Ένα άστρο που είναι πιο παλιό από το σύμπαν (vid)
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ
Από τον Αναστάσιο Ν. Πανά
Το άστρο HD 140283 είναι ένα αίνιγμα κοσμικών διαστάσεων, καθώς είναι σε ηλικία μεγαλύτερο κι από τον ίδιο τον εαυτό του!
Ένας ερυθρός γίγαντας γνωστός ως HD 140283 φαίνεται να είναι όχι απλώς το παλαιότερο άστρο, αλλά μεγαλύτερο σε ηλικία κι από το ίδιο το σύμπαν! Image: ESA / Hubble. Πηγή: Supplied
ν
ΠΡΙΝ δεν υπήρχε τίποτα. Έπειτα έγινε η Μεγάλη Έκρηξη που δημιούργησε το σύμπαν. Βέβαια το χρονικό επίρρημα “έπειτα” είναι καθαρά θεωρητικό, γιατί προσδιορίζει μια πράξη που χρονικά συμβαίνει ύστερα από κάποια άλλη, όμως πριν εκδηλωθεί το σύμπαν δεν υπήρχε χρόνος. Ας προσπεράσουμε όμως αυτή την παραδοξότητα – μια από τις πολλές με τις οποίες είναι γεμάτη η επιστήμη.
Πότε ακριβώς εμφανίστηκε το σύμπαν; Ποια είναι η ηλικία του; Η καλύτερη μέτρηση-υπολογισμός της ηλικίας του σύμπαντος έγινε το 2013 από τα δεδομένα της διαστημικής αποστολής Planck, και είναι 13 δισεκατομμύρια 798 εκατομμύρια έτη, συν ή πλην 37 εκατομμύρια έτη ή (4.354±0.012)×1017 δευτερόλεπτα.
Αυτό με βάση το κοσμολογικό μοντέλο ΛCDM.. Το σφάλμα των 37 εκατομμυρίων ετών έχει υπολογισθεί με βάση τη συμφωνία διαφορετικών ερευνητικών προγραμμάτων, όπως οι μετρήσεις της ακτινοβολίας υποβάθρου μικροκυμάτων από τον δορυφόρο Planck, την αποστολή Wilkinson Microwave Anisotropy Probe και άλλες διαστημικές αποστολές.
Με άλλα λόγια, τα 37 εκατομμύρια χρόνια αναφέρονται στον χρόνο που χρειάστηκε να περάσει από τη Μεγάλη Έκρηξη μέχρι να ψυχθεί του σύμπαν.
Χονδρικά, η ηλικία του σύμπαντος είναι 13 δισεκατομμύρια 799 εκατομμύρια χρόνια, ή 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια περίπου.
Μπορεί να υπάρξει κάτι που να είναι αρχαιότερο από το ίδιο το σύμπαν;
Η απάντηση είναι: «Φυσικά και δεν μπορεί να υπάρξει, γιατί δεν υπάρχει αρνητικός χρόνος».
Είστε, όμως, βέβαιοι;
Οι αστρονόμοι εντόπισαν ένα άστρο –ένα ασήμαντο άστρο– που όμως έχει πάνω του ένα πολύ σημαντικό γνώρισμα: είναι αρχαιότερο από το ίδιο το σύμπαν!
ν
Το άστρο HD 140283 ή Άστρο Μαθουσάλας είναι μεγαλύτερο σε ηλικία από το ίδιο το σύμπαν! Image: ESA / Hubble. Πηγή: Supplied
ν
Πρόκειται για το άστρο HD 140283 ή Άστρο Μαθουσάλας που βρίσκεται στον αστερισμό του Ζυγού προς τη μεριά του Οφιούχου.
Πρόκειται για έναν ερυθρό γίγαντα που απέχει από τη Γη περίπου 200 έτη φωτός, το φως του όμως που φτάνει σε εμάς έχει γαλάζιο χρώμα.
Δεν είναι γνωστό ποιος το ανακάλυψε, όμως το άστρο ήταν γνωστό το 1912 όταν ο Γουόλτερ Άνταμς έκανε την αστρομετρία του χρησιμοποιώντας έναν φασματογράφο στο Παρατηρητήριο του Όρους Γουίλσον.
Από τότε μέχρι σήμερα, το Άστρο Μαθουσάλας είναι κάτι σαν απαγορευμένος καρπός για φυσικούς και αστρονόμους, γιατί η ηλικία του είναι 14,46 ± 0,8 δισεκατομμύρια χρόνια.
Αυτό σημαίνει ότι, σε σύγκριση με τα 13,8 δισεκατομμύρια χρόνια του σύμπαντος, το HD 140283 ή Άστρο Μαθουσάλας είναι κατά 0,7 δισεκατομμύρια χρόνια μεγαλύτερο σε ηλικία από το ίδιο το σύμπαν!
ν
Κοιτώντας μέσα από το προσοφθάλμιο του 100 ιντσών τηλεσκοπίου Χούκερ στο Παρατηρητήριο του Όρους Γουίλσον: Άλμπερτ Αϊνστάιν, Έντουιν Χαμπλ και Γουόλτερ Άνταμς. Ιανουάριος 1931. Image: CC0 Public Domain
ν
Τι γίνεται τώρα;
«Είναι ένα αίνιγμα κοσμικών διαστάσεων: Πώς μπορεί το σύμπαν να περιέχει αστέρια που είναι παλαιότερα από τον εαυτό του;» γράφει ο φυσικός Robert Matthews στο περιοδικό The National.
ν
ΤΑ ΑΣΤΡΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΦΩΝΑ
ΚΑΙ ΟΙ ΠΛΑΝΗΤΕΣ ΤΑ ΦΩΝΗΕΝΤΑ
Με αυτό το αίνιγμα βρίσκονται αντιμέτωποι οι αστρονόμοι, προσπαθώντας να βρουν την πραγματική ηλικία του σύμπαντος. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα πρέπει όλα τα βιβλία της αστρονομίας, της κοσμολογίας και της φυσικής να γραφτούν από την αρχή.
Το ίδιο και η ιστορία του ανθρώπου.
Πώς όμως οι επιστήμονες είναι τόσο ακλόνητα βέβαιοι για την ηλικία του άστρου HD 140283;
Επισταμένες παρατηρήσεις έχουν δείξει ότι το Άστρο Μαθουσάλας περιέχει ελάχιστη ποσότητα σιδήρου στον πυρήνα του σε σχέση με τον Ήλιο ή τα άλλα άστρα του σύμπαντος.
Συγκεκριμένα, η περιεκτικότητα του HD 140283 σε σίδηρο είναι περίπου 250 φορές μικρότερη από αυτή του Ήλιου.
«Αυτό σημαίνει ότι το άστρο σχηματίστηκε πολύ πριν σχηματιστεί το σύμπαν (!) στο οποίο ο σίδηρος είναι το μόνο στοιχείο που υπάρχει σε μεγάλη αφθονία σε όλα», γράφει ο Robert Matthews.
Για να λυθεί το παράδοξο της ηλικίας θα πρέπει να γίνει μια νέα έρευνα σχετικά με τα κύματα της βαρύτητας.
Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι θα τεθεί σε δοκιμασία η ορθότητα της περίφημης θεωρίας για τη βαρύτητα του Αϊνστάιν, η εφαρμογή της οποίας έχει δώσει μέχρι τώρα ορισμένα εκπληκτικά αποτελέσματα.
Ποιος θα αναλάβει το ρίσκο;
Η θεωρία της βαρύτητας του Αϊνστάιν είναι μέρος της γενικής θεωρίας της σχετικότητας. Επειδή η τελευταία έχει περάσει επιτυχώς από πολλές δοκιμασίες, οι φυσικοί και οι κοσμολόγοι είναι προσκολλημένοι σε αυτήν, όπως τα στρείδια στα βράχια της θάλασσας.
Έτσι, έχουν πάθει ένα είδος αυτισμού, που δεν τους επιτρέπει να δουν λίγο πιο πέρα και να διαβάσουν το βιβλίο του σύμπαντος, στο οποίο οι ομάδες των άστρων είναι τα σύμφωνα και οι πλανήτες τα φωνήεντα.
Προσκολλημένοι στη θεωρία του Αϊνστάιν, αδυνατούν να λύσουν τα μεγάλα κοσμολογικά μυστήρια.
Όπως γράφει ο Robert Matthews: «Οι θεωρητικοί φυσικοί είναι απασχολημένοι στο να ονειρεύονται μια νέα φυσική που θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα δίχως απώλειες».
Θέλουν δηλαδή και την πίτα ολάκερη και τον σκύλο χορτάτο.
ν
HD 140283: The Methuselah Star
ν
ν
© 2019 Youmagazine.gr
