Χαλογουίν: Η γιορτή των ψυχών και των δαιμόνων
ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ
Posted by Youmagazine Staff
Οι ελληνικές ρίζες της αρχαίας κέλτικης γιορτής του Χαλογουίν και πώς από μυστηριακή τελετή των Δρυίδων ξέπεσε σε εύθυμη παιδική γιορτή.
Photo Jessica Vernone. Πηγή: Flickr
ν
ΠΟΛΥ πριν εμφανιστεί ο χριστιανισμός, το Χαλογουίν ήταν μια μυστικιστική γιορτή των Κελτών. Η ιστορία και ο πολιτισμός των Κελτών υπήρξαν από τις περισσότερο κακοποιημένες όψεις της ιστορικής και αρχαιολογικής επιστήμης. Οι Κέλτες, όπως αποκαλούσαν οι ίδιοι τον εαυτό τους, δηλαδή οι «κρυμμένοι», συνδέονται με τους Δρυΐδες, την ιερατική τάξη στη Βρετανία, Ιρλανδία και Γαλατία. Σχεδόν τίποτα δεν είναι γνωστό σχετικά με την άσκηση της θρησκευτικής λατρείας τους, εκτός της ιεροτελεστίας της βελανιδιάς και του γκυ, όπως περιγράφει ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος.
Οι Δρυίδες, που πήραν το όνομα τους από το ιερό δέντρο των Κελτών τη βελανιδιά (Δρυς), ήταν ιερείς, φιλόσοφοι, νομοθετούσαν αλλά και απέμεναν δικαιοσύνη.
Εδώ έχουμε μια ιστορική ομοιότητα με το αρχαιότερο μαντείο της ελληνικής γης, τη Δωδώνη, της οποίας οι ιερείς έδιναν χρησμούς κάτω από την ιερή βελανιδιά.
Την εποχή του Ιούλιου Καίσαρα, οι Δρυίδες και οι μυστηριακές παραδόσεις τους, είχαν σχεδόν εξαφανιστεί.
Σύμφωνα με άλλη παράδοση, ο Ηρακλής, στην εκστρατεία του εναντίον του Γηρυόνη, βρέθηκε στη Βρετανία. Εκεί γνώρισε την κόρη του βασιλιά Βρεταννού, Κελτίνη, με την οποία απέκτησαν τον Κέλτο, που σημαίνει «αυτός που ιππεύει τον κέλητα ίππο» (κέλης: άλογο ιππασίας). Από αυτό το παιδί πήραν το όνομά τους οι Κέλτες.
Το Χαλογουίν είναι μια παράδοση που σχετίζεται με τη γιορτή των νεκρών, που οι Κέλτες την τοποθετούσαν στις 31 Οκτωβρίου, ημερομηνία που σηματοδοτεί το τέλος του θερισμού και της συγκομιδής των καρπών. Ο άνθρωπος μπορεί πλέον να αναπαυθεί και να θυμηθεί αυτούς που έχουν φύγει.
Τη μέρα αυτή το πέπλο που χωρίζει τους δύο κόσμους, τον δικό μας και τον αόρατο κόσμο, γίνεται σχεδόν διαφανές και οι ζωντανοί μπορούν να επικοινωνήσουν με περισσότερη ευκολία με τα όντα και τις ψυχές του άλλου κόσμου.
Αρχιδρυίδης με την επίσημη ενδυμασία του.
Σε ειδικές τελετές, οι Δρυίδες καλούσαν από τον άλλο κόσμο πνεύματα νεκρών ή δαιμόνων (“δαίμονες” από τη λέξη “δαήμονες” = ειδήμονες = σοφοί), για να ζητήσουν συμβουλές και καθοδήγηση. Η τραγωδία Πέρσες του Αισχύλου, με την επίκληση του φαντάσματος του Δαρείου από την Άτοσσα, μας δίνει μια ιδέα των μυστηριακών εκείνων τελετών.
Όταν οι χριστιανοί έφτασαν στα βρετανικά νησιά, εντυπωσιάστηκαν από τη δύναμη της γιορτής και προσπάθησαν να την αλλοιώσουν. Έτσι, τοποθέτησαν τη γιορτή των Αγίων Πάντων στις 1 Νοεμβρίου και την Ημέρα των Ψυχών στις 2 Νοεμβρίου, απ’ όπου προέρχεται και το πλήρες όνομα της γιορτής: το Halloween προέρχεται από το All Hallows, παραφθορά της αρχαίας ελληνικής λέξης “άλως”. Η άλως είναι ο φωτεινός περίγυρος της σελήνης και του ήλιου, αλλά το φωτοστέφανο των αγίων.
Ο αρχικός δαιμονικός χαρακτήρας της γιορτής των Κελτών χάθηκε κι έμειναν μόνο οι τρομακτικές προσωπίδες και αμφιέσεις, το πλύσιμο των μήλων και ο φωτισμός των κεριών στους τάφους των νεκρών.
Πολλούς αιώνες αργότερα, η γιορτή μετανάστευσε στο Νέο Κόσμο, με αρκετές αλλοιώσεις και υποβαθμίσεις συγκριτικά με τον αρχικό χαρακτήρα της. Ομάδες φτωχών Ιρλανδών μεταναστών, συνήθως μεθυσμένοι, με μάσκες και νεκρικές αμφιέσεις, επισκέπτονταν τα σπίτια των πλουσίων και των ευκατάστατων αστών ζητώντας χρήματα, χάρες και δώρα. Ο οικοδεσπότης της Βορείου Αμερικής που θα είχε την απερισκεψία να αρνηθεί, έβλεπε τους μεταμφιεσμένους να εισβάλλουν στο σπίτι του και να το καταστρέφουν.
Η πρώτη λέξη της φράσης “trick or treat” (φάρσα ή κέρασμα) που είναι παραλλαγή της λέξης “threat” (απειλή), επιβίωσε για να θυμίζει εκείνα τα χρόνια που οι ομάδες των μεταμφιεσμένων απειλούσαν τους ιδιοκτήτες του σπιτιού πως θα καταστρέψουν την περιουσία τους αν δεν τους έδιναν κάποιο δώρο.
Με το κύλισμα του χρόνου, το Χαλογουίν, έχοντας χάσει το μεταφυσικό δέος του και τον συνακόλουθο τρόμο, παρήκμασε σε εύθυμη παιδική γιορτή, όπως οι Απόκριες.
ν
ν
