Κλιματική αλλαγή: Οι γκρίζες φάλαινες εκπέμπουν SOS

10 Μαΐου 2019 Κατηγορία NEWS, Περιβάλλον

ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Από τον Νίκο Κατσινόπουλο

Δύσκολη χρονιά για τη μετανάστευση των γκρίζων φαλαινών του Ειρηνικού Ωκεανού, οι οποίες φαίνεται ότι αντιμετωπίζουν προβλήματα υποσιτισμού.

Η θηλυκή γκρίζα φάλαινα που βρέθηκε νεκρή σε ακτή του Σαν Φρανσίσκο. Image: Katie D’Innocenzo / The Marine Mammal Center

ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ του μήνα (6 Μαΐου) μια θηλυκή γκρίζα φάλαινα (Eschrichtius robustus) που έφερε έντονα σημάδια τραυματισμού, ξεβράστηκε νεκρή στις ακτές του Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ. Πρόκειται για το ένατο κήτος αυτού του είδους που εντοπίζεται στην περιοχή τους δυο τελευταίους μήνες – ένα «ασυνήθιστο φαινόμενο» που ανησυχεί ιδιαίτερα τον Πάντρε Ντούγκναν (Pádraig Duignan), παθολόγο του Κέντρου Υδρόβιων Θηλαστικών της Καλιφόρνια.

«Υπό κανονικές συνθήκες, σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, αρχής γενομένης από την Άνοιξη, εντοπίζουμε μια έως τρεις νεκρές γκρίζες φάλαινες», ανέφερε ο δρ Ντούγκαν σε εκπροσώπους του αμερικανικού Τύπου. «Βρισκόμαστε όμως στην αρχή της περιόδου και ήδη ο αριθμός των περιστατικών είναι τριπλάσιος».

Ο θάνατος της γκρίζας φάλαινας προήλθε από το χτύπημα κάποιου πλοίου, όπως συμπέραναν μετά την αυτοψία ειδικοί του Κέντρου Θαλάσσιων Θηλαστικών.

Από τα υπόλοιπα οκτώ περιστατικά θανάτων εφέτος, τρία οφείλονται σε πλοία, ένα δεν μπορεί να προσδιοριστεί, ενώ τα άλλα τέσσερα σε υποσιτισμό.

Οι ειδικοί του Κέντρου αναφέρουν, ωστόσο, ότι και η πρόσφατα νεκρή γκρίζα φάλαινα παρουσίαζε προβλήματα επισιτισμού. Το στρώμα λίπους της ήταν αρκετά λεπτότερο από το μέσο όρο, και αν δεν ήταν το πλοίο, πιθανόν να πέθαινε από υποσιτισμό.
ν

Gray whale necropsy performed at Ocean Beach in San Francisco
ν

ν

Πριν από μερικές δεκαετίες, οι γκρίζες φάλαινες είχαν φτάσει στο όριο της εξαφάνισης, εξαιτίας της αλιείας για το λίπος τους. Χάρις όμως σε διεθνείς κινητοποιήσεις και νομοθετικούς περιορισμούς στην αλιεία τους, φαίνεται ότι ο αριθμός τους έχει σταθεροποιηθεί τα τελευταία χρόνια, και έχει απομακρυνθεί ο κίνδυνος εξαφάνισής τους.

Οι επιστήμονες της Καλιφόρνιας, ωστόσο, επισημαίνουν ότι οι παρατηρήσεις τους μέχρι σήμερα υποδηλώνουν μια δύσκολη μεταναστευτική χρονιά για τις γκρίζες φάλαινες.

Περισσότερες από 30 φάλαινες έχουν εντοπιστεί νεκρές στις Δυτικές Ακτές από τον Ιανουάριο, ενώ σε δεκάδες άλλες παρατηρούνται έντονα σημάδια υποσιτισμού.

Επιπλέον, φαίνεται ότι έχει μειωθεί αρκετά ο αριθμός ζευγαριών μητέρες-νεογέννητα που έχουν καταμετρήσει αυτή την περίοδο οι ειδικοί.

Σίγουρα οι φάλαινες αντιμετωπίζουν πρόβλημα στην εξεύρεση τροφής, αλλά δεν είναι ακόμη ξεκάθαρες οι αιτίες για αυτό.
ν

ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΝΟΤΟ

Κάθε χρόνο, οι γκρίζες φάλαινες πραγματοποιούν το μεγαλύτερο μεταναστευτικό ταξίδι (15 έως 30 χιλιάδες μίλια) από οποιοδήποτε θηλαστικό στον πλανήτη.

Ξεκινούν στα τέλη του καλοκαιριού από τους πλούσιους σε τροφή βιότοπους του Βόρειου Ειρηνικού και της Αρκτικής, και κατεβαίνουν έως τα θερμά νερά της Μπάχα Καλιφόρνια (Κάτω Καλιφόρνια) του Μεξικού, όπου ζευγαρώνουν ή γεννούν τα μικρά τους. Την Άνοιξη ακολουθούν πάλι την αντίστροφη ρότα προς τα βόρεια, μαζί με τα παιδιά τους.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού συγκεντρώνουν, υπό μορφή λίπους, το μεγαλύτερο μέρος της τροφής που θα τους χρειαστεί για να ολοκληρώσουν τον μεταναστευτικό κύκλο τους.

Ωστόσο, η Αρκτική είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στην κλιματική αλλαγή και ως «παράπλευρη απώλεια» αυτής της ευαισθησίας παρουσιάζεται το πρόβλημα του υποσιτισμού των γκρίζων φαλαινών.

Η άνοδος της θερμοκρασία στις αρκτικές περιοχές, έχει αρχίσει να προκαλεί τήξη των πάγων που ήταν απροσπέλαστοι σε παλαιότερες εποχές, όπως αναφέρουν οι ειδικοί του αμερικανικού Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας Σκριπς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εισβάλλουν περισσότερα είδη ψαριών σε περιοχές που παραδοσιακά αποτελούσαν βιότοπο των φαλαινών και, κατ’ επέκταση, να περιορίζουν τις διαθέσιμες ποσότητες θαλάσσιων οργανισμών που αποτελούν τροφή των φαλαινών.

Έτσι, ξεκινούν το μεταναστευτικό ταξίδι τους χωρίς τις επαρκείς ποσότητες λίπους που θα τους επιτρέψει να το ολοκληρώσουν με ασφάλεια.

Στην προσπάθειά τους να αναπληρώσουν τα «καύσιμα» που τους λείπουν, προσεγγίζουν, κατά την διάρκεια του ταξιδιού τους, στις αμερικανικές ακτές όπου υπάρχει αφθονία τροφής. Αυτό βέβαια αυξάνει τις πιθανότητες να βρεθούν στην πορεία κάποιου πλοίου και να τραυματιστούν θανάσιμα. Κάποιες ωστόσο, φαίνεται ότι τα καταφέρνουν, ενώ άλλες καταλήγουν στις ακτές με εμφανή τα σημάδια του υποσιτισμού τους ή χτυπημένες από πλοία.

Το σενάριο αυτό φαίνεται να επιβεβαιώνεται από το ότι έχουν υπάρξει αρκετές αναφορές για παρουσία φαλαινών κοντά στις ακτές, στα βόρεια του Σαν Φρανσίσκο.

Δεν είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται ένας τόσο μεγάλος αριθμός νεκρών φαλαινών στις δυτικές ακτές της Αμερικής. Μεταξύ του 1999 και 2000 εντοπίστηκαν περισσότερες από 600 γκρίζες φάλαινες νεκρές στις ακτές. Η αιτία δεν έχει διευκρινιστεί μέχρι σήμερα.

Παρ’ όλο που οι ειδικοί δεν πιστεύουν ότι θα επαναληφθεί φέτος μια παρόμοια εκατόμβη, εκτιμούν ότι ίσως υπάρξουν έως και 70 νεκρές γκρίζες φάλαινες μέχρι να ολοκληρώσουν το μεταναστευτικό ταξίδι τους και να επιστρέψουν στις πιο ασφαλείς περιοχές της Ανταρκτικής.
ν

Incredible Whale Encounter
ν