Το μυστήριο της εξαφάνισης του νερού στον Άρη, θέτει υπό αμφισβήτηση τα σχέδια αποικισμού και γαιοπλασίας του κόκκινου πλανήτη.
Ο Άρης ήταν κάποτε ένας υδάτινος πλανήτης. Το μυστήριο του τι συνέβη με το νερό του Άρη παρέμενε μέχρι σήμερα άλυτο. Image: Supplied
ν
ΣΤΑ τέλη Ιουλίου του 2018, επιστήμονες από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA) ανακοίνωσαν αυτό που αποτελεί αναμφισβήτητα ένα από τα μεγαλύτερα επιστημονικά επιτεύγματα μέχρι σήμερα: ότι υπάρχει νερό σε υγρή μορφή στον Άρη.
Πρόκειται για λίμνη κάτω από ένα στρώμα πάγου, στη νότια πολική περιοχή του Άρη. Η λίμνη, που βρίσκεται 1,5 χλμ. κάτω από την επιφάνεια του Άρη, έχει διάμετρο περίπου 20 χλμ. και δημιουργεί την ελπίδα για την παρουσία και άλλου νερού, ακόμη και ζωής στον κόκκινο πλανήτη, καθώς το σημείο στο οποίο βρίσκεται μοιάζει «περισσότερο με βιότοπο, έναν τόπο που θα μπορούσε να υπάρξει ζωή», σύμφωνα με τον επικεφαλής της έρευνας Ρομπέρτο Οροσέι του Εθνικού Ινστιτούτου Αστροφυσικής της Ιταλίας.
Η ανακάλυψη πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του MARSIS (Mars Advanced Radar for Subsurface and Ionosphere Sounding) ‒ οργάνου στον αισθητήρα Mars Express της ESA, ο οποίος βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Κόκκινο Πλανήτη από τον Δεκέμβριο του 2003.
Όλο σχεδόν το νερό στον Άρη υπάρχει σε μορφή πάγου, μολονότι υπάρχει και στις μικρές ποσότητες υδρατμών στην ατμόσφαιρα, και περιστασιακά στις μικρές υγρές άλμες στα ρηχά του αρειανού εδάφους. Ο υδάτινος πάγος είναι ορατός μόνο στο βόρειο πολικό παγοκάλυμμα. ν
Πηγή: Wikimedia Commons
Άφθονοι υδάτινοι πάγοι υπάρχουν και κάτω από το μόνιμο κάλυμμα από ξηρό πάγο διοξειδίου του άνθρακα στο νότιο αρειανό πόλο και στο ρηχό υπέδαφος των εύκρατων περιοχών. Έχουν εντοπιστεί περισσότερα από πέντε εκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα πάγου στην επιφάνεια του πλανήτη, αρκετά για να καλύψουν ολόκληρο τον πλανήτη με νερό βάθους 35 μέτρων.
Το βίντεο που ακολουθεί, δείχνει τους πάγους στο νότιο και στο βόρειο πόλο του κόκκινου πλανήτη. ν
ν
Ενώ η επιφάνεια του Άρη είναι πάρα πολύ κρύα για να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή, οι πάγοι στους πόλους, που φτάνουν σε πάχος τα 2 χλμ., ενεργούν σαν ιγκλού, παγιδεύοντας την ελάχιστη θερμότητα που εκπέμπει ο Άρης λόγω της αποσύνθεσης των ραδιενεργών στοιχείων στον πυρήνα του.
Εάν το νερό που υπάρχει κάτω από την επιφάνεια είναι επίσης πολύ αλμυρό, όπως πιστεύεται ότι είναι, τότε μπορεί να είναι σε υγρή μορφή, καθώς το αλμυρό νερό έχει χαμηλότερο σημείο πήξης. ν
ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΜΕ ΤΟ ΝΕΡΟ ΠΟΥ ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ
Μια διεθνής ερευνητική ομάδα βρήκε πάντως την απάντηση στο ερώτημα «γιατί εξαφανίζεται τόσο γρήγορα το νερό από την επιφάνεια του Άρη».
Οι επιστήμονες συγκέντρωσαν στοιχεία χάρη στο διαστημόπλοιο Trace Gas Orbiter της αποστολής ExoMars, η οποία χρηματοδοτείται από τη ρωσική διαστημική υπηρεσία Roscosmos και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA).
Με βάση αυτά, ανακάλυψαν απροσδόκητα μεγάλες ποσότητες υδρατμών που βρίσκονται συσσωρευμένοι σε υψόμετρο 80 χιλιομέτρων πάνω από την επιφάνεια του Άρη.
Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει ότι οι υδρατμοί διαφεύγουν στην αρειανή ατμόσφαιρα με βίαιες καταιγίδες σκόνης. Οι γιγάντιοι ανεμοστρόβιλοι της σκόνης λειτουργούν ως ένα είδος ασανσέρ, μεταφέροντας το H2O αρκετά ψηλά, ώστε το ηλιακό φως να διασπά τα μόρια στα συστατικά μέρη τους, σχηματίζοντας ένα τεράστιο σύννεφο υδρογόνου. ν
Οι βίαιες καταιγίδες σκόνης μεταφέρουν μεγάλες ποσότητες νερού (HOH) στην ανώτερη αρειανή ατμόσφαιρα. Image: ESA. Πηγή: Supplied ν
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν θύλακες στην ατμόσφαιρα που περιέχουν 10 έως 100 φορές περισσότερους υδρατμούς από ό,τι θα έπρεπε κανονικά να περιέχουν, δεδομένης της θερμοκρασίας στον Άρη. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως «υπερκορεσμός».
«Τα εκπληκτικά επίπεδα υπερκορεσμού δεν παρατηρούνται πουθενά αλλού, σε κανένα άλλο σώμα του ηλιακού συστήματος», λέει ο Franck Montmessin, πλανητικός επιστήμονας από το Πανεπιστήμιο του Παρισιού Σακλαί (Paris-Saclay) και κύριος συγγραφέας της νέας μελέτης.
Ενώ το υπόλοιπο νερό του κόκκινου πλανήτη βρίσκεται παγιδευμένο στα πολικά παγοκαλύμματα, δεδομένης της σχετικά ασθενούς βαρύτητας του πλανήτη (40 τοις εκατό συγκριτικά με τη Γη), η απώλεια υδρατμών με τέτοιο πρωτοφανή ρυθμό ακυρώνει οποιαδήποτε μελλοντικά σχέδια για αποικισμό ή ακόμα και για Γαιομόρφωση (terraforming) του πλανήτη, μέχρι τουλάχιστον να βρεθεί κάποιος τρόπος ακύρωσης του υφιστάμενου μηχανισμού εξάτμισης του νερού. ν
5 GREATEST Discoveries Found On Mars Up to Date! | The Finest ν