Ο νεολιθικός οικισμός της Κουτρουλού Μαγούλας
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ
Youmagazine Newsroom
Με σημαντικά ευρήματα ολοκληρώθηκε η δέκατη ανασκαφική περίοδος στην Κουτρουλού Μαγούλα και την αποκάλυψη ενός εντυπωσιακού κτιρίου.
Κουτρουλού Μαγούλα: Η φετινή ανασκαφή έφερε στο φως τα θεμέλια του μεγαλύτερου κτιρίου της Μέσης Νεολιθικής στην Ελλάδα. Image: Supplied
ν
ΜΕ εντυπωσιακά και ιδιαίτερα σημαντικά αποτελέσματα, συμπληρώθηκε την περασμένη βδομάδα, η δέκατη ανασκαφική περίοδος του προγράμματος Αρχαιολογίας και Αρχαιολογικής Εθνογραφίας της Κουτρουλού Μαγούλας.
Η Κουτρουλού Μαγούλα, κοντά στα χωριά Βαρδαλή και Νέο Μοναστήρι της Φθιώτιδας, είναι ένας από τους μεγαλύτερους τεχνητούς λόφους που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα, καλύπτοντας μια έκταση περίπου 40 στρεμμάτων και με ύψος 6,6 μέτρα από την πεδιάδα. Κατοικήθηκε κατά τη Μέση Νεολιθική Περίοδο (περίπου 5800-5300 π.Χ.) από μια κοινότητα μερικών εκατοντάδων ανθρώπων.
Βρίσκεται στην συμβολή τριών δρόμων και συνδέεται με τη Φθιώτιδα και με τη δυτική και ανατολική Θεσσαλία. Λόγω της σημαντικής τοποθεσίας της, η περιοχή άρχισε να κατοικείται από τη Μέση Νεολιθική Εποχή, γύρω στο 6000 π.Χ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έφεραν στο φως οι αρχαιολογικές ανασκαφές, υπήρχε μια νεολιθική κοινότητα και οι κάτοικοι είχαν έντονη κοινωνική ζωή με κοινές γιορτές, κοινό φαγητό και συλλογικές δραστηριότητες. Αυτό γίνεται φανερό από τα σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα, μεταξύ των οποίων και ένας μεγάλος αριθμός ειδωλίων, τα περισσότερα που έχουν βρεθεί ποτέ σε οικισμό νεολιθικής περιόδου.
«Ανάμεσα στα φετινά ευρήματα, διακρίνεται η ολοκλήρωση της αποκάλυψης ενός εντυπωσιακού κτιρίου της Μέσης Νεολιθικής, το οποίο βρέθηκε στο ψηλότερο σημείο του οικισμού. Οι πέτρινοι τοίχοι του έχουν εξωτερικά διαστάσεις 9,50×8,50 μέτρα περίπου, καθιστώντας το ένα από τα μεγαλύτερα αυτής της εποχής που έχουν βρεθεί στον ελλαδικό χώρο.
»Για τους τοίχους του χρησιμοποιήθηκαν πέτρες πάνω από ένα μέτρο ύψος, σε αντίθεση με τα άλλα κτίρια του οικισμού. Το μεγάλο αυτό, μάλλον κοινοτικό και ίσως και μνημειακό για την εποχή κτίριο, είχε ακόμη έναν εξωτερικό, εντυπωσιακό τοίχο αντιστήριξης. Σε ανώτερο επίπεδο και στον ίδιο περίπου χώρο, κτίστηκε αργότερα ένα ακόμη κτίριο», πληροφορεί με σχετική ανακοίνωσή του το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
«Ο ρόλος και η χρήση του κτιρίου είναι ακόμη άγνωστα. Φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε για πολλά χρόνια και ότι υπέστη μια σειρά από επισκευές και τροποποιήσεις. Σε κάποιες από τις φάσεις του, στο κτίριο συμβίωναν άνθρωποι και οικόσιτα ζώα», συμπληρώνει το ΥΠΠΟΑ για το εύρημα στον τεχνητό γήλοφο της Κουτρουλού Μαγούλας.
ν
Το μεγάλο αυτό, μάλλον κοινοτικό και ίσως και μνημειακό για την εποχή κτίριο, είχε ακόμη έναν εξωτερικό, εντυπωσιακό τοίχο αντιστήριξης. Image: Supplied
ν
Ουσιαστικά πρόκειται για οικισμό που κατοικήθηκε στη Μέση Νεολιθική (6.000-5.800 π.Χ. περίπου), ενώ κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού (15ος-14ος αι. π.Χ.) αλλά και κατά τον 12ο αιώνα μ.Χ. χρησιμοποιήθηκε για ταφές.
Ένα ακόμα σημαντικό εύρημα, είναι ένα συγκρότημα κλειστών κεραμικών κλιβάνων το οποίο βρέθηκε στις παρυφές του οικισμού και το οποίο είχε υποστεί καύση.
Ένας από τους κλιβάνους διατηρεί πολύ καλά το δάπεδο και μέρος των τοίχων του που ήταν επιχρισμένοι με κονίαμα, όπως πιθανόν και η θόλος του. Ο κλίβανος εδραζόταν σε πήλινη επιχρισμένη πλατφόρμα. Στον ίδιο χώρο βρέθηκαν κεραμικά αγγεία που είχαν υποστεί ατελή καύση.
«Το σημαντικό και σπάνιο αυτό εύρημα, μαρτυρεί την εξειδικευμένη τεχνολογική γνώση των νεολιθικών κατοίκων του οικισμού», δήλωσε η Νίνα Κυπαρίσση-Αποστολίκα η οποία συνδιευθύνει την ανασκαφή με τον καθηγητή Γιάννη Χαμηλάκη από το Πανεπιστήμιο Μπράουν των ΗΠΑ.
Τέλος, οι φετινές ανασκαφές, απέδειξαν ότι ο οικισμός περιβαλλόταν από περιμετρικές τάφρους, μεγάλα, μάλλον κοινοτικά έργα με πολλές κοινωνικές, συμβολικές και πρακτικές λειτουργίες. Αποκαλύφθηκε ένα τμήμα μιας τέτοιας μεγάλης τάφρου, σε βάθος 4 μ. περίπου από τη σημερινή επιφάνεια. Φαίνεται ότι το αρχικό βάθος του ήταν περίπου 2 μ., ενώ το πλάτος του τουλάχιστον 4 μ., και σε άλλα σημεία πολύ μεγαλύτερο.
ν
Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, οι άνθρωποι της νεολιθικής περιόδου στη Φθιώτιδα ζούσαν σε έναν οργανωμένο οικισμό με κοινές γιορτές, κοινό φαγητό και έντονη συλλογικότητα, ενώ εντυπωσιάζουν οι κατασκευές που διευκόλυναν τη ζωή τους. Image: Supplied
ν
Οι κάτοικοι της Νεολιθικής είχαν κόψει το φυσικό υπόβαθρο και δημιούργησαν σκαλοπάτια εντός της τάφρου, για να διευκολύνουν το σκάψιμο, αλλά και για να μπορούν να πάρουν νερό απ’ αυτό ή ίσως και πηλό.
«Δεδομένου του μεγέθους του οικισμού, ο χρόνος και η προσπάθεια που επενδύθηκε στη δημιουργία και τη συντήρηση αυτών των τάφρων, είναι εντυπωσιακά. Τα έργα αυτά θα συνιστούσαν ένα κεντρικό στοιχείο στην υλική και κοινωνική ζωή της κοινότητας», δήλωσε ο Γιάννης Χαμηλάκης.
Η ανασκαφική έρευνα στην ίδια θέση, απέδωσε επίσης αρκετά πήλινα ειδώλια, όπως και ομοιώματα οικίσκων, που προστέθηκαν στην ήδη εντυπωσιακή – σε αριθμό και ποικιλία – συλλογή ειδωλίων που ξεπερνά τα 400.
Με παράσταση δίπλα στις τομές, την οποία παρακολούθησαν περίπου 200 κάτοικοι της περιοχής, έκλεισε η ανασκαφική περίοδος. Ο τίτλος της ήταν “Γυναίκα”, ένα έργο που συνδύασε αρχαιολογικές ερμηνείες με σημερινές αναφορές στη σχέση των φύλων.
Επίσης, συνεχίστηκε και φέτος η συστηματική έρευνα αρχαιολογικής εθνογραφίας. Είναι ένα πρόγραμμα που ξεκίνησε επίσημα το 2010 ως συνεργασία της εφορείας αρχαιοτήτων Φθιώτιδας και Ευρυτανίας και του Πανεπιστημίου Μπράουν και με διετή συμμετοχή του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου Λονδίνου (UCL) με επικεφαλής τον δρα Βασίλη Τσάμη. Η συνεργασία τελεί υπό την αιγίδα της Βρετανικής Σχολής Αθηνών.
«Στη φετινή ανασκαφική περίοδο συμμετείχαν φοιτητές και αρχαιολόγοι από πανεπιστήμια και άλλα ιδρύματα της Ελλάδας, των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ολλανδίας, και της Ταΐβάν», καταλήγει το ΥΠΠΟΑ στην ανακοίνωσή του.
ν
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
