Science requiem: Η απάτη της Μαύρης Τρύπας (vid)

ΜΑΥΡΕΣ ΤΡΥΠΕΣ

Από τον Αντώνη Κυριαζή

Δύο μόλις μέρες μετά την «βαρυσήμαντη» ανακοίνωση της φωτογράφησης μιας μαύρης τρύπας, η απάτη ήρθε στο φως, με τους αναμεμειγμένους στην υπόθεση επιστήμονες να κατηγορούν ο ένας τον άλλον.

Η 29χρονη Κέιτι Μπούμεν (Katie Bouman), ειδική στη δημιουργία φωτογραφιών με αλγόριθμους, καρπώθηκε όλη τη δόξα της «πρώτης φοράς φωτογράφησης» μιας μαύρης τρύπας. Μάλιστα, όπως λέει η ίδια, βρήκε τη μαύρη τρύπα χωρίς να ξέρει τίποτα για τις μαύρες τρύπες! Πηγή: YouTube

ν

ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ, χαμένοι στο… επιστημονικό έργο τους, δεν έχουν αντιληφθεί ότι ζούμε σε εποχές όπου όλα –ακόμη και οι μαύρες τρύπες– δεν μένουν στο σκοτάδι, αλλά έρχονται γρήγορα στο φως.

Όσο καλοστημένη κι αν ήταν, η απάτη της μαύρης τρύπας ήρθε στο φως, δύο μόλις μέρες μετά την ανακοίνωση σε έξι ταυτόχρονα πόλεις, ότι επιστήμονες του Event Horizon Telescope (EHT), μιας συστοιχίας ραδιοτηλεσκοπίων κατάφεραν με κεραίες σε διάφορα σημεία του κόσμου, για πρώτη φορά να δουν και «φωτογραφήσουν» μια μαύρη τρύπα.

Ωστόσο, η υπόθεση «μύριζε» από την αρχή. Σε άρθρο μας, την επομένη της ανακοίνωσης, παρουσιάσαμε τις υποψίες μας∙ και αυτό γιατί η ανακοίνωση του EHT άρχιζε με ένα χονδροειδές ψέμα: ότι αυτή ήταν η «πρώτη φορά» που μια μαύρη τρύπα είχε φωτογραφηθεί.

Στην πραγματικότητα, επιστήμονες της NASA έχουν φωτογραφήσει μαύρες τρύπες δύο φορές στο παρελθόν: το 2015 με το διαστημικό τηλεσκόπιο Χαμπλ και το 2013 με το διαστημικό Παρατηρητήριο ακτίνων-Χ Τσάντρα. Στην ανακοίνωση όμως του EHT δεν γινόταν καμία αναφορά στα προηγούμενα αυτά τα επιτεύγματα. Γιατί;

Ερευνώντας ακόμη περισσότερο το ζήτημα, οδηγηθήκαμε στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για μια καλοστημένη απάτη, θύματα της οποίας έπεσαν πολλοί διακεκριμένοι φυσικοί, καθώς δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι υπήρχαν αγύρτες συνάδελφοί τους ικανοί για τέτοιες απατεωνιές.

Και οδηγηθήκαμε σε αυτό το συμπέρασμα επειδή δεν υπάρχουν αποδείξεις που να τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς των επιστημόνων του EHT. Το μόνο που υπάρχει είναι μια εικόνα!
ν

ΜΙΑ ΚΑΛΟΣΤΗΜΕΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΑΠΑΤΗ

Το EHT αποτελείται από οκτώ συγκροτήματα ραδιοτηλεσκοπίων σε διάφορα σημεία του πλανήτη, στα οποία εργάζονται περίπου 200 επιστήμονες. Η κατασκευή και τοποθέτηση των τηλεσκοπίων κόστισε στο αμερικανικό δημόσιο δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ η αμοιβή των 200 επιστημόνων και τεχνικών ανέρχεται στα 50-60 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Μια εξαιρετικά δαπανηρή ιστορία με εξαιρετικά πενιχρά έως σήμερα αποτελέσματα.
ν

Συστοιχία ραδιοτηλεσκοπίων στην έρημο Ατακάμα της Χιλής. Πηγή: Wikimedia Commons
ν

Τον τελευταίο καιρό, άρχισαν να εγείρονται ερωτήματα σχετικά την σκοπιμότητα της εξαιρετικά δαπανηρής αυτής ιστορίας. Αυτό συντάραξε το προσωπικό του EHT που αποφάσισε να δείξει κάτι κάνει και δεν τρώει αδίκως τα λεφτά των φορολογουμένων. Και τι καλύτερο από το να παρουσιάσουν την εικόνα μιας μαύρης τρύπας που κρύβεται στα βάθη του διαστήματος;

Αμ’ έπος αμ’ έργον. Τα μέλη του EHT έφτιαξαν αρχικά στο Photoshop έναν φλουταρισμένο πορτοκαλί δακτύλιο με μια σκοτεινή τρύπα στη μέση, σαν ντόνατ, και μετά είπαν ότι είναι η φωτογραφία μιας μαύρης τρύπας. Στη συνέχεια ενέπλεξαν το όνομα του Αϊνστάιν για να δώσουν βαρύτητα στους ισχυρισμούς τους. Και επειδή οι επιστήμονες συνήθως δεν λένε ψέματα, όλοι θα δέχονταν τη δήλωσή τους ως αληθινή.
ν

Η ομάδα των επιστημόνων που έστησε την απάτη της μαύρης τρύπας.
νν

Με το «όλοι» εννοείται ο αδαής περί την επιστήμη κόσμος αλλά και οι εξίσου αδαείς δημοσιογράφοι που αναπαράγουν τυφλά τα πάντα δίχως δεύτερη σκέψη και φυσικά δίχως να κάνουν κάποιον έλεγχο. (Άλλωστε οι περισσότεροι δεν έχουν την τεχνική κατάρτιση για να το κάνουν).

Μέχρις εδώ όλα πήγαιναν καλά. Το πρόβλημα άρχισε να παρουσιάζεται όταν χρειάστηκε να στείλουν το paper (μελέτη) με τα επιστημονικά πειστήρια της υποτιθέμενης φωτογράφησης στους άλλους συναδέλφους τους στον κόσμο.

Δεν μπορούσαν φυσικά να τους στείλουν μια φωτογραφία από το Photoshop!

Η ομάδα των φυσικών που σκέφτηκε την απάτη, κάλεσε έναν ενθουσιώδη νεαρό, τον Άντριου Τσάελ (Andrew Chael), απόφοιτο του Χάρβαρντ, με ταλέντο στον σχεδιασμό πρωτότυπων μαύρων οπών, και του ανέθεσε τη δουλειά, λέγοντάς του ότι αυτή αποτελούσε τη διδακτορική του διατριβή.

Αυτό που έπρεπε να κάνει ο Τσάελ ήταν να δημιουργήσει την εικόνα μιας μαύρης τρύπας χρησιμοποιώντας όχι το Photoshop αλλά αλγόριθμους.

Όπως αποκαλύπτει ο ίδιος σε ένα tweet, πειραματίστηκε με 850.000 έως 900.000 αλγόριθμους, από τους οποίους χρησιμοποίησε τελικά 68.000 που συνέθεταν την εικόνα της μαύρης τρύπας.

Οι αλγόριθμοι χρειάστηκαν για να φανεί ότι μέσω αυτών έγινε η «μετάφραση» των ραδιοσημάτων σε εικόνα από την περιοχή της μαύρης τρύπας. (Τα ραδιοσήματα υποτίθεται ότι ήρθαν από το κέντρο του γιγάντιου γαλαξία Μessier 87, που βρίσκεται σε απόσταση 550 εκατομμυρίων τρισεκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη).

Το πράγμα μπλέχτηκε όταν, για να φέρει σε πέρας την ογκώδη και κουραστική αυτή εργασία, ο Τσάελ προσέλαβε στο τελικό στάδιο μια postdoctoral μηχανικό του MIT, την 29χρονη Κέιτι Μπούμεν (Katie Bouman), ειδική στη δημιουργία φωτογραφιών σε υπολογιστές με τη χρήση προχωρημένων τεχνικών.

Μεταδιδακτορικός (postdoctoral) σπουδαστής ονομάζεται αυτός που δεν βρήκε δουλειά σε κάποιο ερευνητικό κέντρο όταν τελείωσε το διδακτορικό του, λόγω περιορισμένων ικανοτήτων, όμως συνεχίζει την προσπάθεια κάνοντας δεύτερο ή και τρίτο διδακτορικό, μέχρι να του χαμογελάσει η τύχη Και στη Μπούμεν η τύχη (με την οικειοποίηση ξένης εργασίας) χαμογέλασε πλατιά.

Όπως αφήνει να εννοηθεί ο Τσάελ, η Μπούμεν έκανε το 6% της δουλειάς, ενώ ο ίδιος έκανε το 94%.
νν

Και το πράγμα στράβωσε τελείως όταν οι υπεύθυνοι της απάτης αποφάσισαν να πάρει όλη τη δόξα της «φωτογράφησης» η Μπούμεν και την διόρισαν βοηθό καθηγητή, ενώ τον ίδιο τον έβαλαν στο περιθώριο επειδή είναι ομοφυλόφιλος!
ν

Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ

Αν και θυμωμένος τρομερά, ο Τσάελ ενήργησε έξυπνα. Όπως αναφέρει ο ιστότοπος The Hill, αποκάλυψε την αλήθεια στους φίλους του, οι οποίοι άρχισαν να τρολάρουν την Μπούμεν στο Reddit και στο Twitter, λέγοντας ότι έκλεψε τη δουλειά κάποιου άλλου, παρουσιάζοντάς την ως δική της. Στη συνέχεια βγήκε ο ίδιος στα social media και την υπερασπίστηκε (!), λέγοντας ότι ο ίδιος έμεινε ευχαριστημένος από τη συνεργασία τους και ότι οι επιθέσεις εναντίον της είναι «σεξιστικές»!

Ουσιαστικά, με αυτόν τον τρόπο έβαλε και πάλι τον εαυτό του στο κάδρο.

Η βεντέτα των δύο επιστημόνων ανάγκασε κορυφαία ειδησεογραφικά sites, όπως το Fox News και το NBC, να εμπλακούν στη διαμάχη και να αποκαλύψουν την απάτη και τη βρωμιά που κρύβεται στην «ανακοίνωση του αιώνα».

Οι τίτλοι ενδεικτικοί: “Internet trolls attempted to discredit Katie Bouman’s work on black hole project” και “The first picture of a black hole made Katie Bouman an overnight celebrity. Then internet trolls descended”.

Το δυστύχημα είναι ότι μεγάλοι δημοσιογραφικοί οργανισμοί αλλά και κορυφαίοι φυσικοί εκτέθηκαν, πέφτοντας θύματα αυτής της απάτης, σπεύδοντας να υιοθετήσουν τους ισχυρισμούς της ομάδας του EHT χωρίς προηγουμένως να τους ελέγξουν. Τώρα θα συνεχίσουν να τους υποστηρίζουν ως αληθινούς, για να μην γίνουν καταγέλαστοι παραδεχόμενοι την αφέλειά τους.

Προς ώρας η βρώμικη ιστορία περιορίζεται στην προσωπική διαμάχη Τσάελ- Μπούμεν. Είμαστε όμως βέβαιοι ότι σύντομα θα έρθουν στο φως και άλλες πτυχές της πρωτοφανούς στα παγκόσμια επιστημονικά χρονικά δυσώδους αυτής ιστορίας.

Στο βίντεο της Washington Post που ακολουθεί, ακούστε την Κέιτι Μπούμεν –που δεν προλαβαίνει να δίνει συνεντεύξεις– να ομολογεί ότι ανακάλυψε την μαύρη τρύπα χωρίς να γνωρίζει τίποτα για μαύρες τρύπες! Φαίνεται πως όταν την προσέλαβε ο Τσάελ για να τον βοηθήσει στους αλγόριθμους, δεν της αποκάλυψε την ακριβή φύση της δουλειάς του. Εκείνη όμως την ανακάλυψε και καρπώθηκε όλη τη δόξα, παρουσιάζοντας την εργασία του Τσάελ για δική της.

ν

ν

Δείτε επίσης
ν

ν

Δείτε επίσης:

Προϊόν Photoshop η «πρώτη» φωτογραφία μαύρης τρύπας; (vid) Κάποτε η μέρα θα έχει 25 ώρες και όχι 24 όπως τώρα Νόμπελ Φυσικής για την ανακάλυψη των βαρυτικών κυμάτων Η Ελλάδα είπε “ΟΧΙ” σε πρόταση του CERN για μονάδα θεραπείας καρκίνου! Η θεωρία της σχετικότητας πάει σε άλλον Γαλαξία (vid) Κωνσταντίνος Βασιλακάκος: Ένας 26χρονος κοιτάζει τ’ αστέρια (vid)