Οι μπανάνες ίσως εκλείψουν σε πέντε χρόνια
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Posted by Youmagazine Staff
Έλληνας επιστήμονας υποστηρίζει ότι μια τριπλή ασθένεια που απειλεί τις μπανανοφυτείες ίσως εξαφανίσει σε λίγα χρόνια τον τροπικό αυτόν καρπό.
Οι μπανάνες ίσως γίνουν σύντομα μια γλυκιά ανάμνηση. Image: Supplied
v
ΟΙ ΜΠΑΝΑΝΕΣ εκτός από τις πολύτιμες θρεπτικές ιδιότητες (βιταμίνες A, B, C, D), περιέχουν τρία φυσικά σάκχαρα (σακχαρόζη, φρουκτόζη και γλυκόζη) που σε συνδυασμό με τις πολλές φυτικές ίνες, δίνουν μια άμεση, διαρκή και ουσιαστική ενέργεια στον οργανισμό. Και φυσικά έχουν υπέροχη γεύση. Όμως για πόσο καιρό ακόμα;
Ο επίκουρος καθηγητής Ιωάννης Στεργιόπουλος
Ο Ιωάννης Στεργιόπουλος, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Φυτοπαθολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις (UC Davis) υποστηρίζει ότι μια ασθένεια, γνωστή ως Sigatoka complex (Σύμπλεγμα Σιγκατόκα), θα μπορούσε να γίνει μια θανάσιμη απειλή για την παραγωγή μπανάνας σε όλο τον κόσμο.
Το λεγόμενο σύμπλεγμα ασθενειών Σιγκατόκα, οι σοβαρότερες που πλήττουν τις μπανάνες, οφείλεται σε τρεις μύκητες, οι οποίοι εμφανίσθηκαν διαδοχικά κατά τον προηγούμενο αιώνα: κίτρινη Σιγκατόκα, μαύρη Σιγκατόκα και «eumusae leaf spot». Η κίτρινη Σιγκατόκα εμφανίσθηκε πρώτη, αλλά σήμερα πια οι άλλοι δύο μύκητες είναι πιο καταστρεπτικοί, ιδίως η μαύρη Σιγκατόκα.
Η μαύρη Σιγκατόκα αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τα 100 εκατομμύρια τόνους μπανάνας που καλλιεργούνται ετησίως σε σχεδόν 120 χώρες.
Μεταδίδεται μέσω του αέρα και πλήττει τα φύλλα των μπανανιών σε όλο τον κόσμο, τόσο σε μικρές, όσο και σε μεγάλες καλλιέργειες. Χωρίς χημικό έλεγχο, η ασθένεια προκαλεί τεράστιες οικονομικές ζημιές στους παραγωγούς, καθώς όχι μόνο καταστρέφει πολλά φυτά, αλλά επίσης προκαλεί πρόωρη ωρίμανση του φρούτου, με συνέπεια η μπανάνα να μαυρίζει γρήγορα.
Ο κ Στεργιόπουλος επισημαίνει ότι η ποικιλία μπανάνας Κάβεντις (Cavendish), από αυτές που βρίσκονται πιο συχνά στο σούπερ μάρκετ, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στον μύκητα της μαύρης Σιγκατόκα. Επειδή οι μπανάνες αυτές εμφανίζουν μεγάλη γενετική ομοιομορφία (για να παράγονται μαζικά), η νόσος μπορεί να τις εξαφανίσει επίσης μαζικά.
v
Οι μύκητες προσαρμόζονται με τέτοιον τρόπο στις μπανανιές, ώστε ο μεταβολισμός τους να ταιριάζει με εκείνον του φυτού ξενιστή. Photo: AFP. Πηγή: Supplied
v
Αυτό που διαπίστωσε η ομάδα επιστημόνων από τις ΗΠΑ και την Ολλανδία, με επικεφαλής τον Έλληνα επιστήμονα, ήταν ότι οι τρεις μύκητες όχι μόνο εξουδετερώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα της μπανανιάς, αλλά ο μεταβολισμός τους προσαρμόζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να ταιριάζει με εκείνον του φυτού ξενιστή.
Αυτό σημαίνει ότι οι μύκητες μπορούν να παράγουν ένζυμα που διασπούν τα κυτταρικά τοιχώματα του φυτού και τρέφονται με τα σάκχαρα και άλλους υδατάνθρακες.
«Έχουμε αποδείξει ότι δύο από τις τρεις πιο σοβαρές ασθένειες που προσβάλλουν μπανάνες έχουν γίνει πιο ισχυρές με τον καιρό, καθώς οι μύκητες έχουν αυξήσει την ικανότητά τους να χειραγωγούν τον τρόπο μεταβολισμού της μπανάνας και να κάνουν χρήση των θρεπτικών συστατικών της», λέει ο κ Στεργιόπουλος.
Προκειμένου να αποφευχθεί η εξαφάνιση της παγκόσμιας βιομηχανίας μπανάνας μέσα στην επόμενη δεκαετία, οι αγρότες πρέπει να κάνουν 50 εφαρμογές μυκητοκτόνων σε ετήσια βάση.
«Αυτό σημαίνει ότι το 30% έως 35% του κόστους παραγωγής μπανάνας πηγαίνει στα μυκητοκτόνα», λέει ο κ Στεργιόπουλος.
«Επειδή όμως πολλοί αγρότες δεν μπορούν να αντέξουν το έξοδο αυτό, μεγαλώνουν μπανανιές χαμηλότερης ποιότητας, που τους φέρνουν λιγότερο εισόδημα, καθώς είναι ευάλωτες στις ασθένειες».
Παρ’ όλα αυτά, οι ερευνητές, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο online περιοδικό PLoS Genetics, δήλωσαν αισιόδοξοι για το μέλλον, προβλέποντας ότι σταδιακά η μπανάνα θα… πάρει τα πάνω της.
