Το περίφημο «ελληνικό πόδι» και η ιατρική του εξήγηση

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Posted by Youmagazine Staff

Το περίφημο «ελληνικό πόδι», που συνήθως συναντάται στα αρχαία ελληνικά αγάλματα, στηρίζεται στη Χρυσή Αναλογία που εφάρμοζαν οι αρχαίοι καλλιτέχνες στα έργα τους.

Αρχαίο ελληνικό άγαλμα στο Μουσείο De Young, Σαν Φρανσίσκο, Καλιφόρνια. Πηγή: Wonderlane/Flickr

v

ΟΠΩΣ ΑΝΑΦΕΡΕΙ το Greek Reporter, σύμφωνα με την ονοματολογία στις τέχνες, υπάρχουν τρία είδη ποδιού: α) το ελληνικό, με το μακρύτερο δεύτερο δάκτυλο, β) το ρωμαϊκό, με τα τρία πρώτα να είναι του ίδιου μήκους και τα δύο τελευταία μικρότερα, και γ) το αιγυπτιακό, που χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερο το μεγάλο δάχτυλο και μικρότερα σε φθίνουσα κλίμακα τα υπόλοιπα.

Αργότερα το «ελληνικό πόδι» θεωρήθηκε το ανθρωπολογικό χαρακτηριστικό των Ελλήνων και άλλων λαών της Μεσογείου.

Στο χάλκινο γλυπτό του Πυγμάχου των Θερμών, στη μαρμάρινη Αρτέμιδα των Βερσαλλιών ή σε έργα της Αναγέννησης, όλα τα πρόσωπα εμφανίζονται με μακρύτερο το δεύτερο δάχτυλο του ποδιού.

Αυτό είναι το περίφημο ελληνικό πόδι.
ν

Οι τρεις τύποι ποδιού. Πηγή: News Media
ν

Στις αρχές του 20ου αιώνα, ο ορθοπεδικός χειρουργός Dudley J. Morton (1884-1960) διέγνωσε ότι το σχήμα του ποδιού που ονομάζουμε «ελληνικό» είναι στην πραγματικότητα μια ιατρική κατάσταση. Στη συνέχεια του δόθηκε το όνομα Morton’s toe (δάχτυλος του Μότον). Το 1927, ο Morton ανακάλυψε τη μακρύτερη πάθηση του δεύτερου δακτύλου, η οποία ονομάστηκε και «νευρίνωμα Μόρτον».

Το ελληνικό δάκτυλο του ποδιού είναι κληρονομικό και είναι αποτέλεσμα κάποιων μυοσκελετικών προβλημάτων που συχνά απαιτούν την κατάλληλη φροντίδα.

Τα άτομα με νευρίνωμα Morton παρουσιάζουν τελικά πόνους στα πόδια τους λόγω του τρόπου με τον οποίο το βάρος κατανέμεται στα πόδια, ειδικά στο πρώτο και το δεύτερο μετατάρσιο.

Μια μελέτη του 2004 που συνέκρινε επαγγελματίες αθλητές με ερασιτέχνες ή ανθρώπους που δεν αθλούνται, διαπίστωσε ότι οι επαγγελματίες αθλητές τείνουν να έχουν το «δάχτυλο του Morton» συχνότερα.

Έχουν όντως οι περισσότεροι Έλληνες «ελληνικό πόδι»;

Στην αρχαία Ελλάδα θεωρούνταν ευχάριστο και αισθητικά ελκυστικό. Από την Αφροδίτη της Μήλου μέχρι τα ρωμαϊκά αγάλματα (πολλά από τα οποία ήταν αντίγραφα ελληνικών πρωτοτύπων) μέχρι τον Δαβίδ του Μιχαήλ Αγγέλου, πολλά διάσημα έργα τέχνης παρουσιάζουν αυτό το ορθοπεδικό χαρακτηριστικό.

Οι πρώτες μελέτες της «φόρμουλας για τα ανθρώπινα δάχτυλα των ποδιών» υπέδειξαν μια μορφή κληρονομικότητας ενός γονιδίου, που σημαίνει ότι οι περισσότεροι Έλληνες θα είχαν ένα μακρύτερο δεύτερο δάχτυλο του ποδιού.
ν

Ελληνικό χάλκινο άγαλμα πυγμάχου σε ανάπαυση. Πηγή: Joseph Uj/Flickr
ν

Ωστόσο, μια μελέτη του 1973 από την Cathleen C. Papadopoulos και τον Albert Damon έδειξε το αντίθετο. Οι ερευνητές πρότειναν την «πολυγονική κληρονομικότητα», που σημαίνει ότι ένα χαρακτηριστικό καθορίζεται από μια συλλογή γονιδίων.

Τα ευρήματα της μελέτης δείχνουν ότι άτομα με μακρύτερο το δεύτερο δάχτυλο βρίσκονται σε όλο τον κόσμο, αποτελώντας περίπου το 10-30 τοις εκατό των ατόμων σε διάφορους πληθυσμούς και εθνοτικές ομάδες.
ν

Κοντινό πλάνο των ποδιών της Αφροδίτης της Αρλ, Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι. Πηγή: Tangopaso/WikiCommons
ν

Η χρυσή αναλογία

Ενώ πολλοί εικάζουν ότι το ελληνικό πόδι είναι πράγματι πιο κοινό στους Έλληνες, φαίνεται ότι μια απλή εξήγηση βρίσκεται στο ενδιαφέρον που είχαν οι αρχαίοι Έλληνες για τη Χρυσή Αναλογία (ή Χρυσή Τομή). 

Αυτή η γεωμετρική έννοια εκφράζεται στη φύση στις φλέβες των φύλλων ή στη γεωμετρία των κρυστάλλων. Μελετήθηκε και έγινε ο κανόνας στην αρχαιότητα, λέγεται δε ότι χρησιμοποιήθηκε και σε ορισμένες πτυχές του σχεδιασμού της Ακρόπολης. 

Ο μαθηματικός Ευκλείδης (4ος-3ος αιώνας π.Χ.) πιστώνεται ότι ήταν ο πρώτος που μίλησε για τη Χρυσή Αναλογία, και οι θεϊκές αναλογίες έχουν γοητεύσει τους μελετητές για αιώνες από τότε, και αποτέλεσαν ακόμη και το θέμα του βιβλίου De divina του Ιταλού μαθηματικού του 16ου αιώνα Luca Pacioli. Επειδή ισοδυναμεί με αρμονία, ισορροπία και αισθητική τελειότητα, η Χρυσή Αναλογία έχει εφαρμοστεί σε πολλούς τομείς και κλάδους όπως η τέχνη, η αρχιτεκτονική, ακόμη και οι χρηματοοικονομικές αγορές.

Έχουν όλοι οι Έλληνες το «ελληνικό πόδι»;

Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2015, οι ιατροί Περικλής Βουνοτρυπίδης και Πολυξένη Νούτσου μελέτησαν τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του ποδιού υπό την κλασική ταξινόμηση στον ελληνικό πληθυσμό.

Ως μέρος της μελέτης χρησιμοποιήθηκαν άτομα από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας με διαφορετικό υπόβαθρο με παρουσία παρελθοντικών ή σημερινών συμπτωμάτων στα κάτω άκρα. Διαπιστώθηκε ότι το 62% των ανδρών και το 32% των γυναικών στη μελέτη παρουσίασαν τον ελληνικό τύπο ποδιού.

Συγκεκριμένα, το 51,7% παρουσίαζε τον αιγυπτιακό τύπο ποδιού, το 46% το ελληνικό πόδι και μόνο το 2,5% το ρωμαϊκό πόδι.
ν

Δείτε επίσης:

Η διάσωση και η προστασία των αρχαίων θεάτρων Ορχομενός: Το Πάρκο βάζει ξανά την πόλη στον χάρτη Κάποτε τα ελληνικά κρασιά κυριαρχούσαν στην Ευρώπη Πάπυρος Δερβενίου: το αρχαιότερο βιβλίο στην Ευρώπη Ποια ομάδα αίματος κινδυνεύει λιγότερο από τον κοροναϊό (video) Ένα τεστ ισορροπίας 10 δευτερολέπτων αποκαλύπτει εάν θα πεθάνετε νεώτεροι