως είναι ανενεργά. Η περίοδος περιστροφής γύρω από τον άξονά της (η ημέρα της Αφροδίτης) διαρκεί 244 γήινες ημέρες και είναι με διαφορά η πλέον αργή περιστροφή μεταξύ των 8 μεγάλων πλανητών του ηλιακού συστήματος. Δεν έχει δορυφόρους και περιστρέφεται κατά την ανάδρομη φορά, δηλαδή από τα ανατολικά προς τα δυτικά.
Ένα ταξίδι έως αυτήν απαιτεί, με τη σημερινή τεχνολογία, κάτι λιγότερο από τέσσερις μήνες. ν
Η Αφροδίτη είναι ορατή από τη Γη με γυμνό μάτι. Μπορεί κανείς να τη δει είτε νωρίς το πρωί, πριν την ανατολή του Ηλίου, ή λίγο μετά τη δύση του Ηλίου. Photo: Reuters. Πηγή: Supplied ν
Λόγω της «ανάποδης» περιστροφής της, η διάρκεια της ηλιακής ημέρας είναι σημαντικά μεγαλύτερη. Για έναν παρατηρητή στην επιφάνεια της Αφροδίτης, το χρονικό διάστημα από τη μια ανατολή Ηλίου μέχρι την επόμενη θα ήταν 116 γήινες ημέρες και 18 ώρες.
Έτσι, το ένα ημισφαίριο βρίσκεται στο απόλυτο σκοτάδι επί 58 μέρες, ενώ το άλλο δέχεται όλη την ηλιακή ακτινοβολία επί άλλες 58. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση στην ανώτερη ατμόσφαιρά της σφοδρών ανέμων. Αυτοί, σε συνδυασμό με την μεγάλη πυκνότητα της ατμόσφαιρας και το έντονο φαινόμενο του θερμοκηπίου ισοκατανέμουν τη θερμοκρασία και έτσι δεν υπάρχει μεγάλη θερμοκρασιακή διαφορά ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια.
Αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα. Τα βαριά σύννεφα της Αφροδίτης δεν επιτρέπουν την παρατήρηση του εδάφους της από τα γήινα διαστημόπλοια. Έτσι, ό,τι γνωρίζουμε για την δίδυμη αδελφή της Γης στηρίζεται κατά ένα μεγάλο μέρος σε εκτιμήσεις και κλιματικά μοντέλα που δημιουργήθηκαν από τα στοιχεία διαφόρων διαστημικών αποστολών, όπως του Μαγγελάνου της NASA το 1991 και του δορυφόρου Venus Express της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA), ο οποίος εκτοξεύτηκε το 2005 και ολοκλήρωσε το 2015 την αποστολή του. Συνολικά, από τη δεκαετία του 1960 μέχρι σήμερα έχουν σταλεί στον πλανήτη πάνω από 40 σκάφη. ν
Τα πυκνά σύννεφα καθιστούν αδύνατη την παρατήρηση της επιφάνειας της Αφροδίτης στο ορατό φως (αριστερά). Ό,τι γνωρίζουμε για την επιφάνειά της (δεξιά) προέρχεται από τα στοιχεία που έστειλαν στη Γη οι διάφορες διαστημικές αποστολές. Πηγή: News Limited ν
Για το λόγο αυτό, το ενδιαφέρον των επιστημόνων στρέφεται τώρα στα σύννεφα της Αφροδίτης, τα οποία είναι ικανά να παράγουν κεραυνούς, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχου όλα τα στοιχεία για την ανάπτυξη και συντήρηση της ζωής.
Η ύπαρξη κεραυνών στην ατμόσφαιρα της Αφροδίτης ανακαλύφθηκε από το πρόγραμμα Βενέρα, μια σειρά μη επανδρωμένων διαστημοσυσκευών που αναπτύχθηκαν στην ΕΣΣΔ από το 1961 έως το 1984 με στόχο την μελέτη του πλανήτη, και επιβεβαιώθηκε από το διαστημόπλοιο Venus Express το 2006. Το 2007, το Venus Express ανακάλυψε ότι στον νότιο πόλο υπάρχει ένας τεράστιος διπλός ατμοσφαιρικός στρόβιλος.
Στις 29 Ιανουαρίου 2013, οι επιστήμονες της ESA ανέφεραν ότι η ιονόσφαιρα της Αφροδίτης ρέει προς τα έξω με τρόπο παρόμοιο με την ιονική ουρά (γαλαζωπή ουρά) των κομητών.
Και ερχόμαστε στο διά ταύτα. Μια πρόσφατη δημοσίευση αναφέρει ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να υπάρχει μικροβιακή ζωή στην ατμόσφαιρα που περιβάλλει τη Αφροδίτη. ν
Αυτή η καλλιτεχνική απεικόνιση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος δείχνει αστραπές να χτυπούν την στρωμένη με λάβα επιφάνεια της Αφροδίτης. Photo: AP. Πηγή: Supplied ν
Στις 30 Μαρτίου, ένα άρθρο στο Astrobiology journal ανέφερε ότι ενώ έχουν διατυπωθεί πολλές εικασίες εδώ και δεκαετίες σχετικά με το αν τα σύννεφα της Αφροδίτης μπορούν να υποστηρίξουν τη ζωή, τα νέα στοιχεία υποστηρίζουν αυτή τη θεωρία περισσότερο από ποτέ.
Η έρευνα έδειξε ότι οι μέτριες θερμοκρασίες, οι χημικές και φυσικές ιδιότητες και η ατμοσφαιρική πίεση καθιστούν το περιβάλλον ιδανικό για να υπάρξει ζωή.
Τα σύννεφα αποτελούνται από σκούρα μπαλώματα από θειικό οξύ και σωματίδια που απορροφούν το φως, όπως ακριβώς συμβαίνει με την άνθιση φυτοπλαγκτού στις λίμνες της Γης. Τα νέφη έχουν παρόμοιες διαστάσεις με την κυανοβακτηριακή κρούστα στα γήινα υδάτινα οικοσυστήματα, που σημαίνει τουλάχιστον την ύπαρξη βακτηρίων που μπορεί να υπάρχουν είτε ως μεμονωμένα κύτταρα είτε ως αποικίες.
«Για να επιβεβαιώσουμε τις υποψίες μας πρέπει να πάμε εκεί και να το ανακαλύψουμε», δήλωσε ο καθηγητής Rakesh Mogul, του Πολυτεχνικού Πολιτειακού Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, στο Science Daily.
Για τον σκοπό αυτό, η NASA έχει σχεδιάσει και αναπτύξει ένα σύστημα που ονομάζεται Venus Atmospheric Maneuvrable Platform (VAMP). Ουσιαστικά πρόκειται για ένα αεροπλάνο που θα μπορεί να επιπλέει σαν αερόστατο στην αφροδισιανή ατμόσφαιρα. ν
Μια από τις υπέρυθρες εικόνες της Αφροδίτης που έστειλε το ιαπωνικό διαστημόπλοιο Akatsuki δείχνει πώς είναι τα σύννεφα στη νυχτερινή πλευρά του πλανήτη. Photo: JAXA. Πηγή: Supplied ν
Η καθηγήτρια Τζιλ Τάρτερ (Jill Tarter), στη Συνάντηση Κορυφής Πολιτιστικής Διαχείρισης του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Φλόριντα, πήγε το θέμα ένα βήμα πιο κει. Κατά τη γνώμη της το να βρούμε εξωγήινη ζωή στο σύμπαν είναι θέμα χρόνου: «Νομίζω ότι σε αυτόν τον αιώνα θα βρούμε ζωή πέρα από τη Γη».
Ο καθηγήτρια Τάρτερ, Tarter, της οποίας η διαδρομή στην αστρονομία απεικονίστηκε στην μεγάλη οθόνη από την Τζόντι Φόστερ στην ταινία “Contact” του 1997, δήλωσε επίσης ότι «ο Γαλαξία μας είναι μόνο ένας από τους περίπου 200 δισεκατομμύρια άλλους γαλαξίες που υπάρχουν στο παρατηρούμενο σύμπαν», έτσι ώστε το να βρεθεί ένας πλανήτης όμοιος με την Αφροδίτη, είναι θέμα μερικών μόνο ετών.
Αν βέβαια η ανθρωπότητα διέθετε υπεραισθητή αντίληψη θα μπορούσε ίσως να αντιληφθεί ότι δεν χρειάζεται να ψάχνουμε στα πέρατα του σύμπαντος για ζωή, καθώς ζωή υπάρχει ενδεχομένως και σε άλλους πλανήτες του ηλιακού συστήματος, μόνο που δεν μπορούμε να τη δούμε. Και από τη σκοπιά αυτή, αν υπήρχε κάποια πόλη στην Αφροδίτη, είναι βέβαιο ότι θα ονομαζόταν «Πόλη των 1000 κεραυνών».